Ndërsa unë shtrihesha në shtratin e spitalit pasi linda djalin tim të parë, gjëja e parë që mendova ishte: A do të jetë fëmija im normal? Apo do të ishte si nëna dhe motra ime? A ishte e trashëgueshme? Mund të lutesha vetëm që fëmija im të shpëtonte nga çrregullimi i personalitetit, që më vonë do ta njihja si psikopati.
Shfaqjet e hershme të tipareve psikopatike
Më kujtohet me kalimin e viteve, babai im, i cili në përgjithësi kishte pak për të thënë, mërmëriste: “Motra jote është fara e keqe”. Që në fëmijërinë time të hershme, e dija se ajo ishte një problem dhe se nëna dhe motra ime ishin të ndryshëm nga njerëzit e tjerë që njihja. Ato të dyja manipulonin, shtrembëronin të vërtetat, shkelnin rregullat dhe thyenin ligjet. Të dyja kishin personalitete të ngjashme dhe të dyja shfaqnin tipare psikopatike. A mund të jetë ky rezultat i një gjeni në pemën familjare?
Vlerësimi i profesor Robert Hare për “Farën e Keqe”
Studiuesi pionier i psikopatisë, profesor Robert D. Hare, ka thënë se romani më i shitur i William March, “Fara e keqe”, është një portretizim “jashtëzakonisht i vërtetë në jetë” i psikopatisë tek një fëmijë. 8-vjeçarja Rhoda Penmark erdhi nga prindër të dashur që ishin të përkushtuar ndaj saj. Por ndërsa historia shpaloset, të tjerët që e njihnin e menduan atë “të çuditshme”. Personeli i shkollës vuri re “një fëmijë të ftohtë, të vështirë, i cili jetonte sipas rregullave të veta dhe jo sipas rregullave të të tjerëve.” Ajo ishte një gënjeshtare e rrjedhshme dhe bindëse. Rhoda u bë një vrasëse dhe ishte indiferente ndaj krimeve të saj. Edhe pse ajo nuk e njohu kurrë gjyshen nga nëna, një tjetër vrasëse seriale – ajo përsëri shfaqte tipare që ishin njësoj me të.
Motra ime, si Rhoda Penmark, ishte dinake dhe e guximshme, aq sa arriti t’i detyronte djemtë e shkollës së saj të vidhnin dhe t’i jepnin bizhuteritë e motrave të tyre. Ajo nuk kishte asnjë shqetësim se ajo që i ishte dhënë ishte vjedhur. Dëshira e saj e vetme ishte të vazhdonte të merrte atë që donte. Nëna ime, e mahnitur nga suksesi i saj, e duartrokiste.
Hulumtimet e fundit mbi trashëgiminë e tipareve psikopatike
Disa studime sugjerojnë se tiparet psikopatike fillojnë në moshë të hershme dhe ato janë pjesërisht të trashëgueshme dhe janë evidente në fëmijëri. Studimet me binjakë kanë treguar se tipare të pashpirta dhe jo emocionale, të tilla si mungesa e ndjenjës së fajit ose pendimit, frika, mungesa e dashurisë, ose mosreagimi ndaj ndëshkimit, duket se janë mesatarisht të trashëgueshme. Hulumtimet e fundit gjenetike sugjerojnë trashëgimi modeste deri në të lartë të tipareve psikopatike.
Disa kërkime kanë arritur në përfundimin se psikopatia është e lindur.
Psikologët nuk e etiketojnë një fëmijë “psikopat”, duke besuar se etiketa është shumë “fikse” për t’u aplikuar për fëmijët. Ata preferojnë të karakterizojnë vetëm tipare specifike, të paktën fillimisht.
E vërteta e trishtueshme është se psikopatia është një problem i përjetshëm, me shumë simptoma të shfaqura në rini. Ndërsa mund të bëhen përpjekje për përmirësim, çrregullimi vazhdon me shumë vuajtje emocionale, psikologjike dhe fizike për ata që ndikohen nga psikopati.
Burimi: Psychology Today
