Vendosja e shpejtë e sanksioneve ekonomike ndaj Rusisë ka qenë mbresëlënëse në shkallën e saj dhe unitetin e veprimit. Me kalimin e kohës, ata do të ofrojnë karotën e një rruge drejt normalizimit nëse Moska i jep fund në mënyrë të besueshme agresionit të saj kundër fqinjëve.
Europa tani duhet të gjejë mënyra për të minimizuar varësinë e saj nga energjia ruse. Goditja e dënimit ekonomik është dobësuar ndjeshëm për sa kohë që vendet kanë nevojë për hapje për të siguruar që dritat të qëndrojnë ndezur dhe qytetarët të jenë të ngrohtë në dimër.
Përgjigja më e gjerë ekonomike është gjithashtu vendimtare. Lufta e Rusisë dhe përgjigja ekonomike kombinohen për të dhënë një tronditje të konsiderueshme stagflacioniste në ekonomitë e përparuara, të cilat më parë po rikuperoheshin fuqishëm nga pandemia. Ministritë e financave dhe bankat qendrore kanë një detyrë jashtëzakonisht të vështirë në menaxhimin e politikave në ekonomitë që tashmë po luftojnë për të kontrolluar inflacionin.
Goditja është inflacioniste sepse çmimet tashmë të ngritura të naftës, gazit dhe ushqimeve janë rritur, duke i çuar çmimet e mallrave në nivelin më të lartë që nga viti 2008. Është drejtpërdrejt tkurrje për industritë që duhet të kufizojnë biznesin që është nën sanksione. Ai gjithashtu ngadalëson në mënyrë indirekte rritjen duke shtrydhur të ardhurat ndërsa çmimet rriten, duke shtuar arsyet që familjet dhe kompanitë të jenë të kujdesshme me shpenzimet.
Një goditje stagflacioniste është një dilemë e keqe për politikëbërësit. Shumë pak reagim ndaj inflacionit do të përfshijë rritjen e shpejtë të çmimeve në pritjet e korporatave për atë që konsumatorët do të tolerojnë dhe rritjen e pagave që duhet të ofrojnë. Askush nuk përfiton nga asnjë lloj spirale e çmimit të pagave. Por të qenit shumë i shqetësuar për inflacionin do të dobësojë rritjen, mund të shkaktojë recesione dhe, në rastin më të keq, t’i ofrojë Rusisë një fitore propagandistike.
Goditja ndaj rritjes duket të jetë më e fuqishme se ajo e inflacionit, kështu që çfarëdo shtrëngimi monetar apo fiskal që ishte planifikuar, autoritetet në SHBA, eurozonë dhe MB mund të bënin pak më pak tani. Por të gjithë duhet të jenë të shkathët, sepse ky vlerësim është paraprak dhe mund të jetë lehtësisht i gabuar.
Praktikisht, kjo do të thotë se SHBA do të bëjë ndryshime minimale në planet e saj për të shtrënguar politikën, sepse ka presionet më intensive inflacioniste dhe nuk do të goditet aq fort nga çmimet më të larta të energjisë. Në të vërtetë, çmimet e larta të naftës priren të inkurajojnë investimet e sektorit privat amerikan. Bankierët qendrorë të Eurozonës do të duhet të jenë shumë më të kujdesshëm, duke qenë se kjo ekonomi është një importues i madh neto i energjisë dhe tendencat themelore inflacioniste ishin më të dobëta.
Dilema e politikës është ndoshta më e mprehta në Mbretërinë e Bashkuar, ku inflacioni është vendosur të rritet në mbi 7 për qind, papunësia në nivelet para pandemisë, mungesa e fuqisë punëtore dhe politikat monetare dhe fiskale ende të lirshme. Pak përpara se Rusia të pushtonte, FMN-ja propozoi një revolucion të vogël në ekonomi për t’u marrë me rrethanat ekonomike të Mbretërisë së Bashkuar. Rritni taksat tani dhe jo më vonë, rekomandoi fondi. Ai tha se veprimi do të ftohte inflacionin më shpejt se normat më të larta të interesit, të cilat kanë efektin e tyre maksimal rreth një vit pas zbatimit dhe familjet më të varfra mund të mbrohen duke i përjashtuar nga politika më e shtrënguar fiskale. Përdorimi i politikës fiskale si mjet aktiv për frenimin e kërkesës nuk është diçka që shumë kanë sugjeruar që kur kejnsianizmi i papërpunuar doli nga moda.
Një debat i gjallë rreth mjeteve të menaxhimit makroekonomik është ndërprerë nga veprimet e Rusisë. Tani nuk është koha për eksperimente ekonomike dhe rritje taksash që do të intensifikonin shtrëngimin e tmerrshëm të të ardhurave me të cilat përballen familjet në Mbretërinë e Bashkuar. Tani për tani, puna e menaxhimit të ciklit dhe e shkëmbimit midis efekteve inflacioniste dhe tkurrjes së kësaj krize në MB dhe gjetkë duhet t’i bie bankave qendrore.
Popullatat e ekonomive të përparuara duhet t’i zvogëlojnë paksa bankierët qendrorë ndërsa ata e bëjnë këtë detyrë të mjerueshme. Ata do të bëjnë çmos për të balancuar inflacionin dhe rritjen, por goditjet stagflacioniste janë rrethana ku gabimet janë shumë të mundshme.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
