Pushtimi i Ukrainës nga Rusia sjell çmime më të larta për konsumatorët në mbarë botën.
Çmimet e naftës u rritën mbi 100 dollarë për fuçi, për herë të parë që nga viti 2014, të enjten, pasi presidenti rus Vladimir Putin urdhëroi një sulm ushtarak në shkallë të plotë ndaj Ukrainës, duke shkaktuar një dënim të gjerë ndërkombëtar.
Nafta e papërpunuar Brent u hodh 7.3 për qind në 103.9 dollarë për fuçi pak para orës 10 të mëngjesit (GMT), niveli më i lartë që nga korriku 2014.
Shumë analistë presin që çmimet të rriten akoma shumë më lart, mes frikës për ndërprerje të mëdha të furnizimit global me energji.
Sa do të rriten çmimet?
“Dita e nesërme do të jetë mjaft kritike – patjetër që çmimet do të kalojnë 100/bps në javët e ardhshme”, tha Carlos Casanova, ekonomist i lartë për Azinë në UBP në Hong Kong, për Al Jazeera.
“Në rast se furnizimi nga SHBA ose bisedimet në Vjenë nuk shkojnë siç është planifikuar, kjo mund të rezultojë në presione të mëtejshme vlerësimi në intervalin 150-170 dollarë,” tha Casanova, duke iu referuar bisedimeve në Vjenë që synojnë ringjalljen e marrëveshjes bërthamore të Iranit, e cila. do të ofronte një nxitje të re për furnizimin.
“Ndikimi do të ndihet nëpërmjet ndjenjave dhe rritjes së inflacionit global.”
Jeffrey Halley, analist i lartë i tregut për Azinë e Paqësorit në OANDA, tha se ai priste që çmimet të rriteshin më tej pasi tregu të trette implikimet e plota të pushtimit rus.
“Një lëvizje mbi 100 dollarë duket e pashmangshme dhe besoj se një lëvizje nga Brent në 120,00 dollarë nuk është e përjashtuar, sipas komenteve të mia të mëparshme ad nauseum,” tha Halley në një shënim të enjten.
Në janar, një grup ekonomistësh në JPMorgan Chase & Co. parashikuan se një rritje në 150 dollarë për fuçi do të reduktonte rritjen ekonomike globale me më shumë se tre të katërtat, në më pak se 1 për qind në gjysmën e parë të vitit.
Çmimet e energjisë tashmë ishin rritur në muajt e fundit mes një grupi faktorësh, duke përfshirë pandeminë, furnizimin e kufizuar dhe tensionet në rritje midis Rusisë dhe Ukrainës.
Në SHBA, e cila po përballet me inflacionin e saj më të lartë që nga fillimi i viteve 1980, çmimi mesatar i benzinës në mbarë vendin është 3,52 dollarë për gallon (3,8 litra), gati 90 cent që nga viti i kaluar, sipas GasBuddy.
Ku e marrin naftën SHBA dhe bota?
Rusia është prodhuesi i tretë më i madh në botë i naftës dhe prodhuesi i dytë më i madh i gazit natyror, duke u renditur ndër furnizuesit kryesorë të energjisë në SHBA dhe Kinë, dy ekonomitë kryesore në botë.
Në vitin 2020, Rusia siguroi 7 për qind të importeve të naftës dhe naftës së papërpunuar të SHBA-së, duke e bërë atë furnizuesin e tretë më të madh të vendit së bashku me Arabinë Saudite.
Kjo është një arsye e mundshme që SHBA ditët e fundit sinjalizuan se sanksionet kundër Rusisë nuk do të synonin sektorin energjetik të vendit.
Pavarësisht kësaj, presidenti amerikan Joe Biden njoftoi të enjten sanksione kundër një firme që ndërton tubacionin e gazit Nord Stream 2 prej 11 miliardë dollarësh, i cili nuk është ende në funksion. Biden është zotuar të vendosë “sanksione të rënda” të mëtejshme ndaj Moskës së shpejti në koordinim me vendet aleate.
Edhe sanksionet që nuk synojnë në mënyrë specifike tregun e energjisë mund të zvogëlojnë në mënyrë indirekte eksportet e naftës dhe gazit natyror ose ta shtyjnë Moskën të hakmerret duke kufizuar furnizimin.
Lufta në Ukrainë gjithashtu mund të prishë tubacionet kryesore në vend që furnizojnë Evropën me gaz natyror.
Trinh Ng, një ekonomist i lartë në Natixis në Hong Kong, tha se “njerëzit duhet të presin çmime më të larta”.
“Për importuesit neto të naftës, çmimet do të rriten. Pyetja është kush do ta përthithë atë? A do të subvencionojnë qeveritë familjet dhe korporatat?” Trinh tha për Al Jazeera.
“Pavarësisht, do të jetë e kushtueshme. Mendimi im është se disa vende do të përpiqen të mbajnë kapakun e çmimeve përmes subvencioneve për të zbutur ndikimin, por presionet e përgjithshme inflacioniste do të rriten, veçanërisht në vendet me përmirësim të kërkesës, si Azia Juglindore dhe India.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga AlJazeera
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Putin urdhëron trupa në Ukrainë, ‘çmenden’ tregjet
Gjermania ndalon miratimin e Nord Stream 2
“Hakmerret” Rusia: 2000 euro do t’i shkojë çmimi i gazit Europës
