Shumë shtete anëtare të BE -së kanë ngritur disa herë shqetësimin se “aktorë të tjerë ndërhyjnë në çështjet rajonale të Ballkanit Perëndimor, shpesh me shpenzimet e unionit”.
Megjithatë, institucionet e Brukselit vazhdojnë të mos ofrojnë asnjë perspektivë të besueshme të anëtarësimit në BE për Ballkanin. Në të vërtetë, BE nuk po investon mjafueshëm për të mbetur fuqia më me ndikim në Ballkanin Perëndimor, përkundrazi, rajoni i jep BE më shumë nga çfarë merr mbrapsh.
Mjeti kryesor i politikës së zgjerimit të BE në Ballkanin Perëndimor, Instrumenti për Asistencën e Para-Anëtarësimit (IPA), është zvogëluar dhe unioni ka ulur kështu financimin për zhvillimin e rajonit nga një cikël buxhetor shtatëvjeçar, në tjetrin.
Për periudhën 2007–2013, IPA I kishte një buxhet prej rreth 11.5 miliardë eurosh; pasardhësi i tij, IPA II, për periudhën 2014-2020, arriti në 11.7 miliardë euro, por me fuqinë aktuale blerëse, ka ardhur në rënie.
Rreth gjysma e parave të IPA I dhe IPA II shkuan në Turqi. Pjesa tjetër u përhap në shtetet e Ballkanit Perëndimor, përfshirë Kroacinë, deri në vitin 2013 (kur vendi ballkanik hyri në BE).
Zyrtarët e BE bëjnë të ditur se vendet e Ballkanit Perëndimor do të marrin deri në 9 miliardë euro në grante nga BE përmes Planit Ekonomik dhe Investimeve.
Bujaria e kësaj mbështetjeje dhe efekti i saj për zhvillimin afrimin e Ballkanit me standartet europiane vjen pasi dekadën e fundit, deficiti tregtar vjetor i Ballkanit Perëndimor me BE ishte midis 7.5 dhe 9.7 miliardë euro.
Rreth tre të katërtat e tregtisë së rajonit bëhet me BE-në, kryesisht me Gjermaninë dhe Italinë. Shumica e investimeve të huaja direkte vijnë nga unioni, dhe pjesa më domethënëse e kapitalit bankar i përket bankave nga BE.
Megjithatë, vendet e Ballkanit janë përballur me shpenzime financiare shtesë, si shlyerja e huave nga bankat dhe qeveritë në BE, riatdhesimi i fitimeve të ardhura nga investimet e huaja direkte të kompanive të BE -së, kostoja e madhe e subvencioneve qeveritare për të tërhequr investitorë të huaj, dhe humbja masive e kapitalit njerëzor përmes emigrimit nga rajoni në Bashkim.
Sipas një studimi të fundit ndërkombëtar, rajoni i Ballkanit Perëndimor po humbet deri në 5.5 miliardë euro në vit për shkak të emigrimit të qytetarëve të tyre në BE. Shifra përfshin shpenzimet e humbura arsimore dhe koston në rritjen potenciale të PBB -së për shkak të emigrimit.
Në të vërtetë, Ballkani Perëndimor i transferon shumë më tepër burime në BE çdo vit sesa merr nga unioni. Ky shterim i pamëshirshëm i të ardhurave, i kombinuar me qeverisjen e dobët, korrupsionin dhe sundimin autoritar në rajon, është një nga faktorët më të rëndësishëm që pengon konvergjencën e të ardhurave të Ballkanit Perëndimor me mesataren e BE -së.
Gjërat do të ishin ndryshe nëse BE-ja do ta trajtonte Ballkanin Perëndimor me të njëjtin solidaritet si anëtarët e BE-së në Europën Juglindore.
Ashtu si këto vende, Ballkani Perëndimor ka hapur tregjet për në BE. Ekonomitë e rajonit janë thellësisht të integruara në superstrukturën e BE -së në kontinent, më shumë sesa në rastin e disa anëtarëve të BE -së.
Por përveç “perspektivës europiane” që i premtohet cdo vit nga Brukseli, vendet e Ballkanit nuk kualifikohen për qasje në fondet strukturore të BE-së që i shërbejnë zhvillimit ose rimëkëmbjes nga pandemia.
Rritja e konsiderueshme e investimeve në rajonin e Ballkanit Perëndimor është thelbësore për të përmirësuar transportin dhe infrastrukturënr dhe sektorët e tjerë. Nga rritja e investimeve europiane, do të përfitonin jo vetëm vendet e Ballkanit por edhe vendet anëtarët përreth tyre.
Grantet e ndara nga BE për shtetet anëtare në Evropën juglindore (Bullgaria, Kroacia, Greqia, Hungaria, Rumania dhe Sllovenia) në krahasim me Ballkanin Perëndimor, ka qënë 11 herë më e lartë në shtatë vitet e ardhshme.
Përveç këtyre granteve, anëtarët e Unionit do të marrin shuma të konsiderueshme nga fondi i rimëkëmbjes pas pandemisë. Ballkanit Perëndimor do t’i jepen vetëm 500 euro për banor gjatë viteve 2021-2027.
Gjatë së njëjtës periudhë, Greqia do të marrë 5,700 euro për banor dhe Kroacia gati 5,200 euro. Si rezultat, muri socialo-ekonomik midis vendeve të BE-së rreth Ballkanit Perëndimor do të ngrihet edhe më lart dhe do të bëht pakapërcyeshëm në të ardhmen e parashikueshme./Euractiv-Si
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Bashkëpunimi Kosovë-Shqipëri nuk po ndodh’
‘BE nuk është në gjendje të mbajë premtimin për vizat’
‘Faleminderit SHBA!’, Rama reagon pas deklaratave të DASH për negociatat
