Pandemia ishte mundësia që i dha Perëndimit për të ndryshuar rrugën.
Gjatë vitit 2020, rrezet e dritës shkëlqenin. Bashkimi Evropian u detyrua të mendonte për një bashkim fiskal.
Më pas, ajo ndihmoi në largimin e Donald Trump nga Shtëpia e Bardhë. Dhe një Marrëveshje e Re e Gjelbër globale papritmas u duk më pak e largët. Më pas erdhi viti 2021 dhe hoqi perdet e errësirës.
Javën e kaluar, në rishikimin e saj të stabilitetit financiar, Banka Qendrore Evropiane lëshoi një paralajmërim: Evropa po përballet me një flluskë të pasurive të paluajtshme të vetëpërjetësuara të nxitura nga borxhi. Ajo që e bën raportin të rëndësishëm është se BQE e di se kush po e shkakton flluskën: vetë BQE, përmes politikës së saj të lehtësimit sasior (QE) – një term i sjellshëm për krijimin e parave në emër të financuesve. Është e ngjashme me atë që mjekët tuaj ju paralajmërojnë se ilaçi që ju kanë përshkruar mund t’ju vrasë.
Pjesa më e frikshme është se nuk është faji i BQE-së.
Arsyetimi zyrtar për BQE është se sapo normat e interesit kishin rënë nën zero, nuk kishte asnjë mënyrë tjetër për të kundërshtuar deflacionin që kërcënonte Evropën.
Por qëllimi i fshehtë i BQE-së ishte të përmbyste borxhin e paqëndrueshëm të korporatave të mëdha me humbje dhe, aq më tepër, të shteteve anëtare kyçe të eurozonës (si Italia).
Pasi liderët politikë të Evropës zgjodhën, në fillim të krizës së euros një dekadë më parë, të mbeten në mohim për borxhet masive të paqëndrueshme, ata ishin të detyruar ta hidhnin këtë patate të nxehtë në prehrin e bankës qendrore.
Që atëherë, BQE ka ndjekur një strategji të përshkruar më së miri si fshehje e përhershme e falimentimit.
Javë pas goditjes së pandemisë, presidenti francez Emmanuel Macron dhe tetë krerët e tjerë të qeverive të eurozonës kërkuan ristrukturimin e borxhit nëpërmjet një eurobondi të duhur. Në thelb, ata propozuan që, duke pasur parasysh oreksin e pandemisë për borxhe të reja, një pjesë e konsiderueshme e barrës në rritje që shtetet tona nuk mund të mbajnë (të pandihmuara nga BQE) të zhvendoset mbi supet më të gjera, pa borxhe, të BE-së.
Jo vetëm që ky do të ishte një hap i parë drejt bashkimit politik dhe rritjes së investimeve pan-evropiane, por gjithashtu do të çlironte BQE-në nga detyrimi për të larguar një mal me borxhe që vendet anëtare të BE-së nuk mund ta paguajnë kurrë.
Kancelarja gjermane Angela Merkel e vrau përfundimisht idenë, duke ofruar në vend të saj një Rimëkëmbjeje dhe Qëndrueshmëri, e cila është një zëvendësim i tmerrshëm. Jo vetëm që është makroekonomikisht i parëndësishëm; gjithashtu e bën perspektivën e një Evrope federale edhe më pak tërheqëse për votuesit më të varfër holandezë dhe gjermanë (duke i futur në borxhe në mënyrë që oligarkët e Italisë dhe Greqisë të marrin grante të mëdha).
Dhe, pavarësisht nga një element i huamarrjes së përbashkët, fondi i rimëkëmbjes është krijuar për të mos bërë asgjë për borxhet e papagueshme që BQE-ja ka rrokullisur vazhdimisht – dhe të cilat pandemia i ka shumëfishuar.
Shkalla e mundësisë që Evropa ka humbur u bë e dukshme në Konferencën e fundit të Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike (COP26) në Glasgow. Si munden liderët e BE-së t’i japin leksione pjesës tjetër të botës për energjinë e rinovueshme kur Gjermania e pasur po ndërton termocentrale me linjit, Franca po dyfishon energjinë bërthamore dhe çdo shtet tjetër anëtar i BE-së i ngarkuar me borxhe të papagueshme është lënë për t’u marrë vetë me tranzicionin e gjelbër?
Pandemia i dha Evropës një hapje për të hartuar një plan të besueshëm për një Union të Energjisë së Gjelbër të financuar mirë. Me një eurobond në vend, dhe kështu të çliruar nga purgatoria e fshehjes së përhershme të falimentimit, BQE mund të mbështeste vetëm bonot që Banka Evropiane e Investimeve lëshon për të financuar një Union të Energjisë së Gjelbër.
Pra, po, Evropa shpërtheu mundësinë e saj për ta udhëhequr botën me shembull nga varësia e saj ndaj lëndëve djegëse fosile.
Ne evropianët nuk ishim vetëm, sigurisht. Ndërsa presidenti i SHBA Joe Biden po zbarkonte në Glasgow, politika e zakonshme e korruptuar e Kongresit në shtëpi po shkëputte axhendën e tij tashmë shumë të tkurrur të gjelbër nga një projekt-ligj për infrastrukturën shumë kafe, duke e vendosur ndryshimin e klimës në anën e pasme.
Ndërsa Shtetet e Bashkuara, ndryshe nga eurozona, të paktën kanë një Departamenti të Thesarit që punon së bashku me bankën e saj qendrore për të mbajtur borxhet të qëndrueshme, ato gjithashtu kanë humbur një mundësi madhështore për të investuar shumë në energjinë e gjelbër dhe punët me cilësi të lartë të nënkuptuara.
Si mund të presë Perëndimi që të bindë pjesën tjetër të botës që të përqafojë angazhimet ambicioze të klimës kur, pas dy vitesh lirike për tranzicionin e gjelbër, Biden dhe evropianët arritën në Glasgow praktikisht duarbosh?
Me mbylljen e vitit 2021, qeveritë perëndimore, duke humbur mundësinë e tyre për të bërë diçka për emergjencën e qartë dhe aktuale të klimës, po zgjedhin të fokusohen në shqetësimet e ekzagjeruara. Njëra është inflacioni. Ndërsa përshpejtimi i rritjes së çmimeve duhet të kontrollohet, krahasimet e përhapura me stagflacionin e viteve 1970 janë qesharake.
Paniku tjetër i ndërtuar i Perëndimit është Kina. E iniciuar nga ish-presidenti i SHBA-së, Donald Trump, dhe e përjetësuar me zell nga Biden, lufta e re e ftohtë që po shfaqet ka një qëllim të papranuar: të mundësojë Wall Street dhe Big Tech të marrin përsipër sektorët e financave dhe teknologjisë së Kinës.
Të tmerruar nga përparimet e Kinës, si një monedhë dixhitale funksionale e bankës qendrore dhe një qëndrim makroekonomik që është shumë më i sofistikuar se i tyre, SHBA dhe BE po zgjedhin një qëndrim agresiv që është një kërcënim i pamend për paqen dhe për bashkëpunimin global të nevojshëm për të. stabilizuar klimën e planetit tonë.
Një vit që filloi me shpresë po përfundon zymtë. Elitat politike perëndimore, të paaftë (dhe ndoshta jo të gatshme) për ta kthyer një krizë vdekjeprurëse në një mundësi jetëgjatë, kanë vetëm veten për të fajësuar.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
