Parosmia është një term i përdorur për të përshkruar kushtet shëndetësore që dëmtojnë ndjenjën e nuhatjes. Nëse keni parosmia, mund të përjetoni një humbje të intensitetit të aromës, që do të thotë se nuk mund të zbuloni gamën e plotë të aromave përreth jush.
Ndonjëherë parosmia bën që gjërat që hasni çdo ditë të duken sikur kanë një erë të fortë dhe të pakëndshme.
Parosmia ndonjëherë ngatërrohet me një gjendje tjetër të quajtur fantosmia, e cila ju bën të zbuloni një aromë “fantazmë” kur nuk ka aromë të pranishme.
Parosmia është e ndryshme sepse njerëzit që e kanë atë mund të zbulojnë një erë që është e pranishme – por aroma u vjen atyre “gabim”. Për shembull, aroma e këndshme e bukës së pjekur mund të ketë erë mbizotëruese dhe të kalbur në vend të aromës së mirë dhe të ëmbël.
Njerëzit përjetojnë një gamë të gjerë të parosmisë për një sërë arsyesh të ndryshme. Në rastet më të rënda, parosmia mund t’ju bëjë të ndiheni të sëmurë fizikisht kur truri zbulon aroma të forta dhe të pakëndshme.
Simptomat e parosmisë
Shumica e rasteve të parosmisë bëhen të dukshme pasi të shëroheni nga një infeksion. Ashpërsia e simptomave ndryshon nga rasti në rast.
Nëse keni parosmia, simptoma kryesore do të ishte të ndjeni një erë të keqe të vazhdueshme, veçanërisht kur ushqimi është pranë. Ju gjithashtu mund të keni vështirësi në njohjen e disa aromave në mjedis, rezultat i dëmtimit të neuroneve të nuhatjes.
Aromat që keni ndjerë si të këndshme tani mund të bëhen mbizotëruese dhe të padurueshme. Nëse përpiqeni të hani ushqim që ju vjen erë të keqe, mund të ndjeni të përziera ose të villni ndërsa jeni duke ngrënë.
Shkaqet e parosmisë
Parosmia zakonisht ndodh pasi neuronet e zbulimit të aromës, të quajtura edhe shqisat e nuhatjes, janë dëmtuar për shkak të një virusi ose gjendjeje tjetër shëndetësore. Këta neurone rreshtojnë hundën dhe “i thonë” trurit se si të interpretojë informacionin kimik që përbën një erë. Dëmtimi i këtyre neuroneve ndryshon mënyrën se si aromat arrijnë në tru.
Qëndrat e nuhatjes nën pjesën e përparme të trurit marrin sinjale nga këto neurone dhe i japin trurit një sinjal për aromën: nëse është e këndshme, joshëse, e shijshme ose e keqe. Këto qendra të nuhatjes mund të dëmtohen, gjë që mund të shkaktojë parosminë.
Trajtimi i parosmisë
Parosmia mund të trajtohet në disa, por jo në të gjitha rastet. Nëse parosmia shkaktohet nga faktorë mjedisorë, ilaçe, trajtim të kancerit ose pirja e duhanit, ndjenja e nuhatjes mund të kthehet në normale pasi të hiqen këto shkaktarë.
Ndonjëherë kërkohet kirurgji për të zgjidhur parosminë. Pengesat e hundës, të tilla si polipet ose tumoret, mund të kenë nevojë të hiqen.
Trajtimet për parosminë përfshijnë:
zinku
vitaminë A
antibiotikët
Nevojiten më shumë kërkime dhe raste studimore për të vërtetuar se këto janë më efektive sesa disa ilace të tjera.
Nëse vazhdoni të përjetoni parosminë dhe kjo ndikon në oreksin dhe peshën tuaj, mund të merrni parasysh terapinë e trajnimit të nuhatjes. Gjithashtu e njohur si “trajnimi i nuhatjes”, kjo lloj terapie përfshin nuhatjen e qëllimshme të katër llojeve të ndryshme të aromave deri në 15 sekonda në të njëjtën kohë secila. Procesi përsëritet dy herë në ditë për disa muaj.
Duhet të flisni me mjekun për të gjetur trajtimin më të mirë për ju.
Parosmia nuk është zakonisht një gjendje e përhershme. Neuronet mund të jenë në gjendje të riparohen me kalimin e kohës. Në 60 përqind të rasteve të parosmisë të shkaktuar nga një infeksion, funksioni i nuhatjes u rivendos në vitet pasuese.
Kohaa e rikuperimit ndryshon sipas shkakut themelor të simptomave të parosmisë dhe trajtimit që përdorni. Nëse parosmia është shkaktuar nga një virus ose infeksion, ndjenja e nuhatjes mund të kthehet në normale pa trajtim. Trajnimi i nuhatjes mund të ndihmojë potencialisht me shërimin, por mund të duhen disa muaj për të parë rezultatet.
