Turqia do të renditet në listën gri nga një mbikëqyrës financiar global këtë javë për dështimet në qasjen e saj për të luftuar pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, sipas dy zyrtarëve perëndimorë.
Në një veprim që rrezikon të dëmtojë më tej aftësinë tashmë të kufizuar të Turqisë për të tërhequr kapital të huaj të rëndësishëm, anëtarët e Task Forcës së Veprimit Financiar ka të ngjarë të miratojnë vendimin gjatë diskutimeve në Paris të enjten, thanë zyrtarët.
Ata thanë se një rishikim i FATF kishte rekomanduar që Turqia t’i nënshtrohej një monitorimi të veçantë nga Grupi i Rishikimit të Bashkëpunimit Ndërkombëtar të grupit të punës, një proces i njohur si “lista gri”, duke u bashkuar me 22 shtete të tjera, përfshirë Shqipërinë, Marokun, Sirinë, Sudanin e Jugut dhe Jemenin.
Sipas një prej zyrtarëve, seanca plenare 39-anëtarëshe “kishte shumë gjasa” të miratonte rekomandimin. Tjetri tha se miratimi pritej të ishte një formalitet i thjeshtë. Vendimi pritet të shpallet zyrtarisht të enjten.
Ky veprim vjen pasi investimet e huaja në Turqi tashmë janë pranë nivelit më të ulët të arritur gjatë pothuajse 20 viteve të Presidentit Rexhep Tajip Erdogan në krye.
Paqëndrueshmëria politike dhe shqetësimet mbi ndërhyrjen politike në politikën monetare dhe sundimin e ligjit kanë shërbyer për të trembur paratë e huaja jetike për financimin e deficitit tregtar kronik të vendit dhe nxitjen e rritjes ekonomike.
Një listë gri mund të godasë ende në një kohë kur lira turke, e cila ka humbur rreth 20 përqind të vlerës së saj kundrejt dollarit këtë vit, ka arritur një seri rekordesh më të ulëta dhe mund të bjerë më tej të enjten nëse, siç e presin tregjet , banka qendrore e vendit ul përsëri normën e saj të interesit.
Lista gri e Turqisë do të bëjë presion mbi BE për ta shtuar vendin në listën e vet të pastrimit të parave, e cila identifikon juridiksionet me rrezik të lartë jashtë BE që kërcënojnë sistemin financiar të bllokut.
Një studim i FMN i botuar në maj të këtij viti zbuloi se listimi gri i FATF kishte “një efekt të madh negativ të rëndësishëm” në hyrjet e kapitalit të një vendi.
Autorët e saj vlerësuan se ajo shkaktoi një reduktim të flukseve të portofolit, një formë e investimeve afatshkurtra që nganjëherë quhen “para të nxehta”, ekuivalente me 3 përqind të prodhimit të brendshëm bruto, plus një reduktim të ngjashëm në investimet e huaja direkte. Një rënie prej 3 përqind do të ishte ekuivalente me rreth 23 miliardë dollarë në rastin e Turqisë.
Ndikimi ka të ngjarë të jetë i kufizuar, megjithatë, nga eksodi i kapitalit të huaj që vendi ka pësuar tashmë vitet e fundit. Investimet totale të huaja në aksione dhe obligacione ishin vetëm 30.6 miliardë dollarë në fillim të gushtit, sipas të dhënave të bankës qendrore. Investimet e huaja direkte arritën në 5.7 miliardë dollarë vitin e kaluar, krahasuar me më shumë se 19 miliardë dollarë në kulmin e saj në 2007.
Por edhe daljet e vogla mund të godasin një vend, monedha e të cilit është nën presion të madh dhe rezervat e tij valutore tashmë konsiderohen gjerësisht nga analistët dhe investitorët si shumë të ulëta. Lira ka çuar në inflacion spiral dhe një erozion të standardit të jetesës që ka dërguar mbështetjen publike për partinë në pushtet të Erdoganit në nivelet më të ulëta historike.
FATF u themelua në vitin 1989 për të luftuar pastrimin e parave, financimin e terrorit dhe kërcënime të tjera të ngjashme ndaj integritetit të sistemit financiar ndërkombëtar.
Turqia u njoftua nga trupi në një raport të botuar në dhjetor 2019. Ndërsa tha se Ankaraja i kuptonte “rreziqet me të cilat përballet nga pastrimi i parave dhe financimi i terrorizmit”, ajo gjeti “mangësi serioze në kuadrin e vendit për të luftuar këto krime”.
Qeveria turke prezantoi një legjislacion të ri të diskutueshëm, të miratuar nga parlamenti në dhjetor të vitit të kaluar, për të cilin tha se ishte një përgjigje ndaj rekomandimeve të FATF.
Lëvizja u kritikua nga partitë opozitare dhe aktivistët e shoqërisë civile të cilët thanë se rekomandimet e FATF po përdoreshin nga autoritetet turke si një justifikim për të synuar sektorin jofitimprurës dhe për të penguar më tej lirinë e shprehjes dhe shoqërimit.
Një zyrtar turk tha se ishte e papërshtatshme për të komentuar para votimit të së enjtes, por shtoi: “Megjithë masat e bllokimit të plotë të marra për shkak të pandemisë [Covid-19], Turqia ka arritur përparim të rëndësishëm në drejtim të pajtueshmërisë me standardet e FATF dhe ka përmbushur përgjegjësitë e saj në lidhje me legjislacioni.”
FATF tha se diskutimet e saj plenare, të cilat filluan të martën, ishin në proces, por se bisedimet ishin konfidenciale.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
