Shtatori shënoi një vit të ri në kalendarin hebre, për shkollat në të gjithë botën dhe në fushën e diplomacisë, me Asamblenë e Përgjithshme vjetore të Kombeve të Bashkuara në Nju Jork.
Vitet e reja janë takuar siç duhet me rezoluta të reja, të cilat kanë tendencë të përfshijnë rinovimin e angazhimit për qëllime të veçanta.
Por ndërsa zakonisht janë individët që angazhohen në këtë praktikë, organizatat apo edhe shtetet kombëtare mund të bëjnë të njëjtën gjë.
Në fakt, ideja e rezolutës së Vitit të Ri është një mënyrë për të kuptuar fjalimin e Presidentit amerikan Joe Biden në UNGA më 21 shtator. Shtetet e Bashkuara, tha ai, po “hapin një epokë të re të diplomacisë së pamëshirshme; të përdorimit të fuqisë së ndihmës sonë të zhvillimit për të investuar në mënyra të reja të ngritjes së njerëzve në të gjithë botën; të rinovimit dhe mbrojtjes së demokracisë ”.
Ai i ankoroi këto qëllime në vlerat që u “vulosën në ADN” të SHBA dhe OKB: “liri, barazi, mundësi dhe besim në të drejtat universale të të gjithë njerëzve”. Dhe ai kërkoi respekt për dinjitetin njerëzor, potencialin individual dhe “njerëzimin e natyrshëm që na bashkon”.
Fjalimi i Biden ofroi një sërë vendimesh për të rinovuar lidershipin amerikan në botë për çështje që përfshijnë shëndetin, ndryshimin e klimës, mospërhapjen bërthamore, antiterrorizmin, parandalimin e konflikteve, infrastrukturën e vendeve në zhvillim, sigurinë ushqimore, barazinë dhe antikorrupsionin.
Ai e bëri të qartë se këto synime do të ndiqen brenda një kuadri të universalizmit dhe multilateralizmit.
Por diçka mungonte në fjalim. Që rezolutat të qëndrojnë, ato duhet të bazohen jo vetëm në vizionet e së ardhmes, por edhe në ndershmërinë për të kaluarën.
Biden ka qenë i qartë për shumë nga problemet më të mëdha me të cilat përballet bota dhe ai ka vendosur që SHBA, së bashku me aleatët e saj, do të luajnë një rol udhëheqës në adresimin e tyre.
Por ai duhet të kishte sinjalizuar një largim të vërtetë nga praktika e kaluar duke shprehur një gatishmëri më të madhe për të mësuar nga dështimet e fundit të Amerikës.
Për shembull, kur bëri thirrje për kontributin amerikan prej 15 miliardë dollarësh në përgjigjen globale të pandemisë dhe 160 milion “doza shprese” vaksine për të tjerët në të gjithë botën, Biden mund të kishte pranuar se mbi një e shtata e 4.7 milion vdekjeve të raportuara nga COVID-19 globalisht ishin në SHBA.
Pjesa joproporcionale e madhe e Amerikës pasqyron paaftësinë e saj për të luftuar koronavirusin në pjesën më të madhe të vitit 2020. Deri më sot, ndarjet e ashpra politike vazhdojnë të sigurojnë që xhepat e vendit të mbeten terren ushqyes për shfaqjen e varianteve të reja.
Për më tepër, kur Biden foli për angazhimin e admirueshëm dhe të mirëfilltë të administratës së tij për t’u marrë me ndryshimet klimatike, ai mund të kishte pranuar se SHBA -ja mban një pjesë të madhe të përgjegjësisë për problemin.
Ai ka qenë një burim kryesor i emetimeve të gazrave serrë për më shumë se një shekull, dhe sistemi i tij politik i metë e ka penguar atë të angazhohet në marrëveshje ndërkombëtare për më shumë se katër vjet në të njëjtën kohë.
Kur Biden ngriti çështjen e “luftërave të përjetshme” të Amerikës, ai mund të kishte pranuar se ato luftëra vranë shumë më tepër civilë sesa ushtarë në Irak dhe Afganistan.
Edhe kur SHBA po largoheshin nga Afganistani, operatorët amerikanë të dronëve gabimisht vranë një punonjës të ndihmës dhe shtatë fëmijë.
Kur Biden e përshkroi korrupsionin si një “kërcënim për sigurinë kombëtare” që “nxit pabarazinë, zhduk burimet e një kombi, përhapet përtej kufijve dhe gjeneron vuajtje njerëzore”, ai mund të ketë shtuar se miliarda dollarët që SHBA derdhën në Afganistan dhe Irak siguruan karburant për vetë korrupsionin që ai dënon.
Dhe ai mund të kishte pranuar se qeveria amerikane e dinte qysh në vitin 2011 se sa e korruptuar ishte bërë qeveria afgane, por vendosi të mos ekspozonte apo ndiqte aktorët e këqij.
Arsyeja për të qenë më të sinqertë në lidhje me këto çështje nuk është të zhyteni në të metat dhe dështimet e Amerikës.
Përkundrazi, është të njohësh kompleksitetin e problemeve me të cilat Amerika përballet dhe bashkëpunimin e saj në to. Duke e bërë të qartë se SHBA e kupton se sa e vështirë do të jetë për të bërë përparim dhe se shumë do të varet nga ajo që do të ndryshojë sjelljen e vet, Biden mund të sinjalizojë një qëllim për të shkuar përtej retorikës.
Pas vrasjes së George Floyd nga policia e Minneapolis në maj 2020, shumë kompani dhe institucione amerikane lëshuan deklarata duke dënuar racizmin sistemik, sikur problemi të ishte thjesht “atje”.
Por siç shumë njerëz me ngjyrë nxituan të vënë në dukje, trajtimi i problemit kërkon që udhëheqësit të njohin dhe të përballen me racizmin brenda organizatave të tyre.
E njëjta logjikë vlen edhe për shtetet-kombe që kanë vënë sytë mbi problemet globale.
Një arsye tjetër për të qenë më të sinqertë është të udhëhiqeni nga “fuqia e shembullit tonë”, siç e tha Biden në fjalimin e tij inaugurues.
Ajo linjë nuk i ndan vendet plot me njerëz të mirë nga vendet plot njerëz të këqij, ose qeveri të mira nga të këqijat (në fund të fundit, shumë demokraci qeverisen keq, përfshirë në qytete, shtete dhe pjesë të qeverisë federale amerikane).
Në vend të kësaj, dallimi është midis vendeve që i janë përkushtuar të drejtave individuale dhe atyre që nuk janë.
Kina, siç e bën të qartë kushtetuta e saj, është e angazhuar në mënyrë eksplicite ndaj një sistemi socialist, duke vendosur pushtetin dhe pronësinë në një kolektiv të popullit.
Megjithatë, në praktikë, ndryshimi kryesor midis vendeve të lira dhe vendeve të lira qëndron në aftësinë e njerëzve për të kërkuar llogari nga qeveria e tyre, dhe në këtë mënyrë të ngushtojnë hendekun midis asaj që thonë qeveritë dhe asaj që bëjnë.
Një vit i ri, kurdo dhe sido që ta shënojmë, duhet të jetë një rast për të vlerësuar atë hendek me ndershmëri radikale dhe për ta përdorur atë vlerësim për të udhëhequr një angazhim të përtërirë ndaj idealeve të shpallura.
Nëse udhëheqësit tanë do ta bënin këtë, UNGA vjetore do të dukej shumë ndryshe.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
