“Pjekuria është gjithçka,” vuri në dukje Edgar në Mbretin Lir të Shekspirit.
Kur bëhet fjalë për negociatat për kufizimin ose përfundimin e konflikteve ndërkombëtare, ai ka të drejtë: marrëveshjet dalin vetëm kur protagonistët kryesorë janë të gatshëm të bëjnë kompromis dhe më pas janë në gjendje të angazhohen për zbatimin e marrëveshjes.
Kjo e vërtetë është shumë e rëndësishme për çdo përpjekje për t’i dhënë fund luftës midis Rusisë dhe Ukrainës përmes diplomacisë. Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka një numër arsyesh për t’i dhënë fund një konflikti që tashmë ka vrarë mijëra qytetarë të tij, ka shkatërruar pjesë të mëdha të disa qyteteve të mëdha, ka lënë miliona të pastrehë dhe ka shkatërruar ekonominë e Ukrainës.
Dhe pozita i ka dhënë atij forcën politike për të bërë paqe – jo me çdo çmim, por me një çmim.
Tashmë, ka shenja se ai mund të jetë i gatshëm të bëjë kompromis për anëtarësimin në NATO. Ai nuk do ta njihte Krimenë si pjesë të Rusisë, por mund të ishte e mundur që ai të pranonte që të dy bien dakord të mos pajtohen për statusin e saj, ashtu siç kanë bërë Shtetet e Bashkuara dhe Kina për një gjysmë shekulli në lidhje me Tajvanin.
Në mënyrë të ngjashme, ai nuk do të njihte pavarësinë e “republikave popullore” të Donetsk dhe Luhansk, por ai mund të nënshkruante për t’u dhënë autonomi të konsiderueshme.
Pyetja është nëse edhe kjo do të mjaftonte për presidentin rus Vladimir Putin, i cili ka kërkuar “denazifikimin” e Ukrainës, një frazë që duket se kërkon ndryshimin e regjimit, si dhe çmilitarizimin total të vendit.
Duke pasur parasysh se ai ka vënë në dyshim nëse Ukraina është një vend “i vërtetë”, është e vështirë të shmanget përfundimi se ai mbetet i painteresuar për të bashkëjetuar me një qeveri legjitime të një shteti sovran dhe të pavarur.
Çfarë mund ta ndryshojë këtë?
Ky është në të vërtetë qëllimi i politikës së Perëndimit: të rrisë koston ushtarake dhe ekonomike të ndjekjes penale të luftës aq lartë sa Putini do të vendosë se është në interesin e tij (ai qartë kujdeset pak për interesat e Rusisë) të negociojë një armëpushim dhe të pranojë kushte që do të sillnin paqe.
Përsëri, kjo duket e pamundur, vetëm sepse Putin pothuajse me siguri ka frikë se do të interpretohej si një shenjë dobësie, duke inkurajuar rezistencën ndaj sundimit të tij të vazhdueshëm.
Përndryshe, atij mund t’i bëhet presion për të negociuar.
Në parim, një presion i tillë mund të vinte nga poshtë – një version rus i “pushtetit popullor”. Ose presioni mund të vijë nga disa të tjerë që kanë pushtet në Rusinë e sotme dhe mund të vendosin se duhet të veprojnë.
Njëra palë tjetër që mund të ushtrojë presion ndaj Putinit për kompromis është Kina dhe presidenti i saj, Xi Jinping.
Xi mund të ketë llogaritur se është mirë për Kinën që SHBA-të të jenë të preokupuara me kërcënimin nga Rusia në vend që të fokusohen në Azi. Xi gjithashtu ka të ngjarë se sheh pak ose aspak avantazhe në përparimin drejt pozicionit të SHBA, duke pasur parasysh mbështetjen dypartiake në SHBA për një politikë të ashpër ndaj vendit të tij.
Në të njëjtën kohë, Xi nuk mund të jetë i lumtur që pushtimi i Putinit shkel një parim bazë të politikës së jashtme kineze, domethënë, të shohë sovranitetin si absolut dhe të mos ndërhyjë në punët e brendshme të vendeve të tjera.
Në vend që të ndajë Perëndimin, Putini e ka bashkuar atë në një masë të paparë që nga rënia e Bashkimit Sovjetik, dhe njëkohësisht ka kontribuar në përkeqësimin e pikëpamjeve të Kinës në Evropë. Xi as nuk mund të mirëpresë rreziqet që paraqet kriza e Ukrainës në një kohë kur rimëkëmbja ekonomike e Kinës pas pandemisë mbetet e brishtë dhe ai po kërkon një mandat të tretë të në pushtet.
Si hap i parë, SHBA duhet të sigurojë Kinën se i qëndron politikës së saj. Administrata e Presidentit të SHBA Joe Biden mund të anulojë tarifat e kohës së Trump, të cilat nuk kanë arritur të shkaktojnë ndonjë ndryshim në praktikat ekonomike kineze dhe kanë kontribuar në inflacionin në vend. Ajo gjithashtu mund të sinjalizojë gatishmërinë e saj për të rifilluar një dialog të rregullt strategjik.
Më e rëndësishmja, liderët kinezë duhet të kuptojnë se ky është një moment përcaktues për vendin e tyre dhe marrëdhëniet e tij me SHBA-në.
Nëse Kina vazhdon të qëndrojë në anën e Putinit, nëse ofron mbështetje ushtarake, ekonomike ose diplomatike për Rusinë, ajo do të përballet me perspektivën e sanksioneve ekonomike dhe kontrolleve më të rrepta të teknologjisë në afat të shkurtër dhe armiqësisë së thellë amerikane në afat të gjatë.
Shkurtimisht, SHBA-ja duhet të bëjë të qartë se kostot strategjike për Kinën nga përafrimi i saj me Rusinë do të jenë shumë më të mëdha se çdo përfitim.
Nuk ka asnjë mënyrë për të ditur nëse Xi do të zgjedhë të riorientojë qëndrimin e tij. Megjithatë, pa mbështetjen e Kinës, Putini do të ishte edhe më i dobët seç është.
Për momentin, një paqe e negociuar mbetet një mundësi e largët.
Nuk ka asnjë provë që humbjet në fushën e betejës, kostot e sanksioneve ose protestat e brendshme do ta pengojnë Putinin nga vazhdimi i përpjekjeve të tij për të rrafshuar qytetet e Ukrainës, ppër të rrëzuar qeverinë e saj.
Ndërkohë, populli, ushtria dhe udhëheqja e Ukrainës, të mbështetur nga Perëndimi, vazhdojnë të demonstrojnë qëndrueshmëri të jashtëzakonshme. Një luftë e pajustifikuar e zgjedhjes po shndërrohet në një luftë të pafund këmbënguljeje.
Richard Haass, President i Këshillit për Marrëdhëniet me Jashtë, ka shërbyer më parë si Drejtor i Planifikimit të Politikave për Departamentin e Shtetit të SHBA (2001-2003) dhe ishte i dërguari special i Presidentit George W. Bush në Irlandën e Veriut dhe Koordinator për të Ardhmen e Afganistanit. Ai është autori, së fundmi, i The World: A Brief Introduction (Penguin Press, 2020).
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Rusia nuk po e pushton Ukrainën”
‘Cari’ që gremis Rusinë dhe po shkatërron Europën
