Kur presidenti italian Sergio Mattarella u takua me stafin e tij diplomatik të enjten, ai u tha atyre se po u thoshte lamtumirë. Mattarella ka sinjalizuar prej muajsh se nuk dëshiron të qëndrojë kur të përfundojë mandati i tij dhe komentet e tij do të nxisin spekulimet se cilët ligjvënës do të zgjedhin për ta zëvendësuar atë në një votim të fshehtë muajin e ardhshëm. Shumë flasin për kryeministrin Mario Draghi. Por zhvendosja e ish-shefit të bankës qendrore mund të prishë përpjekjet e Italisë për të reduktuar borxhin dhe për t’i dhënë fund viteve të stagnimit ekonomik, duke shkaktuar trazira të reja politike.
Çfarë bën presidenti italian?
Presidenti ka kompetenca të kufizuara, kështu që roli është ceremonial shumicën e kohës. Megjithatë, askush nuk mund të jetë kryeministër pa miratimin e presidentit – ata emërojnë krerët e qeverive dhe ministrat e tyre të zgjedhur. Presidenti gjithashtu shpërndan parlamentin, ose vendos, që do të thotë se ata mund të veprojnë si një forcë stabiliteti në kriza. Së fundi, ata mund të refuzojnë ligjet dhe dekretet nëse gjykojnë se nuk janë në përputhje me kushtetutën. Italia ka pasur 12 krerë shtetesh deri më tani, përfshirë Mattarella, asnjë prej tyre nuk është grua.
Pse do të ishte problem nëse Draghi do ta merrte postin?
Draghi është njeriu përgjegjës për ndryshimin ekonomik të Italisë dhe si tregjet ashtu edhe qeveritë e tjera të Bashkimit Evropian janë mjaft të sigurta se ai do të sigurojë që rreth 200 miliardë euro (230 miliardë dollarë) e fondeve të rimëkëmbjes që vijnë nga Italia të përdoren mirë. Pra, largimi i tij i hershëm mund t’i nervozojë investitorët për investimet afatgjata të vendit, të cilat supozohet se do të sjellin rritje ekonomike. Ekziston gjithashtu frika se pa atë në krye të një qeverie uniteti, konfliktet e brendshme mes politikanëve italianë do të ndalojnë reformat. Një krizë besimi midis investitorëve mund të rëndojë kostot e shërbimit të borxhit.
Nga ana tjetër, marrja e postit mund të çimentojë qëndrueshmëru në zemër të sistemit të përçarë të Italisë.
Pse emri i tij po flitet kaq shumë?
Në thelb, askush nuk përputhet me statusin dhe karrierën e tij. Në moshën 74-vjeçare, Draghi ka shërbyer si shef i Bankës Qendrore Evropiane dhe guvernator i Bankës së Italisë. Ai është shumë i respektuar brenda dhe jashtë vendit. Por ka edhe përllogaritje politike në lojë. Lidhja e krahut të djathtë, për shembull, ka mbështetur një rol presidencial për Draghin, duke vënë bast që do të çonte në zgjedhje të reja që partia dhe aleatët e saj të mund të fitonin.
A nuk ka njeri tjetër?
Ministrja e Drejtësisë Marta Cartabia shihet si një pretendente e mundshme. Pozicioni i saj, megjithatë, nuk është aspak afër atij të Draghit dhe nuk do të kishte mbështetjen e plotë të Lëvizjes Pesë Yjet, e cila është partia më e madhe në parlament dhe kundërshtoi planet e saj për reformën në drejtësi. Të tjerë përfshijnë Pier Ferdinando Casini, ish-kreu i Dhomës së Ulët dhe ish-kryeministri Romano Prodi. Qendra e djathtë ka mbështetur 85-vjeçarin Silvio Berlusconi, një tjetër ish-kryeministër, i cili drejton Forza Italia. Por, ai është një figurë e diskutueshme dhe ka pikëpyetje për shëndetin e tij.
A mund të ndryshojë ende mendim Mattarella?
Një mandat i ri për Mattarella, i cili emëroi katër qeveri të ndryshme gjatë kohës së tij në detyrë, do të ishte zgjidhja më e lehtë. Ligjvënësit do t’i mbanin postet e tyre deri në vitin 2023, kur priten zgjedhjet e reja të përgjithshme, partitë do të shmangnin një përplasje politike mbi pasardhësin e tij dhe Draghi do të kishte të paktën një vit tjetër për të çuar përpara planin e tij të reformës.
Por presidenti 80-vjeçar ka shfuqizuar vazhdimisht spekulimet se ai nuk do të qëndrojë dhe raportohet se ka nënshkruar një kontratë për të marrë me qira një apartament duke filluar nga janari. Për shkak të zgjatjes së mandatit presidencial, rizgjedhja është një gjë e rrallë. Në fakt, ndodhi vetëm një herë, kur Giorgio Napolitano, paraardhësi i Mattarellas, qëndroi në detyrë për një mandat të pjesshëm, sepse parlamenti nuk mundi të binte dakord për zëvendësimin e tij.
Çfarë thotë Draghi?
Dy ish-guvernatorët e Bankës së Italisë janë bërë presidentë. Draghi po hesht nëse aspiron të jetë i treti. Nëse ai zgjidhet, Draghi do të bënte histori: askush nuk ka shkuar ndonjëherë drejtpërdrejt nga zyra e kryeministrit në pallatin Quirinal të presidentit.
Burimi: Bloomberg
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Trekëndëshi i Fuqisë’ së Draghit
