Trupat ruse janë vendosur në kufijtë e Ukrainës, duke kërcënuar fillimin e luftës më të madhe në Europë që nga viti 1945, ndërsa e gjithë bota po përpiqet të hamendësojë qëllimet e Vladimir Putin.
Por pyetja që duhet të bëjnë demokracitë e Europës dhe Amerikës së Veriut është: cilat janë synimet e tyre ?
Qëllimi afatgjatë i Putinit në Europën Lindore është në fakt i qartë. Ai dëshiron të rivendosë perandorinë, të fitojë statusin e fuqisë së madhe dhe sferën e ndikimit që Rusia humbi në mënyrë dramatike 30 vite më parë, me shpërbërjen e Bashkimit Sovjetik në dhjetor 1991.
Janë vetëm taktikat e tij që na bëjnë të hamendësojmë. Që nga viti 2008, kur ai mori dy zona secesioniste të Gjeorgjisë me forcë, dhe me siguri që nga pushtimi i Krimesë në 2014, ka qenë e qartë se ai është gati të përdorë çdo mjet, nga diplomacia dhe dezinformimi deri te sulmet kibernetike, raporton abcnews.al
Perëndimi ka kontribuar në këtë krizë me konfuzionin dhe mosmarrëveshjet e brendshme për qëllimin e tij strategjik në Europën Lindore. Në thelb, perëndimi – nëse mund të flitet ende për një perëndim të vetëm gjeopolitik ka dështuar të vendosë midis dy modeleve të ndryshme të rendit në Euroazi, që nga viti 2008.
Qëllimi i menjëhershëm i perëndimit është të pengojë një pushtim rus të Ukrainës. Në letër, të gjithë në perëndim janë dakord me modelin e Helsinkit – një Europë e shteteve demokratike të barabarta, sovrane, të pavarura, që respektojnë sundimin e ligjit dhe e përkushtuar për zgjidhjen e të gjitha mosmarrëveshjeve me mjete paqësore.
Modeli u zhvillua fillimisht në marrëveshjen e Aktit Final të Helsinkit të vitit 1975, dhe u artikulua plotësisht në Kartën e Parisit për një Europë të Re në 1990 dhe tani është institucionalizuar në Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Europë (OSBE). Më frymëzues, qëllimi përmblidhet në fjalët që Harvey Sicherman, një diplomat amerikan shkroi në një fjalim të Presidentit George HW Bush: ” E gjithë Europa e lirë dhe në paqe.”
Modeli tjetër është Jalta. Samiti i shkurtit 1945 midis Joseph Stalinit, Franklin D Roosevelt dhe Winston Churchill në Jaltë është bërë një sinonim i fuqive të mëdha që kanë rrënjosur Europën në sferat e ndikimit perëndimor dhe lindo.
Propozimet e fundit të traktatit maksimalist të Rusisë për SHBA-në dhe NATO-n përbëjnë kërkesën e asaj që analistët rusë në fakt e kanë quajtur “Jalta 2”. Vetëm disa në perëndim e mbështesin në mënyrë eksplicite këtë model.
Duke shfaqur standardet e dyfishta që kanë karakterizuar qasjen e Europës Perëndimore ndaj Europës Lindore për shekuj me radhë, njerëzit që do të indinjoheshin plotësisht nga nocioni se Polonia mund të kishte të drejtën e vetos mbi atë aleancë që duhet t’i bashkohet Gjermania, ose Britania përpara Francës, janë të kënaqur t’i japin Rusisë veton mbi zgjedhjet e aleancës së Ukrainës, raporton abcnews.al
Ndonjëherë Jalta është në të vërtetë e përfshirë në Helsinki. Nëse përballë një agresori që është i përgatitur të përdorë mjete të dhunshme për të destabilizuar dhe shpërbërë një shtet europian, ju refuzoni të furnizoni Ukrainën me armë mbrojtëse dhe mbështeteni vetëm te monitoruesit e OSBE-së dhe negociatat diplomatike, ju në fakt po e pranoni Jaltën duke pretenduar se po zbatoni Helsinkin. Në fakt ju po nxisni luftën dhe po dështoni në ruajtjen e paqes.
Që atëherë, perëndimi ka qenë vetëm gjysmë i hapur ndaj Ukrainës, duke e mbështetur pavarësinë, integritetin territorial dhe tranzicionin për të qenë një shtet europian i qëndrueshëm, sovran dhe demokratik.
Ukraina nuk është pjesë e NATO-s, as nuk do të jetë së shpejti, por NATO është në Ukrainë.
Shtetet anëtare të NATO-s, përfshirë SHBA-në dhe Britaninë e Madhe, kanë furnizuar me armë dhe kanë personel trajnimi ushtarak atje. Ukraina nuk është në BE, as nuk do të jetë së shpejti, por BE-ja është në Ukrainë. BE-ja ka programe të rëndësishme për të mbështetur tranzicionin politik, ekonomik dhe mjedisor të vendit.
Perëndimit i duhet më në fund të bëjë zgjedhjen strategjike. Ne duhet të ndjekim me vendosmëri modelin e Helsinkit. Vendet aktualisht në BE dhe NATO duhet t’i përkushtohen, me durim dhe në mënyrë të vazhdueshme, qëllimit të një Europe të plotë, të lirë dhe në paqe. Përballë një superfuqie të sigurt kineze, ka çdo arsye pse një Rusi demokratike do të ishte një anëtare e preferueshme e një aleance sigurie mbrojtëse që lidh Amerikën e Veriut, Europën dhe Euroazinë.
Marrëdhëniet me BE-në do të jenë më të komplikuara, por arkitektura europiane tashmë mbron vende që nuk janë anëtare të BE-së, raporton abcnews.al
Pra, kjo strategji është kundër Putinit, por pro-Rusisë.
Është e paqartë nëse edhe një ripushtim i shpejtë i një zone tjetër të ish-perandorisë ruse, në atë që tani është Ukraina, do të rriste ndjeshëm popullaritetin e tij në zbehje, siç ndodhi me pushtimin e Krimesë në 2014.
Kaq i frikshëm është regjimi i Putinit për Alexeit Navalny, një kundërshtar politik i cili vetëm se tha se Rusia duhet të “të ndjekë rrugën europiane”, bëri një përpjekje për ta helmuar dhe ai tani është i izoluar në një kamp burgu. Në politikë dhe diplomaci, si në fusha të tjera të jetës, ju duhet të bëni kompromis për marrëveshje.
Por ju gjithashtu duhet të dini se çfarë dëshironi. Putin e di, dhe ne duhet ta dimë.
