Rrathët e errët nën qepallat e poshtme janë të zakonshme tek burrat dhe gratë. Të shoqëruara shpesh me fryrje, rrathët e zinj mund t’ju bëjnë të dukeni më të vjetër se sa jeni. Për t’i bërë gjërat edhe më keq, ato mund të jenë të vështira për t’u hequr qafe.
Megjithëse mund të prekin këdo, rrathët e zinj janë më të zakonshëm tek njerëzit që:
janë të moshuar
kanë një predispozitë gjenetike për këtë gjendje (hiperpigmentimi periorbital)
Ndërsa lodhja mund të duket si shpjegimi më logjik për këtë gjendje, ka një sërë faktorësh që mund të kontribuojnë në rrathët e errët poshtë syve. Në shumicën e rasteve, ato nuk janë shkak për shqetësim dhe nuk kërkojnë kujdes mjekësor.
Çfarë i shkakton rrathët e zinj?
Ka një sërë faktorësh që kontribuojnë në rrathët e errët. Disa shkaqe të zakonshme të përfshijnë:
*Lodhja
Gjumi i tepërt, lodhja ekstreme ose thjesht qëndrimi zgjuar disa orë pas orës normale të gjumit mund të shkaktojë formimin e rrathëve të errët poshtë syve. Mungesa e gjumit mund të bëjë që lëkura të bëhet e zbehtë, duke lejuar që të shfaqen indet e errëta dhe enët e gjakut nën lëkurë.
Mungesa e gjumit gjithashtu mund të shkaktojë që lëngu të krijohet poshtë syve, duke i bërë ata të duken të fryrë. Si rezultat, rrathët e errët që shihni mund të jenë në fakt hije të hedhura nga qepallat e fryra.
*Mosha
Plakja natyrale është një tjetër shkaktar i zakonshëm i atyre rrathëve të errët poshtë syve. Ndërsa plakeni, lëkura bëhet më e hollë. Ju gjithashtu humbni yndyrën dhe kolagjenin e nevojshëm për të ruajtur elasticitetin e lëkurës. Ndërsa kjo ndodh, enët e errëta të gjakut nën lëkurë bëhen më të dukshme duke shkaktuar që zona poshtë syve të errësohet.
*Tendosje e syrit
Shikimi në ekranin e televizorit ose kompjuterit mund të shkaktojë tendosje të konsiderueshme në sy. Kjo tendosje mund të shkaktojë zgjerimin e enëve të gjakut rreth syve. Si rezultat, lëkura që rrethon sytë mund të errësohet.
*Alergjitë
Reaksionet alergjike dhe tharja e syve mund të shkaktojnë rrathë të errët. Kur keni një reaksion alergjik, trupi lëshon histamina si përgjigje ndaj baktereve të dëmshme. Përveç shkaktimit të simptomave të pakëndshme – duke përfshirë kruajtjen, skuqjen dhe fryrjen e syve – histaminat gjithashtu bëjnë që enët e gjakut të zgjerohen dhe të bëhen më të dukshme nën lëkurë.
Alergjitë gjithashtu mund të rrisin dëshirën për të fërkuar dhe gërvishtur lëkurën e kruar rreth syve. Këto veprime mund të përkeqësojnë simptomat, duke shkaktuar inflamacion, ënjtje dhe thyerje të enëve të gjakut. Kjo mund të rezultojë në hije të errëta nën sy.
*Dehidratim
Dehidratimi është një shkak i zakonshëm i rrathëve të errët poshtë syve. Kur trupi nuk merr sasinë e duhur të ujit, lëkura poshtë syve fillon të duket e shurdhër dhe sytë duken të zhytur. Kjo është për shkak të afërsisë së tyre me kockën e poshtme.
*Ekspozimi i tepërt ndaj diellit
Ekspozimi i tepërt ndaj diellit mund të bëjë që trupi të prodhojë një tepricë të melaninës, pigmenti që i jep lëkurës ngjyrë. Shumë diell – veçanërisht për sytë – mund të shkaktojë errësim të pigmentimit në lëkurën përreth.
*Gjenetika
Historia familjare gjithashtu luan një rol në zhvillimin e rrathëve të errët nën sy. Mund të jetë një tipar i trashëguar që shihet herët në fëmijëri dhe mund të përkeqësohet me kalimin e moshës ose të zhduket ngadalë. Predispozicionet ndaj kushteve të tjera mjekësore – të tilla si sëmundja e tiroides – mund të rezultojnë gjithashtu në rrathë të errët nën sy.
Trajtimi
Për një zgjidhje më efektive dhe të përhershme, ekzistojnë disa trajtime mjekësore për të reduktuar shfaqjen e rrathëve të errët. Disa nga metodat më të zakonshme përfshijnë: