Tubacioni Yamal-Evropë, i cili zakonisht sjell gazin rus në Evropë, ndryshoi rrjedhën e tij javën e kaluar, duke shtuar presionin ndaj një tregu tashmë të shtrënguar evropian të gazit ndërsa kërkesa e dimrit arrin kulmin.
Në vend që të rrjedhë në Evropë, ku çmimet e energjisë po rriten si rezultat i furnizimit të ftohtë dhe të kufizuar global, gazi ka rrjedhur nga lindja në Poloni dhe Ukrainë. Moska ka mohuar akuzat e disa zyrtarëve evropianë se ka shkurtuar furnizimin, duke thënë në vend të kësaj se ishin firmat gjermane që ishin përgjegjëse për një zhvillim të tillë.
Çfarë është Yamal-Evropa?
Tubacioni transnacional transporton sasi të konsiderueshme gazi natyror nga Gadishulli Yamal në Arktikun Rus në Poloni dhe Gjermani nëpërmjet Bjellorusisë. Gjatësia e saj totale është mbi 2000 kilometra (1243 milje). Ndërtimi filloi në 1994 dhe, në 2006, arriti kapacitetin e tij vjetor prej 32.9 miliardë metra kub (116.2 miliardë metra kub) pasi stacioni i fundit i kompresorit u fut në funksion.
Kush e zotëron tubacionin?
Gjigandi rus i energjisë Gazprom është operatori i vetëm i sistemit në Rusi dhe Bjellorusi. Pjesa në Poloni është në pronësi të EuRoPol Gaz, një sipërmarrje e përbashkët e Gazprom dhe PGNiG e Polonisë. Seksioni gjerman është në pronësi të Wingas, një degë e Gazprom dhe një nga ofruesit më të mëdhenj të gazit natyror në Evropë.
Çfarë marrëveshje ka Rusia me Poloninë?
Një marrëveshje afatgjatë midis Gazprom dhe Polonisë për tranzitin e gazit përmes tubacionit përfundoi vitin e kaluar. Që atëherë, Gazprom ka rezervuar kapacitete tranziti afatshkurtër nëpërmjet ankandeve. Megjithatë, ajo ndaloi rezervimin e kapaciteteve për eksporte nëpërmjet Yamal që nga 19 dhjetori për shkak të mungesës së aplikacioneve për furnizimin e “karburantit blu” nga klientët evropianë.
Pse gazi rrjedh në të kundërt?
Ndërsa gazsjellësi u ndal dërgesat javën e kaluar, flukset fizike të gazit u devijuan drejt lindjes drejt Polonisë. Ky është i vetmi fakt për të cilin bien dakord si Rusia ashtu edhe vendet evropiane. Përse, arsyet janë të paqarta.
Cili është pozicioni i Evropës?
Disa politikanë evropianë kanë pohuar se Moska po ndalon qëllimisht furnizimet me energji për të detyruar BE-në, dhe Gjermaninë në veçanti, të certifikojnë nisjen e tubacionit Nord Stream 2 të përfunduar së fundmi, por ende i pamiratuar.
Cili është reagimi i Moskës?
Kremlini i ka mohuar vazhdimisht akuzat se po përdor energjinë si një armë politike. Gazprom thotë se vazhdon të përmbushë kontratat e saj. Presidenti rus Vladimir Putin tha javën e kaluar se ndryshimi ishte për shkak të mungesës së kërkesave nga blerësit. Ai akuzoi spekulatorët në Gjermani për rishitjen e gazit rus me çmime më të larta në Poloni dhe Ukrainë, në vend që të lehtësonin tregun e mbinxehur. Sipas Putinit, Rusia është “mënjanuar” nga Polonia kur bëhet fjalë për menaxhimin e tubacionit dhe Evropa kishte vetëm veten për të fajësuar për çmimet në rritje.
Pse ka një shtrydhje energjie?
Tregu global i energjisë po përballet me një krizë oferte mes një rikuperimi të mprehtë të kërkesës aziatike ndërsa ekonomia botërore rimëkëmbet nga ngadalësimi i lidhur me kovid-in e vitit të kaluar. Kjo ka rezultuar në mungesë të kapacitetit të gazit natyror të lëngshëm (LNG) sepse çmimet më të larta të energjisë në Azi kanë kontribuar në mungesën e furnizimeve në Evropë. Situata u rëndua si nga fillimi i sezonit të dimrit, ashtu edhe nga rezervat e pakta në magazinat evropiane. Ndërsa Rusia ka rritur eksportet e gazit në Evropë në krahasim me vitin e kaluar, vendet evropiane nuk kanë rezervuar furnizime shtesë. Kështu, Rusia po jep vetëm vëllime të kontraktuara.
Cila është zgjidhja e krizës?
Një zgjidhje për Evropën do të ishte të tejkalonte Azinë dhe të paguante më shumë për importet e LNG nga SHBA dhe Lindja e Mesme. Sugjerimi i Moskës është që të aksesohet gazi rus duke miratuar Nord Stream 2, i cili premton t’i bëjë furnizimet me gaz më të lirë dhe më të besueshëm, sepse lidh drejtpërdrejt Rusinë me Gjermaninë, duke anashkaluar vendet e treta.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga RT
