A janë Shtetet e Bashkuara të gatshme të mbrojnë Tajvanin kundër një sulmi nga Kina? Po përpjekjet ruse për të nënshtruar ushtarakisht Ukrainën? A do ta kufizojë Uashingtoni reagimin e tij ndaj Moskës ndaj sanksioneve dhe masave të tjera joushtarake?
Kur bëhet fjalë për këto çështje gjeopolitike, askush nuk duhet të jetë i gatshëm të bëjë ndonjë supozim – që do të shtonte më shumë rrezik destabilizues për një situatë shumë delikate diplomatike.
Për Kinën dhe Rusinë, të dy situatat mund të mos jenë shumë të ndryshme.
Për Pekinin, marrja e kontrollit mbi Tajvanin do të ishte një përfundim i vonuar i Luftës Civile Kineze të zhvilluar midis 1927 dhe 1949. Për Kremlinin, marrja e Ukrainës dhe Bjellorusisë do të nënkuptonte në mënyrë efektive kthimin në Rusinë e Madhe cariste të shekullit të 19-të.
Në të dyja rastet, asnjë vend nuk i ka bërë shumë të fshehta synimet e tij.
Presidenti kinez Xi Jinping i kthehet në mënyrë të përsëritur ambicies së tij për të krijuar “një Kinë” nën autoritetin e Pekinit.
Këtë verë, presidenti rus Vladimir Putin publikoi një ese të jashtëzakonshme në të cilën ai justifikoi gjerësisht vizionin e tij për një Rusi të Madhe që do të përfshinte si Ukrainën ashtu edhe Bjellorusinë.
Ai megjithatë e bëri të qartë pikëpamjen e tij se gjuha në kushtetutën sovjetike që i dha Ukrainës dhe Bjellorusisë të drejtën për pavarësi ishte një gabim dhe se sipas tij e ardhmja e tyre mund të ishte vetëm në një formë të sovranitetit të përbashkët nën autoriteti përfundimtar i Moskës.
Ajo që Putini nuk arriti të përmendte me lehtësi është se pavarësia e Ukrainës – si dhe e Bjellorusisë – njihet nga çdo komb tjetër në mbarë botën. Dhe nuk ka paqartësi për sa i përket kufijve të saj, prandaj Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara miratoi një rezolutë që i kërkon Rusisë t’i japë fund okupimit të Krimesë.
Kjo në asnjë mënyrë nuk heq lidhjet historike dhe kulturore midis kombeve që mund të kenë të kaluarën dhe historinë e përbashkët. Ka shumë shembuj të kombeve të pavarura që ndajnë lidhje të thella kulturore, gjuhësore, fetare dhe të tjera me fqinjët po aq të pavarur.
Shtetet e Bashkuara nuk janë të përkushtuara ndaj mbrojtjes së Tajvanit me ndonjë traktat apo detyrim tjetër sipas ligjit ndërkombëtar, por është e vështirë të shmanget përshtypja se shumica e planifikimit ushtarak amerikan për vitet në vijim udhëhiqet nga nevoja për të penguar çdo lëvizje ushtarake kineze. kundër Tajvanit.
Në të vërtetë, edhe vetë Presidenti Biden kohët e fundit tha se Shtetet e Bashkuara do të mbronin Tajvanin, megjithëse Shtëpia e Bardhë shpejtoi ta bënte të qartë se nuk kishte asnjë ndryshim në politikën e vendosur të “paqartësisë strategjike”.
Po në lidhje me Ukrainën?
Këtu, situata ligjore është e qartë. Çdo agresion do t’i jepte Ukrainës të drejtën sipas Kartës së OKB-së për të kërkuar ndihmë ndërkombëtare.
Tani për tani, ndihma për sigurinë është tashmë atje, por Uashingtoni dhe aleatët kryesorë evropianë duhet të jenë më të prerë: Ata do ta ndihmonin Ukrainën të mbrohej përballë çdo agresioni ushtarak.
Çdo pushtim duhet të përballet me më shumë se sanksione. Putini po e shtyn aleancën – dhe megjithëse mund të sigurohet se Ukraina nuk do të bëhet anëtare e NATO-s së shpejti dhe nuk do të ketë ndonjë bazë të përhershme, agresioni do të përballet me një mbrojtje të qartë.
Putini i ka bërë të qarta qëllimet e tij. Pikëpamja e tij revizioniste për rolin e Rusisë në rajon është kryesisht oportuniste. Por Shtetet e Bashkuara dhe aleatët evropianë, duke vepruar në bashkëpunim me Ukrainën, duhet t’i mohojnë atij çdo mundësi.
Nuk mund të ketë vend për keqkuptime. Një sulm kundër Ukrainës do të ishte po aq shkatërrues për rendin evropian sa një sulm ndaj Tajvanit do të ishte për rendin aziatik.
Ka mënyra diplomatike dhe paqësore për të kanalizuar vullnetin e popujve të ndryshëm – por nuk ka asnjë justifikim që fuqitë ushtarake t’i detyrojnë ata të pranojnë një realitet të ri.
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
