Në përpjekjet e tyre për t’iu kundërvënë revanshizmit vrastar të presidentit rus Vladimir Putin, liderët perëndimorë duken gjithnjë e më të hapur për të goditur pazaret faustiane me regjimet e tjera autoritare. Prandaj, më 16 mars, kryeministri britanik Boris Johnson udhëtoi për në Arabinë Saudite për t’u takuar me sundimtarin e saj de fakto, Princin e Kurorës Mohammed bin Salman – duke e bërë atë një nga liderët e paktë perëndimorë që e bën këtë që nga vrasja e tmerrshme e gazetarit saudit Jamal Khashoggi në 2018.
Me fokusin e tij në gjetjen e alternativave ndaj naftës ruse, udhëtimi i Johnson i ngjan një udhëtimi të mëparshëm të zyrtarit të lartë të Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Amerikës Latine, Juan Gonzalez, i cili vizitoi Venezuelën për të zhvilluar bisedime me regjimin e Nicolás Maduro.
Shtetet e Bashkuara kanë dhënë gjithashtu bekimin e tyre për Turqinë, një anëtare e NATO-s me një histori të zymtë demokratike, pasi ai vend ndërmjetëson bisedimet midis Ukrainës dhe Rusisë.
Më befasuesja nga të gjitha ka qenë gatishmëria e Bashkimit Evropian dhe NATO-s për t’i dhënë një rol të madh qeverisë joliberale të Polonisë. Udhëheqësi de fakto i Polonisë, lideri i partisë Ligj dhe Drejtësi (PiS), Jarosław Kaczyński, së fundmi u bë pjesë e një delegacioni të liderëve qeveritarë nga Polonia, Republika Çeke dhe Sllovenia në Kievin e shkatërruar nga lufta, ku “gjesti i tij i guximshëm” u lavdërua nga shtypi perëndimor.
Megjithatë, të shohësh Kaczyński duke folur në emër të demokracisë perëndimore është surreale. Ky është një njeri, jeta politike e të cilit që nga viti 1989 ka kundërshtuar rendin demokratik evropian. Gjatë shtatë viteve të fundit, regjimi i tij e ka transformuar Poloninë nga një nga pararendësit demokratikë të Evropës Qendrore dhe Lindore në një nga vendet më të shpejta “autokratike” në botë.
Mbështetja e re e Perëndimit nga Polonia të kujton në mënyrë të frikshme mbështetjen e tij nga Turqia gjatë krizës së refugjatëve të vitit 2015. Ashtu si presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan, i cili ra dakord të parandalonte refugjatët sirianë që të udhëtonin në Evropë në këmbim të 6 miliardë eurove (6.6 miliardë dollarë) në ndihmë financiare, Kaczyński është bërë autokrati kundërshtar i Perëndimit.
Shkaku themelor është i njëjti: kontradikta e papajtueshme midis retorikës parimore të Perëndimit dhe asaj që ai është i gatshëm të bëjë.
Në vitin 2015, durimi i evropianëve për pritjen e azilkërkuesve kishte rënë, megjithatë gjuha e thjeshtë e Konventës së Refugjatëve të vitit 1951 i detyronte ata të pranonin çdo person që përballej me “kërcënime serioze për jetën ose lirinë e tyre”. Marrëveshja me Turqinë dukej se zgjidhte enigmën. Në vend që të shkelnin hapur Konventën, evropianët do ta linin Turqinë të bënte punën e pistë për të mbajtur refugjatët aty ku ishin.
Sot, i palëkundur në mbështetjen e tij për integritetin territorial të Ukrainës, Perëndimi e sheh sulmin e Rusisë si një kërcënim për të gjithë rendin evropian, por nuk është i gatshëm të dalë në terren për ta mbrojtur atë.
Për shkak se Hungaria, një tjetër vend anëtar pothuajse autoritar i NATO-s, ka refuzuar të lejojë përdorimin e territorit të saj për transportin e ndihmës ushtarake në Ukrainë, një pjesë e ngushtë e kufirit polak është e vetmja rrugë e zbatueshme. Në ofrimin e këtij shërbimi, Polonia përballet me një rrezik thelbësor, pasi Rusia ka caktuar autokolonat e furnizimit ushtarak si objektiva legjitime.
Dhe, si Turqia në vitin 2016, Polonia pritet të strehojë një pjesë të madhe të miliona refugjatëve ukrainas që ikin nga lufta.
Perëndimi ka nevojë për favore nga Polonia dhe kushti është parapagimi. Ndërsa nënpresidentja e SHBA Kamala Harris i tha presidentit kukull të Kaczyński, Andrzej Duda: “Një mik në nevojë është një mik i vertete”. Georgette Mosbacher, ish-ambasadorja e Trump në Poloni, shkoi më tej, duke argumentuar se “Polonia meriton një falje” nga BE dhe SHBA për kritikat e tyre në të kaluarën për kthimin demokratik të vendit.
Flitet se Polonia merr fonde të BE-së që me të drejtë u ngrinë për shkak të shkeljeve flagrante të sundimit të ligjit. Këto me sa duket do të viheshin në dispozicion në këmbim të disa ndryshimeve në ligjin polak.
Në vend që ta bëjnë qeverinë e Polonisë më të përkushtuar ndaj vlerave evropiane, këto masa do ta inkurajojnë dhe fuqizojnë atë (jo më pak duke siguruar fonde të reja me të cilat PiS mund të blejë mbështetje elektorale).
Vlen të kujtohet se vetëm pak muaj pas arritjes së marrëveshjes së tij me BE-në, Erdogan vazhdoi të spastronte gjyqësorin, shërbimin civil, median dhe universitetet e Turqisë pas grushtit të dështuar në korrik 2016. BE-ja qëndroi në masë të madhe ndërsa rreth 40,000 njerëz ishin i burgosur.
Një dinamikë e ngjashme është tashmë e dukshme në Poloni. Lëvizja e ardhshme e mundshme e qeverisë do të jetë thirrja e zgjedhjeve të parakohshme .
Polakët, turqit dhe venezuelasit e zakonshëm nuk do të jenë të vetmit që do të paguajnë çmimin për vendimin e Perëndimit për të përfshirë autoritarë të pakëndshëm në koalicionin e tij të vullnetarëve.
Pazaret faustiane priren të kenë pasoja të padëshiruara dhe autokratët janë jo të besueshëm.
Nuk ka nevojë që politikanët perëndimorë të kënaqen me autokratë për të arritur unitetin përballë një krize. Duke qenë se mbështetja për Ukrainën brenda Polonisë ishte tashmë e përhapur dhe organike, Kaczyński nuk do të guxonte kurrë të bllokonte ndihmën e BE-së ose NATO-s.
Për më tepër, ka pothuajse gjithmonë opsione të tjera. Në vitin 2016, figura të shquara si George Soros ofruan propozime serioze për krijimin e një sistemi të qëndrueshëm të refugjatëve të BE-së – një sistem që do të kishte zbutur nevojën për të arritur një marrëveshje me Erdoganin. Në mënyrë të ngjashme, evropianët nuk kanë nevojë të pranojnë pashmangshmërinë e një lufte të zgjatur në Ukrainë. Në vend të kësaj, Evropa dhe SHBA mund të bëjnë çdo përpjekje për të mbështetur qeverinë e presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky në përpjekjet e saj të përsëritura për të gjetur një zgjidhje të negociuar me Putinin.
Nëse duhet të bëjmë kompromise morale me aktorë të këqij, duhet të përqendrohemi në negociatat që mund të zgjidhin krizën, sesa në marrëveshjet anësore që vetëm do të krijojnë probleme në të ardhmen.
Maciej Kisilowski është Profesor i Asociuar i Drejtësisë dhe Menaxhimit Publik në Universitetin e Evropës Qendrore.
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Rusia do ta humbas LUFTËN, por edhe peshën gjeopolitike” !
‘Cari’ që gremis Rusinë dhe po shkatërron Europën
“Lukashenko do ‘hedhë’ ushtrinë e tij me 48 mijë trupa në Ukrainë”
