Paralajmërimet e reja nga SHBA-ja mbi tubacionin e gazit Nord Stream 2 e kanë rikthyer projektin e diskutueshëm përsëri në qendër të vëmendjes.
SHBA ka treguar se tubacioni i ri midis Rusisë dhe Gjermanisë nuk do të vazhdojë të vihet në jetë dhe zyrtarët në Berlin thonë se projekti mund të përballet me sanksione nëse Rusia dërgon trupa në Ukrainë.
Kështu, siç vlerëson BBC, gazsjellësi prej shumë miliardë dollarësh po shihet gjithnjë e më shumë si një mjet kryesor negociues në përpjekjet perëndimore për të parandaluar një pushtim të mundshëm rus.
Por, çfarë është tubacioni dhe pse është ende kaq domethënës?
Çfarë është Nord Stream 2?
Është një tubacion i ri gazi 1,200 km (745 milje) që shkon nga Rusia perëndimore në Gjermaninë verilindore nën detin Baltik.
Projekti prej 10 miliardë eurosh është projektuar për të dyfishuar sasinë e gazit natyror që rrjedh nga Rusia drejt në Gjermani.
Gazi aktualisht rrjedh përmes gazsjellësit origjinal Nord Stream, i cili përfundoi në vitin 2012.
Por nëse realizohet i riu, tubacioni do të jetë në gjendje të pompojë 55 miliardë metra kub gaz në Gjermani çdo vit.
Dhe pronari i saj është firma ruse e gazit Gazprom e kontrolluar nga shteti.
Ndryshe, puna në tubacionin përfundoi shtatorin e kaluar. Por Gazprom është ende në pritje të miratimit nga rregullatorët evropianë përpara se të hapë rubinetat dhe të fillojë të pompojë gaz.
Pse është kaq i diskutueshëm?
Kritikët thonë se tubacioni është një mjet i politikës së jashtme ruse – dhe ka pasur kundërshtim të fortë nga SHBA-ja, Ukraina dhe Polonia.
SHBA frikësohet se tubacioni e bën Evropën shumë më të varur nga energjia ruse, duke i dhënë pushtet të rëndësishëm mbi Berlinin dhe BE-në presidentit rus Vladimir Putin.
Ukraina gjithashtu dëshiron që tubacioni të ndalet.
Rusia dërgon një pjesë të madhe të gazit të saj në Evropë përmes Ukrainës. Por Nord Stream 1 dhe 2 e anashkalojnë vendin.
Kjo do të thotë se me gazsjellësin e ri, Kievi mund të humbasë 1.8 miliard euro nga tarifat e “transitit” që fiton nga gazi që kalon nëpër territorin e tij.
Dhe Ukraina thotë se po ndëshkohet për marrëdhëniet e saj të ngrohta me Perëndimin.
Polonia gjithashtu është e pakënaqur që anashkalohet si një vend tranzit për furnizimet me gaz rus në Evropë.
Pse është një element kaq kyç negociues?
Gazsjellësi është vlerësuar si një sanksion që Perëndimi mund të përdorë për të kërcënuar Rusinë dhe për t’i treguar Putinit se çdo pushtim i Ukrainës do të kishte një kosto të madhe.
Sekretari i Mbrojtjes i Mbretërisë së Bashkuar, Ben Wallace, e ka quajtur tubacionin një “levë” që Perëndimi mund të përdorë kundër Moskës.
Wallace tha se tubacioni ishte “një nga të paktat gjëra që mund të bëjë një ndryshim”.
Për Rusinë, tubacioni është i rëndësishëm pasi pompon gazin direkt në Evropë, duke ulur kostot e dërgimit të furnizimeve të saj përmes Ukrainës.
Ata që mbështesin sanksionet mbi tubacionin thonë se ato do të ishin një goditje për Moskën – duke e lënë atë me më pak të ardhura dhe duke treguar se Evropa nuk duhet të mbështetet në energjinë nga Rusia.
Pra, çfarë ndodh nëse nuk fillon punën?
Kjo nuk do të ishte pa kosto të mëdha as për Evropën.
Kontinenti tashmë po përballet me çmimet në rritje të energjisë dhe furnizimet më të ulëta se zakonisht me gaz rus.
Gjermania ka shumë nevojë për gazin e tubacionit pasi ajo mund të ngrohë 26 milionë shtëpi gjermane dhe të lehtësojë tranzicionin e vendit drejt energjisë së rinovueshme.
Ministri i Ekonomisë i Gjermanisë, Robert Habeck, paralajmëroi të mërkurën: “Nëse do të ketë sanksione, nuk do të ketë asnjë që nuk do të godasë ekonominë gjermane”.
Por vëzhguesit thonë se rreziku më i madh do të vinte nga ndalimi i furnizimit me gaz nga Rusia nga tubacionet ekzistuese përmes Ukrainës.
Sidoqoftë, ka mundësi të tjera të gazit për disa vende. Gjermania gjithashtu mund të importojë nga Norvegjia, Holanda, Britania dhe Danimarka nëpërmjet tubacioneve.
Por Norvegjia, furnizuesi i dytë më i madh në Evropë, ka thënë se po dërgon gaz natyror në Evropë me kapacitet maksimal dhe nuk mund të zëvendësojë asnjë furnizim që mungon nga Rusia.
Ndërkohë SHBA po zhvillon bisedime me vendet prodhuese të gazit në mbarë botën për të provuar të sigurojë furnizime rezervë për Evropën në rast se Rusia mbyll tubacionet e saj.
Megjithatë, në këtë drejtim ekzistojnë shqetësime për sfidat e transportit të gazit natyror.
