Presidenti rus Vladimir Putin urdhëroi vendosjen e trupave në dy rajone të shkëputura në Ukrainën lindore pasi i njohu si të pavarura të hënën, duke përshpejtuar një krizë për të cilën Perëndimi ka frikë se mund të shkaktojë një luftë të madhe.
Këtu është një plan kohor i ngjarjeve kryesore në historinë politike të Ukrainës që kur ajo fitoi pavarësinë nga Moska në 1991:
* 1991: Leonid Kravchuk, udhëheqësi i republikës sovjetike të Ukrainës, shpall pavarësinë nga Moska. Në një referendum dhe zgjedhje presidenciale, ukrainasit miratojnë pavarësinë dhe zgjedhin Kravchuk si president.
* 1994: Leonid Kuchma mund Kravchuk në një zgjedhje presidenciale të konsideruar kryesisht të lira dhe të drejta nga vëzhguesit.
* 1999: Kuchma u rizgjodh në 1999 në një votim me parregullsi.
* 2004: Kandidati pro-rus Viktor Janukoviç shpallet president, por akuzat për manipulim votash shkaktuan protesta në atë që njihet si Revolucioni Portokalli, duke detyruar një rivotim. Një ish-kryeministër properëndimor, Viktor Jushçenko, zgjidhet president.
* 2005: Jushçenko merr pushtetin me premtime për ta çuar Ukrainën jashtë orbitës së Kremlinit, drejt NATO-s dhe BE-së. Ai emëron ish-shefen e kompanisë energjetike Julia Tymoshenko si kryeministre, por, pas përleshjeve të brendshme në kampin pro-perëndimor, ajo shkarkohet.
* 2008: NATO i premton Ukrainës se një ditë do t’i bashkohet aleancës.
* 2010: Janukoviç mposht Timoshenkon në zgjedhjet presidenciale.
* 2013: Qeveria e Janukoviçit pezullon bisedimet e tregtisë dhe asociimit me BE-në në nëntor dhe vendos të ringjallë lidhjet ekonomike me Moskën, duke shkaktuar muaj të tërë tubimesh masive në Kiev.
* 2014: Protestat, të përqendruara kryesisht rreth sheshit Maidan të Kievit, bëhen të dhunshme. Dhjetra protestues vriten. Në shkurt, parlamenti votoi për largimin e Janukoviçit, i cili ikën. Brenda pak ditësh, njerëz të armatosur marrin parlamentin në rajonin ukrainas të Krimesë dhe ngrenë flamurin rus. Moska e anekson territorin pas një referendumi të 16 marsit, i cili tregon mbështetje dërrmuese në Krime për bashkimin me Federatën Ruse.
– Në prill, separatistët pro-rusë në rajonin lindor të Donbasit shpallin pavarësinë. Shpërthejnë luftimet të cilat kanë vazhduar në mënyrë sporadike, pavarësisht armëpushimeve të shpeshta, deri në vitin 2022.
– Në maj, biznesmeni Petro Poroshenko fiton zgjedhjet presidenciale me një axhendë pro-perëndimore.
– Në korrik, një raketë rrëzon aeroplanin e pasagjerëve MH17 në rrugë nga Amsterdami në Kuala Lumpur, duke vrarë të gjithë 298 personat në bord.
* 2017: Një marrëveshje asociimi midis Ukrainës dhe BE-së hap tregjet për tregtinë e lirë të mallrave dhe shërbimeve, dhe udhëtimin pa viza në BE për ukrainasit.
* 2019: Një kishë e re ortodokse ukrainase fiton njohjen formale, duke zemëruar Kremlinin.
– Ish-aktori komik Volodymyr Zelenskiy mposht Poroshenkon në zgjedhjet presidenciale të prillit me premtimet për të luftuar korrupsionin dhe për t’i dhënë fund luftës në Ukrainën lindore. Partia e tij “Shërbëtori i Popullit” fiton zgjedhjet parlamentare të korrikut.
– Presidenti i SHBA Donald Trump i kërkon Zelenskiy në korrik që të hetojë Joe Biden, rivalin e tij në garën presidenciale të SHBA-së, dhe djalin e Biden, Hunter, lidhur me marrëveshjet e mundshme të biznesit në Ukrainë. Thirrja çon në një përpjekje të dështuar për të fajësuar Trump.
* Mars 2020 – Ukraina hyn në izolimin e saj të parë për të frenuar COVID-19.
* Qershor 2020 – FMN miraton një litar shpëtimi prej 5 miliardë dollarësh për të ndihmuar Ukrainën të shmangë falimentimin gjatë një recesioni të shkaktuar nga pandemia.
* Janar 2021 – Zelenskiy i bën thirrje Bidenit, tani president i SHBA-së, që ta lejojë Ukrainën të bashkohet me NATO-n.
* Shkurt 2021 – Qeveria e Zelenskiy vendos sanksione ndaj Viktor Medvedchuk, një lider i opozitës dhe aleati i Kremlinit në Ukrainë.
* Pranverë 2021 – Rusia vendos trupa pranë kufijve të Ukrainës në ato që thotë se janë stërvitje stërvitore.
* Tetor 2021 – Ukraina përdor një dron turk Bayraktar TB2 për herë të parë në Ukrainën lindore, duke zemëruar Rusinë.
* Vjeshtë 2021 – Rusia përsëri fillon të vendose trupa pranë Ukrainës.
* 7 dhjetor – Biden paralajmëron Rusinë për sanksione ekonomike gjithëpërfshirëse perëndimore nëse pushton Ukrainën.
* 14 janar – Një sulm kibernetik që paralajmëron ukrainasit që “të kenë frikë dhe të presin më të keqen” godet faqet e internetit të qeverisë ukrainase.
* 17 janar – Forcat ruse fillojnë të mbërrijnë në Bjellorusi, në veri të Ukrainës, për stërvitje të përbashkëta.
* 24 janar – NATO vendos forcat në gatishmëri dhe përforcon Evropën Lindore me më shumë anije dhe avionë luftarakë.
* 26 janar – Uashingtoni paraqet një përgjigje me shkrim ndaj kërkesave të sigurisë së Rusisë, duke përsëritur një angazhim ndaj politikës së NATO-s “të dyerve të hapura” ndërsa ofron diskutime “pragmatike” për shqetësimet e Moskës.
* 2 shkurt – Shtetet e Bashkuara thonë se do të dërgojnë 3000 trupa shtesë në Poloni dhe Rumani për të ndihmuar në mbrojtjen e aleatëve të NATO-s në Evropën Lindore nga çdo përhapje e krizës.
* 4 shkurt – Putin, në Lojërat Olimpike Dimërore të Pekinit, fiton mbështetjen kineze për kërkesën e tij që Ukraina të mos lejohet të anëtarësohet në NATO.
* 7 shkurt – Presidenti francez Emmanuel Macron sheh disa shpresa për një zgjidhje diplomatike të krizës pas takimit me Putinin në Kremlin. Macron më pas viziton Kievin
* 9 shkurt – Biden thotë se “gjërat mund të përkeqësohen shpejt” pasi Departamenti i Shtetit i SHBA këshillon amerikanët në Ukrainë që të largohen menjëherë. Vende të tjera gjithashtu u bëjnë thirrje shtetasve të tyre të largohen.
* 19 shkurt – Forcat strategjike bërthamore të Rusisë mbajnë stërvitje të mbikëqyrura nga Putin.
* 21 shkurt – Macron i Francës thotë se Biden dhe Putin kanë rënë dakord në parim për një samit mbi Ukrainën.
* 21 shkurt – Putin nënshkruan një dekret që njeh dy rajone të shkëputura në Ukrainën lindore si entitete të pavarura.
*24 shkurt- Rusia nis pushtimin e Ukrainës
Burimi: Zee News
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nën kambanat e luftës”, Kiev mban pamjen e normalitetit
“Hiq dorë nga lufta me Ukrainën”, rusët thirrje Putin
