Nga Jill Petzinger, Foregn Policy
Ish-kancelarja gjermane Angela Merkel është krahasuar me shumë figura gjatë 16 viteve të saj në krye të ekonomisë më të madhe të Europës. Disa e cilësuan atë si të zellshme, të denjë dhe të besueshme. Mediat e huaja e kanë etiketuar atë si “udhëheqëse të botës së lirë”. Të tjerët e cilësuan si një lojtare të zgjuar që priste të shihte se si në çfarë drejtimi do të frynin erërat politike përpara se të merrte vendime.
Çfarëdo epiteti që ka marrë kjo grua, një e ka përkufizuar vazhdimisht: feministe.
Në vitin 2017, Merkel refuzoi në mënyrë të çuditshme ta quante veten feministe gjatë një eventi. Në një intervistë me botimin gjerman Die Zeit, ajo më vonë shpjegoi se, për të, feministe janë gra të tilla si aktivistja e famshme gjermane Alice Schwarzer ose ato që luftuan për të drejtën e votës. “Unë nuk dua të marr lëvdata të rreme,” tha Merkel. “Ata luftuan gjatë gjithë jetës së tyre për të drejtat e grave në mënyra që unë nuk mund të pretendoj se i kam bërë vetë.”
Por në shtator të këtij viti, me përfundimin e mandatit të saj, Merkel tha se “burrat dhe gratë janë të barabartë” dhe e them në mënyrën më pozitive: Unë jam një feministe.”
Angela Dorothea Kasner lindi në 1954, dhe u rrit në Gjermaninë Lindore komuniste, ku babai i saj ishte një pastor luteran. Ajo mësoi shumë shpejt si të përfshihej në botën e burrave, fillimisht si shkencëtare, më pas në skenën politike të Gjermanisë të dominuar nga meshkujt dhe në Partinë e saj konservatore Kristian Demokratike (CDU), shkruan abcnews.al
Shefi i saj i vjetër, ish-kancelari gjerman Helmut Kohl, e quante atë “vajza ime”. Në skenën ndërkombëtare, ajo i ka rezistuar përpjekjeve të ish-presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin për ta fyer dhe minuar atë.
Ky lloj seksizmi delikat mund të ndihmojë në shpjegimin pse Merkel i ka rezistuar rolit të heroit feminist. “Unë rrallë u drejtohem vetëm grave,” tha Merkel për Die Zeit. “Në fund të fundit, unë nuk jam vetëm kancelarja federale e grave në Gjermani, unë jam kancelarja federale e të gjithë njerëzve në Gjermani. Barazia në të gjitha fushat thjesht më duket logjike. Kjo nuk është diçka që duhet ta përmend vazhdimisht.”
Ndërsa uniforma e pandryshueshme e Merkelit me xhaketa dhe pantallona të zeza shërben si një mënyrë për të mbajtur fokusin e medias në atë që ajo bën dhe jo në atë që vesh, zgjedhjet e saj janë interpretuar gjithashtu si mënyra e saj për të de-feminizuar veten për t’i mbijetuar patriarkatit.
Anke Domscheit-Berg, një anëtare e parlamentit gjerman nga partia opozitare Die Linke (E Majtë), i sheh zgjedhjet estetike të kancelares si një lloj perdjeje e hekurt. “Ishte si forca të blinduara,” tha ajo. “Një lloj mbrojtjeje kundër të qenit grua. Ajo është përmbajtur gjithmonë nga pothuajse të gjitha temat polarizuese dhe temat e të drejtave gjinore janë gjithmonë polarizuese.”
Në vitet e saj të hershme si kancelare, Merkel mbështeti ligje dhe iniciativa miqësore për gratë, si leja prindërore me pagesë, zgjerimi i kopshteve publike dhe e drejta ligjore për një vend kopsht fëmijësh për fëmijët nga mosha një vjeç. Por ajo miratoi pak iniciativa të reja për kujdesin ndaj fëmijëve ose iniciativa të tjera për të përmirësuar statusin e grave në pjesën e fundit të mandatit të saj. Në disa raste, ajo duket se i ka zvarritur përpjekjet për të avancuar barazinë gjinore.
Pavarësisht numrit të ulët të grave në bordet e korporatave, ajo dhe partia e saj ishin kundër një ligji të propozuar që kërkonte që firmat e mëdha të listuara të kishin të paktën një grua në bordet ekzekutive me tre ose më shumë anëtarë. Nën presionin e partnerit të saj të koalicionit, CDU më në fund ra dakord dhe ligji u miratua këtë vit. Sot, Gjermania ka vetëm një CEO femër të një kompanie.
Në partinë e saj, Merkel ka kërkuar t’i vendosë gratë në role të profilit të lartë, në disa raste me rezultate fatkeqe. Ajo transferoi Ursula von der Leyen nga Ministria e Familjes në Ministrinë e Mbrojtjes. Pasi ministria nën drejtimin e von der Leyen u zhyt në një skandal të mirëfilltë, Merkel bëri presion që ajo të bëhej presidente e Komisionit Europian. E mbrojtura tjetër e saj, Annegret Kramp-Karrenbauer, u bë pasardhësja e Merkelit si udhëheqëse e CDU dhe ministre e mbrojtjes. Pas një sërë gafash, ajo dha dorëheqjen në shkurt 2020, shkruan abcnews.al
Në vitin 2017, qeveria e koalicionit të Merkelit miratoi Aktin e Transparencës së Pagave, i cili u mundëson punëtorëve të dinë se çfarë fitojnë kolegët në pozicione të ngjashme. Megjithatë, ligji zbatohet vetëm për punëdhënësit me të paktën 200 persona në staf dhe vendos përgjegjësinë për të kërkuar informacion mbi shpërblimin e punonjësve. Gratë gjermane vuajnë një nga boshllëqet më të mëdha të pagave në Europë. Të dhënat e vitit 2019 nga Komisioni Europian treguan një hendek pagash gjinore prej 14.1 përqind në Bashkimin Europian në tërësi, ndërsa diferenca bruto në Gjermani sipas gjinisë ishte 19.2 përqind.
Ndërsa rekordi i Merkelit është padyshim i miksuar kur bëhet fjalë për rritjen e përfaqësimit të grave në udhëheqje, përpjekjet e saj në fushën kyçe të vetëvendosjes së femrave – të drejtat rreth aborteve janë ende në dyshim.
“Tridhjetë e dy vjet pas rënies së Murit së Berlinit, unë ende nuk kam të njëjtat të drejta rreth abortit si në Gjermaninë Lindore”, tha Domscheit-Berg, i cili vjen nga e njëjta zonë në Gjermaninë lindore si Merkel. “Më duket e tmerrshme.”
Abortet ishin një e drejtë ligjore për një grua në ish-Lindje, e cila mund të kishte një ndërprerje sipas kërkesës deri në javën e 12 të shtatzënisë. Ata gjithashtu kishin akses në kontrollin e lindjes falas. Në Gjermani sot, ndërsa aborti lejohet deri në 12 javë, gratë duhet së pari t’i nënshtrohen këshillimit dhe një periudhe pritjeje tre-ditore përpara se të marrin dritën e gjelbër për procedurën. Kontrolli i lindjes është falas vetëm për gratë deri në moshën 22 vjeç.
Një tjetër ligj gjerman penalizon mjekët që “reklamojnë” publikisht abortin përtej listimit të tij si shërbim, duke përfshirë ofrimin e informacionit në internet për metodat, kostot ose rikuperimin pas procedurës. Mjekët që veprojnë në kundërshtim me ligjin mund të gjobiten ose të burgosen. Merkel, e cila nuk ka folur publikisht pro ose kundër abortit, nuk ka mbrojtur hapur një ndryshim në ligjet e abortit gjatë mandatit të saj. Vetëm tani që ajo dhe CDU janë jashtë qeverisë, ligji kundër abortit pritet të shfuqizohet nga koalicioni i ri në Berlin.
“Ajo është shumë diskrete,” tha Stefanie Lohaus, drejtoreshë e komunikimit në EAF Berlin, një organizatë jofitimprurëse që mbron më shumë diversitet në udhëheqje. Nga ana e saj, Merkel ka minimizuar rëndësinë e saj për gratë, por pavarësisht historisë së saj të njollosur për të drejtat e grave, trashëgimia e saj simbolike duket e madhe.
Si liderja de fakto e Europës, gruaja me nofkën Mutti (“mama”) ka drejtuar Gjermaninë dhe BE-në përmes trazirave politike, nga kriza e borxhit në eurozonë e vitit 2008 deri në Brexit. Në vitin 2015, ajo shpërndau kapitalin e saj politik duke refuzuar mbylljen e kufijve të Gjermanisë për refugjatët sirianë, një lëvizje që galvanizoi mbështetjen popullore për partinë e ekstremit të djathtë Alternativa për Gjermaninë, por që gjithashtu e pozicionoi Merkelin si autoritetin moral të Europës.
“Vetëm fakti që ajo ishte në këtë zyrë dhe ishte në gjendje të mbante pushtetin për kaq gjatë dhe ka këtë ndjenjë të fortë lidershipi, pavarësisht nëse jeni dakord apo nuk jeni dakord me të, ajo është një udhëheqëse në këtë mënyrë, sigurisht që ajo është një shembull për gratë dhe vajzat, “tha Lohaus. Shumë adoleshentë gjermanë sot kanë njohur ndonjëherë vetëm një kancelare femër.
Alice Schwarzer, ikona feministe e evokuar nga Merkel për të shpjeguar shqetësimin e saj me aplikimin e etiketës për veten e saj, shpjegoi për Reuters mendimin e saj për trashëgiminë kryesore të ish kancelares: “Ajo admirohet nga gratë në të gjithë botën. Vetë fakti i ekzistencës së saj është një deklaratë feministe.”
Vetë Merkel e ka thënë edhe më qartë. Në një ngjarje që përkujton 100 vjetorin e të drejtës së votës së grave në Gjermani, ajo vuri në dukje se, “Sot, askush nuk do të gëzohet kur një vajzë e vogël do të shprehë dëshirën që të bëhet ministre ose kancelare gjermane”.
/abcnews.al
