Përmes një reportazhi nga Shëngjini, ku po qëndrojnë qindra afganë të ardhur në Shqipëri për t’i shpëtuar talebanëve atje, prestigjiozja ‘France24’ ka treguar për jetën e tyre në ‘vendin e mikpritjes’ siç cilësohet vendi ynë. ‘France 24’ cek në reportazh edhe rolin e shqiptarëve për shpëtimin e hebrenjve gjatë Luftës së II Botërore por edhe strehimin e më shumë se gjysmë milionë shqiptarë nga Kosova gjatë Luftës së fund viteve 1990.
Reportazhi i plotë
Resorti ka palma, plazhe me rërë dhe ujë të pastër, por mysafirët nuk janë atje për tu relaksuar. Ata janë afganë që kanë ikur në Shqipëri, të traumatizuar dhe të pasigurt për të ardhmen e tyre.
“Unë jam fizikisht këtu, por mendja ime është në Afganistan, te nëna ime, para vëllai im,” thotë Latifa Frotan, një aktiviste 25-vjeçare për të drejtat e grave, e cila u arratis kur talebanët morën kontrollin.
Shqipëria premtoi të marrë përkohësisht deri në 4,000 afganë dhe deri tani ka strehuar afro 700-shumica prej tyre gra dhe fëmijë. Ata janë akomoduar në hotele me pesë yje në qendrat turistike.
Ata ulen në shezlongët që rrethojnë pishinën, duke kapur me ankth telefonat e tyre, duke u përpjekur të kontaktojnë të dashurit që mbeten në Afganistan.
“Këta njerëz kanë ikur nga terrori, janë të traumatizuar dhe do të ishte çnjerëzore t’i vendosim në kampe,” tha kryeministri Edi Rama.
Ndryshe nga disa vende të Evropës Perëndimore, vendimi i qeverisë shqiptare për të dhënë një ndihmë duket se është provuar i popullarizuar në mesin e njerëzve dhe asnjë parti politike nuk e ka kundërshtuar këtë veprim.
– ‘Zemër për jetën’ –
Shqipëria, vendi i vogël ballkanik, një nga më të varfrit në Evropë, krenohet me faktin se është një “vend i mikpritjes”. Më shumë se gjysmë milioni refugjatë kosovarë u strehuan nga regjimi i Presidentit serb Sllobodan Millosheviç në fund të viteve 1990. Dhe pas Luftës së Dytë Botërore, popullsia hebraike e Shqipërisë ishte më e madhe se sa kishte qenë para konfliktit.
Por Shqipëria është gjithashtu një vend eksodi, me më shumë se një milion qytetarë të saj e kanë lënë vendin që nga vitet 1990, shumica e tyre kërkojnë një jetë më të mirë në vendet perëndimore.
“Këta afganë këtu janë si njerëzit tanë, ata janë si familja ime,” thotë Viktor Nrea, i cili drejton një ambulancë që i është vënë në dispozicion kompleksit të hoteleve në Shëngjin.
“Unë e kuptoj dhimbjen e tyre, unë gjithashtu ndaj dëshirat për jetën e fëmijëve të tyre dhe kjo më ndihmon të harroj mungesën e dy djemve të mi që janë larg”, vijon ai.
Por pritja e ngrohtë dhe akomodimi luksoz nuk mund ta largojnë dëshpërimin.
“Ne jemi me fat që jemi këtu, kemi të gjitha lehtësitë që na duhen, por jemi të shqetësuar për familjet tona,” thotë Frotan.
Disa, si gazetari Elyas Nawandish, janë të vendosur të vazhdojnë të punojnë – edhe në distancë.
“Këtu, ne nuk e dimë se cila do të jetë e ardhmja jonë,” thotë Parvin Mosaddaddi.
“Dy ditë më parë, kur u zgjova herët në mëngjes, mora një mesazh nga kolegët dhe shefi im se dy kolegët e mi u arrestuan nga talebanët,” thotë Naëandish, i cili organizon mbulimin në ëeb për gazetën Etilaatroz, një nga të fundit zërat kritikë të mbetur në Afganistan.
“Unë nuk kam shpresë për të ardhmen e Afganistanit sepse ne i njohim talebanët … dhe jam i sigurt se ditët në vijim do të jenë edhe më të vështira.”
– ‘Pas çdo telefonate, unë qaj’ -vijon ai.
Kur informacioni për vendin e tyre arrin te grupet e mbledhura jashtë hotelit, ai përhapet si një zjarr i egër.
Lajmi se vajzat nuk do të lejoheshin të regjistroheshin në shkollat e mesme bëri një bujë shqetësuese.
Lina Mommadi, një shkencëtare 36-vjeçare, tregon një fotografi në celularin e saj të një klase universitare ku studentët ndahen nga një perde-djemtë në njërën anë, vajzat në anën tjetër.
“Unë kam motrat e mia që kishin punë dhe tani të gjitha i humbën, dhe po qëndrojnë në dhomat e tyre,” thotë Mommadi.
Ajo u kërkon atyre në çdo telefonatë të tregojnë fytyrat e tyre, vetëm për t’u siguruar që asgjë nuk u ka ndodhur.
“Tensioni është i madh, pas çdo telefonate, unë qaj.”
Jeta është e papërshtatshme për mërgimtarët – mijëra kilometra larg shtëpisë, duke jetuar në kurriz të OJQ -ve amerikane dhe qeverisë shqiptare në një hotel që përmban një kopje të Statujës së Lirisë.
Ankthi i të rriturve tingëllon në mënyrë të çuditshme me tingujt e fëmijëve që luajnë lojëra me top ose hidhen në pishinë, ose adoleshentët që këndojnë “Atdheu im”, një këngë e viteve 1990 për largimin nga Afganistani që është bërë një himn jozyrtar i eksodit të fundit.
Shqipëria nuk është ndalesa e fundit në udhëtimin e tyre – shumica e tyre shpresojnë të arrijnë në Shtetet e Bashkuara dhe presin që vizat e tyre të bëhen gati.
Por asgjë nuk është e garantuar. Siç thotë studenti 29-vjeçar Parvin Mosaddadi, vetëm pak javë më parë ata kishin punë dhe të ardhme në Afganistan pa plan për t’u larguar.
“Këtu, ne nuk e dimë se cila do të jetë e ardhmja jonë,” thotë ajo.
