Rrallëherë në fushën e konfliktit njerëzor varet kaq shumë nga tekat e një njeriu. A është gati Vladimir Putin të pushtojë Ukrainën, siç sugjerojnë trupat ruse në masë në kufijtë e saj? Apo po bën bllof, për të zhvatur lëshime nga fqinji i tij dhe perëndimi? Askush nuk mund të jetë i sigurt për qëllimet e zotit Putin. Edhe vetë ministri i tij i jashtëm duket se vazhdon të hamendësohet. Por, nëse lufta do të shpërthejë, bota duhet të kuptojë aksionet.
Ndoshta zoti Putin po planifikon një pushtim në shkallë të plotë, me forcat ruse që futen thellë në Ukrainë për të kapur kryeqytetin, Kiev, dhe për të rrëzuar qeverinë. Ose ai mund të kërkojë të aneksojë më shumë territor në Ukrainën lindore, duke gdhendur një korridor që lidh Rusinë me Krimenë, gadishullin ukrainas që z. Putin rrëmbeu në 2014. Pastaj përsëri, ai mund të dëshirojë një luftë të vogël, në të cilën Rusia “shpëton” separatistët e mbështetur nga Kremlini në Donbas, një rajon lindor i Ukrainës, nga mizoritë e supozuara të Ukrainës dhe, në të njëjtën kohë, degradon forcat e armatosura të Ukrainës.
Për shkak se zoti Putin ka iniciativën, është e lehtë të konkludohet se ai ka avantazhin. Në fakt ai përballet me zgjedhje të rrezikshme. Një luftë e madhe sjell rreziqe të jashtëzakonshme. Por një luftë më e vogël që kufizon këto rreziqe mund të dështojë të ndalojë lëvizjen e Ukrainës drejt Perëndimit. Dhe nëse një luftë e vogël nuk sjell kapitullimin e qeverisë në Kiev, zoti Putin në mënyrë të pashmangshme mund të tërhiqet në një luftë më të madhe.
Një pushtim i plotë rus do të ishte lufta më e madhe e Evropës që nga vitet 1940, dhe përmbysja e parë që atëherë e një qeverie evropiane të zgjedhur në mënyrë demokratike nga një pushtues i huaj. Rusët jo vetëm që do të pësonin viktima, veçanërisht gjatë një kryengritjeje të gjatë, por gjithashtu do të shkaktonin vdekjen e ukrainasve të patreguar, shokëve sllavë, me të cilët shumë kanë lidhje familjare.
Rusia gjithashtu do të vuante sanksione të rënda. Bankat e saj do të penalizoheshin ashpër dhe ekonomia e saj do të privohej nga komponentët thelbësorë amerikanë të teknologjisë së lartë. Ultra të pasurit, duke përfshirë ndoshta vetë zotin Putin, mund të pengohen të shpenzojnë dhe të kursejnë jashtë vendit. Rusët e zakonshëm do të vuajnë nga standardet më të ulëta të jetesës, të cilat tashmë kanë rënë gjatë shtatë viteve të fundit.
Dhe nënshtrimi i Ukrainës do të kishte një kosto strategjike për Rusinë. Çdo vend në hijen e tij do të rishikonte llogaritjet e tij të sigurisë. NATO do të përforconte mbrojtjen e anëtarëve të saj lindorë. Suedia dhe Finlanda mund t’i bashkohen aleancës.
Për zotin Putin, pasojat ekonomike të luftës do të ishin të mbijetueshme, të paktën në afat të shkurtër. Banka e tij qendrore ka 600 miliardë dollarë rezerva, më se e mjaftueshme për të përballuar sanksionet. Por përfitimet politike në Ukrainë mund të mposhten lehtësisht nga pengesat në vend, gjë që, siç e di më mirë se kushdo zoti Putin, është vendi ku do të përcaktohet përfundimisht fati i tij.
Ndoshta, atëherë, ai do të fillojë me një pushtim më pak ambicioz. Megjithatë, një luftë e kufizuar mund të marrë shumë jetë dhe të jetë e vështirë të përmbahet. Sanksionet mund të jenë më të lehta, por do të ishin ende të dhimbshme. Shkëputja e Rusisë nga Perëndimi do të përshpejtohej ende. Për më tepër, nëse qeveria në Kiev do të mbetej e pavarur, ajo vetëm do të dyfishonte përpjekjet e saj për t’u bashkuar me Perëndimin. Masakra e Putinit gjatë tetë viteve të fundit do të thotë që edhe rusishtfolësit në Ukrainën lindore nuk dëshirojnë më lidhje më të ngushta me Moskën.
Javët e ardhshme do të përcaktojnë se si do të zgjedhë zoti Putin dhe askush nuk duhet të dyshojë në aksionet. Evropa përballet me perspektivën që Rusia të pengojë rrjedhën e gazit me tubacione. Edhe në mungesë të një ndërprerjeje, pritej të shpenzohej 1 trilion dollarë për energji në 2022, dy herë më shumë se në 2019. Lufta do të ndikonte edhe në çmimet e mallrave të tjera. Tashmë nafta po rritet. Rusia është eksportuesi më i madh në botë i grurit, me Ukrainën afër. Rusia është një burim i madh metalesh: në tregjet e sotme të shtrënguara, edhe një goditje e vogël mund të çojë në rritje çmimet e mallrave.
Një pushtim i suksesshëm i Ukrainës do të krijonte gjithashtu një precedent politik destabilizues. Rendi global është mbështetur prej kohësh nga norma që vendet nuk i rivizatojnë kufijtë e vendeve të tjera me forcën e armëve. Kur Iraku pushtoi Kuvajtin në vitin 1990, një koalicion ndërkombëtar i udhëhequr nga Amerika e dëboi atë. Zoti Putin, i cili ka një arsenal bërthamor në komandën e tij, tashmë është larguar nga aneksimi i Krimesë, nëse ai kap një pjesë më të madhe të Ukrainës, është e vështirë ta shohësh atë papritur të arrijë në përfundimin se ka ardhur koha për të bërë paqe me NATO-n.
Më shumë gjasa, ai do të shtynte, i ndihmuar nga prania e sapokrijuar e trupave ruse në Bjellorusi, për të hetuar paktin e sigurisë kolektive të NATO-s, sipas të cilit një sulm ndaj një anëtari është një sulm ndaj të gjithëve. Jo vetëm që do ta shijonte shansin për të zbrazur angazhimet e Amerikës ndaj Evropës, por ai gjithashtu ka arritur të mbështetet në demonizimin e një armiku jashtë vendit për të justifikuar sundimin e tij të ashpër në vend.
Agresorë të tjerë të mundshëm do të merrnin parasysh gjithashtu. Gjasat që Kina të pushtojë Tajvanin me siguri do të rritet. Regjimet në Iran dhe Siri do të arrinin në përfundimin se janë më të lirë të përdorin dhunën pa u ndëshkuar. Nëse fuqia është e drejtë, më shumë nga kufijtë e diskutueshëm të botës do të luftoheshin.
Me kaq shumë rrezik, Perëndimi duhet të përgjigjet në tre mënyra: të pengojë, të vazhdojë të flasë dhe të përgatitet. Për të penguar zotin Putin, fuqitë perëndimore, veçanërisht Gjermania, duhet të ndalojnë së dyshimtë, të paraqesin një front të bashkuar dhe të bëjnë të qartë se janë të gatshëm të paguajnë çmimin për vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë dhe gjithashtu të mbështesin ata ukrainas që janë të gatshëm t’i rezistojnë një ushtrie pushtuese. Ndërkohë, diplomatët duhet të vazhdojnë të flasin, të kërkojnë gjuhën e përbashkët, të themi, për kontrollin e armëve dhe të bëjnë presion për një rënie të lehtë që zoti Putin dhe media e tij e robëruar do të jenë të lirë ta përshkruajnë si të duan. Dhe Evropa duhet të përgatitet për krizën e ardhshme duke e bërë të qartë se tranzicioni i saj energjetik do të shkurtojë varësinë e saj nga gazi rus duke përdorur magazinimin, diversifikimin dhe energjinë bërthamore.
Rrallëherë ka qenë kaq i ashpër dallimi midis interesave të një vendi dhe atyre të liderit të tij. Rusia do të përfitonte nga marrëdhënie më të mira, më të ngushta dhe paqësore me Perëndimin. Lidhje të tilla do të ishin të disponueshme nëse Putin nuk do të sillej në mënyrë kaq të neveritshme. Vetëm ai përfiton nga mosmarrëveshja, pasi ai mund t’u thotë rusëve se janë nën rrethim dhe kanë nevojë për një njeri të fortë për t’i mbrojtur ata. Por edhe njeriu më i fortë mund të llogarisë gabimisht. Pushtimi i Ukrainës mund të vërtetojë përfundimisht zhbërjen e Putinit, nëse kthehet në një moçal të përgjakshëm ose i bën rusët më të varfër, më të zemëruar dhe më të etur për ndryshim. Edhe nëse vetëm për hir të tij, ai duhet të pretendojë një fitore mbi kërcënimin imagjinar me të cilin përballet Rusia në Ukrainë dhe të tërhiqet.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
