Nga David L. Phillips, Balkan Insight
Rusia ka qenë mbështetja kryesore e Serbisë, duke i ofruar siguri diplomatike që synon minimin e shtetndërtimit të Kosovës dhe përpjekjet për të fituar njohje më të madhe globale. Sot, megjithatë, ndikimi i Rusisë po zbehet, ndërsa Kosova dhe vendet e tjera në Ballkanin Perëndimor duhet të njohin ndikimin në rritje të Pekinit dhe të ruhen nga aktivitetet e tij malinje.
Ballkani Perëndimor ka qenë përparësia strategjike e Rusisë që kur NATO ndërhyri për të parandaluar gjenocidin e shqiptarëve të Kosovës në 1999. Presidenti rus Vladimir Putin nuk motivohet nga solidariteti sllav, por nga antiamerikanizmi dhe armiqësia ndaj vlerave liberale perëndimore.
Rusia dhe Kina bashkëpunojnë së bashku. Kryeministrin Xi Jinping dhe Putin i bashkon ndjenja e përbashkët e poshtërimit historik. Ata kundërshtojnë integrimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor në institucionet euroatlantike. Presidenti serb Aleksander Vuçiç është një figurë e lakueshme, e etur për të pranuar ofertat e tyre.
Kina ka tejkaluar Rusinë si ndikimi kryesor autoritar në rajon. Ajo gjithashtu ka zëvendësuar Rusinë si mbështetja më e madhe e Serbisë. Ndërsa Rusia kërkon të nxisë kaosin dhe paqëndrueshmërinë, Kina po ndërmerr hapa për të integruar dhe kontrolluar ekonomitë e vendeve të Ballkanit.
Diplomacia kineze
Ndikimi i Rusisë po zvogëlohet jo vetëm në Kosovë, por në të gjithë rajonin. Mali i Zi iu bashkua NATO -s në vitin 2017 , i ndjekur nga Maqedonia e Veriut. Rumania bllokoi dërgesën e armëve ruse në Serbi në korrik 2019.
Një vit më pas, Serbia anuloi pjesëmarrjen e saj në stërvitjet ushtarake “Vëllazëria Sllave” me Rusinë dhe Bjellorusinë. Serbia dhe Kina, nga ana tjetër, kanë gjetur gjuhën e përbashkët përmes Iniciativës “Një brez, një rrugë” BRI. Financimi i saj i ngarkon vendet me borxhe dhe nxit korrupsionin.
Mali i Zi është më i prekur nga përpjekja malinje e Kinës për të kontrolluar portet dhe infrastrukturën. Financimi vjen me një kosto. Serbia mbështet goditjen kineze të demokracisë në Hong Kong, abuzimet e të drejtave të njeriut në Xinjiang dhe qëndrimin e saj të ashpër ndaj Tajvanit.
Ndërsa bashkëpunimi midis Serbisë dhe Rusisë është avancuar, bashkëpunimi i sigurisë midis Rusisë dhe Serbisë është prishur. Megjithëse Serbia është vëzhguese në Organizatën e Traktatit të Sigurisë Kolektive të udhëhequr nga Rusia, ajo kreu 13 stërvitje ushtarake me NATO-n dhe vetëm katër me Rusinë në 2018.
Marrëdhëniet e Rusisë dhe Serbisë u tensionuan edhe më tepër, kur Rusia dërgoi 6 avionë luftarakë MIG-29, dhe më pas pagoi një faturë riparimi prej 185 milionë dollarësh. Serbët u zemëruan, pas një videoje video ku shfaqej një oficer i GRU në ambasadën e Rusisë në Beograd duke korruptuar një ish -zyrtar serb.
Serbia ka blerë pajisje të ndryshme ushtarake. Në gusht 2020, Serbia ra dakord për të blerë sistemin raketor anti-ajror kinez FK-3. Serbia gjithashtu zgjodhi sistemin e mbrojtjes ajrore të Francës Mistral, MANPADS, mbi teknologjinë ruse.
Në vitin 2019, tregtia e Serbisë me Rusinë dhe Bashkimin Ekonomik Euroaziatik të udhëhequr nga Rusia përbënte vetëm 8% të tregtisë së përgjithshme të Serbisë, me eksporte që arrinin në 5.4% dhe importet 9.4%. Kina po tenton të jetë një partner më i mirë ekonomik, duke siguruar 4 miliardë dollarë në investime direkte dhe mbi 5 miliardë dollarë në kredi dhe projekte infrastrukturore.
Huawei, gjiganti kinez i telekomunikacionit, është një instrument i politikës së jashtme dhe të sigurisë të Kinës. Si pjesë e “Rrugës digjitale të mëndafshit”, SHBA akuzon Huawei -n për avancimin e interesave të Kinës duke mbledhur informacion për qëllime të inteligjencës, diçka që Huawei e ka mohuar.
Përveç Serbisë, Huawei ka një prani veçanërisht të fortë në Bosnjë/ Hercegovinë. Kina është gjithashtu e aftë në diplomacinë e vaksinave. Serbia fillimisht u mbështet te vaksinat ruse Sputnik V. Sot, po thellohet edhe më shumë bashkëpunimi me Kinën, duke përdorur vaksinën Sinovac.
Kosova duhet të anëtarësohet në NATO deri në vitin 2028
Kapaciteti i Kinës është mbivlerësuar. Reputacioni i Xi është njollosur nga mungesa e transparencës mbi pandeminë COVID-19. Lulëzimi ekonomik i Kinës po ecën me rimte të ngadalta, ekonomia e saj po rritet vetëm 6.6 përqind në 2018, norma më e ulët në 28 vite.
Popullsia e saj po plaket, duke ngadalësuar më tej zhvillimin ekonomik. Partia Komuniste Kineze përbëhet nga elita, vështirë se përfaqësojnë 1.4 miliardë kinezë. Kosovës i duhet një përgjigje më e fortë dhe bindëse ndaj synimeve malinje të Rusisë dhe Kinës. Ajo duhet të krijojë një agjenci “Grupi i Planifikimit Strategjik për Rusinë dhe Kinën” për të studiuar aktivitetet e tyre dhe për të prodhuar një reagim të politikës dhe sigurisë.
Ajo ka nevojë për një strategji rajonale dhe një plan komunikimi. Kosova duhet të bashkëpunojë me fqinjët që kanë të njëjtat ideale për të mbledhur dhe shkëmbyer informacion. Vendi gjithashtu duhet të zgjerojë bashkëpunimin me agjencitë e inteligjencës perëndimore.
SHBA-ja mund të krijojë forcat e armatosura të Kosovës përmes trajnimit dhe pajisjeve që plotësojnë standardet e NATO -s. Ajo duhet të marrë në konsideratë një Udhërrëfyes të Bashkëpunimit të Mbrojtjes me Kosovën, të ngjashëm me marrëveshjet amerikane me shtetet baltike, ose një Traktat të Mbrojtjes së Ndërsjellë, të ngjashme me marrëveshjen e SHBA-së me Korenë e Jugut, për të mbrojtur Kosovën nga kërcënimet e jashtme.
NATO mund të luajë një rol kryesor në ndërtimin e kapaciteteve të Kosovës, duke i përshpejtuar Kosovës rrugën drejt Programit të Partneritetit për Paqe të NATO -s dhe duke siguruar një rrugë të qartë drejt anëtarësimit në NATO deri në vitin 2028.
Ndërsa Kina shton operacionet e saj malinje, vendet e Ballkanit Perëndimor kanë nevojë për një strategji më efektive kundër-inteligjencës. Rruga paqësore e Kinës është një mit. Ndërsa Rusia është ende një kërcënim, Kina po shfaqet si kërcënimi më i madh.
