Të mërkurën, në një ceremoni në Strasburg, Francë, flamuri rus u ul nga stafi i tij përpara Pallatit të Evropës, duke i dhënë fund zyrtarisht anëtarësimit të Rusisë në organizatën më të vjetër ndërqeveritare të kontinentit dhe duke shënuar ndarjen përfundimtare midis regjimit të Vladimir Putin dhe demokratëve.
Vendimi për të përjashtuar Rusinë nga Këshilli i Evropës – një organ i krijuar pas Luftës së Dytë Botërore për të mbrojtur paqen, sundimin e ligjit dhe të drejtat e njeriut – u mor nga ligjvënësit dhe diplomatët evropianë në përgjigje të pushtimit të Putinit në Ukrainë, të cilin Këshilli e klasifikoi si një “krim kundër paqes” sipas statuteve të Nurembergut dhe një “agresion” në përkufizimin e Kombeve të Bashkuara të termit.
Duke i shtuar simbolikës, dëbimi erdhi pothuajse saktësisht 30 vjet pasi Rusia aplikoi për herë të parë për t’u bashkuar me Këshillin e Evropës dhe Konventën e saj historike për të Drejtat e Njeriut.
Më 7 maj 1992, vetëm disa muaj pas rënies së Bashkimit Sovjetik dhe shfaqjes së demokracive të reja në vend të tij, ministri i jashtëm i atëhershëm rus Andrei Kozyrev erdhi në Pallatin e Evropës për të paraqitur kërkesën dhe për të paralajmëruar një ditë historike për “kthimin”.
usia në vendin e saj të dallueshëm dhe të merituar si një fuqi e madhe në familjen e kombeve evropiane. Homologët e tij perëndimorë u përgjigjën me entuziazëm, duke vënë në dukje se pranimi i Rusisë, vendi më i madh i Evropës, më në fund do t’i jepte organizatës “dimensionin e vërtetë pan-evropian që themeluesit e saj kishin ëndërruar”.
Pas një procesi të mundimshëm anëtarësimi, Rusia u pranua në janar 1996. Duke iu drejtuar krerëve të tjerë të shteteve në një samit evropian vitin e ardhshëm, presidenti rus Boris Yeltsin pohoi se “ne jemi pranë krijimit të një të reje dhe të madhe Evropa pa vija ndarëse, një Evropë ku asnjë vend nuk do t’ua diktonte vullnetin e saj të tjerëve.
Ky premtim nuk do të ishte – dhe ishte pasardhësi i Jelcinit në Kremlin që do të synonte të minonte parimet bazë të Këshillit të Evropës.
Në kundërshtim me angazhimet e Rusisë, Putin mbylli mediat e pavarura, burgosi kundërshtarët, manipuloi zgjedhjet, nënshtroi gjykatat dhe mohoi të drejtat themelore siç është liria e tubimit.
Represioni i brendshëm u pasua nga agresioni i jashtëm pasi Kremlini sulmoi fqinjët (dhe vendet anëtare të Këshillit të Evropës) Gjeorgjinë dhe Ukrainën, duke marrë de fakto territore nga e para dhe duke aneksuar zyrtarisht një pjesë të kësaj të fundit.
Megjithatë, Këshilli u ndal nga dëbimi i Rusisë – pjesërisht, me nxitjen e demokratëve rusë (përfshirë autorin e kësaj pjese).
Pasi mekanizmat e brendshëm demokratikë, institucionet e Këshillit të Evropës – mbi të gjitha, Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut – u siguruan qytetarëve rusë mundësinë e vetme të mbetur drejt drejtësisë së vërtetë. Gjatë viteve, gjykata ka vendosur në mijëra raste ruse, duke përfshirë ato politikisht të ndjeshme për Kremlinin, si arrestimet e aktivistit kundër korrupsionit Alexei Navalny, helmimi i dezertorit të FSB-së, Alexander Litvinenko.
Dhe edhe pse qeveria e Putinit refuzoi t’i zbatonte ato vendime, ata ende vendosën një standard jetik të së vërtetës – një qëllim drejtësie më vete.
Këshilli i Evropës siguroi gjithashtu mekanizma të rëndësishëm mbikëqyrës në formën e raporteve speciale në Asamblenë e tij Parlamentare – më së shumti, mbi vrasjen e liderit të opozitës ruse Boris Nemtsov dhe mbi krizën në rritje në lidhje me të burgosurit politikë në Rusi.
Qytetarët rusë tani i kanë humbur këto mbrojtje.
Përjashtimi nga Këshilli i Evropës hap gjithashtu rrugën për rivendosjen e dënimit me vdekje që u pezullua si pjesë e angazhimeve të pranimit të Rusisë në 1996 – një mundësi e ngritur tashmë nga Dmitry Medvedev, nënkryetari i këshillit të sigurisë të Putinit.
Në fund, vendimi në Kuvend ishte unanim, 216 vota pro. Letra e ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov drejtuar Këshillit që shpallte “tërheqjen vullnetare” nuk mund të mashtronte askënd. Rusia u dëbua nga një vullnet i përbashkët i të gjitha kombeve të tjera evropiane – përfundimi tragjik dhe logjik i dy dekadave të sundimit autokratik të Putinit.
I vetmi precedent për një veprim të tillë ishte dalja e Greqisë në vitin 1969, pas një grusht shteti ushtarak.
Ky dëbim ishte jetëshkurtër: Vendi u ripranua në 1974 pasi u rivendos demokracia. Gjatë debatit të kësaj jave, shumë ligjvënës evropianë shprehën optimizmin e tyre se vendimi për Rusinë do të ishte po aq i kthyeshëm.
“Nëse Rusia po largohet nga Këshilli i Evropës sot sepse qeveria e saj po e mban larg, le të jemi të sigurt se do të kthehet një ditë, sepse Evropa është shtëpia dhe historia e saj”, u tha gjatë mbledhjes.
Një ditë, e di, do ta rikthejmë atë flamur.
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nëse Putin do ishte në pushtet, s’do lejonte NATO-n të…”
‘Cari’ që gremis Rusinë dhe po shkatërron Europën
