Bashkimi Evropian po ndërmerr hapat e parë në ndalimin e importeve ruse të energjisë në përgjigje të luftës së presidentit Vladimir Putin kundër Ukrainës. Blloku ra dakord këtë javë për të ndaluar plotësisht importet e qymyrit, duke filluar nga fundi i këtij viti.
Që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt, qeveritë janë përgjigjur me një sërë kufizimesh të rrepta tregtare dhe sanksione financiare. Megjithatë, ka qenë tregtia e energjisë e BE-së me Rusinë që ka qenë në qendër të shumë diskutimeve.
Blloku prej 27 anëtarësh është nën presion për të ndaluar importet e naftës dhe gazit rus, gjë që do t’i jepte një goditje të madhe financiare Moskës. Por ajo gjithashtu mund ta dërgojë BE-në në një krizë të plotë recesioni, ndërsa çmimet e energjisë godasin familjet tashmë.
Problemi me naftën dhe gazin është se të dy palët janë shumë të varura nga njëra-tjetra për të mos i shkëputur plotësisht marrëdhëniet. Ja një vështrim mbi ndërvarësinë Rusi-BE kur bëhet fjalë për energjinë.
Nafta
Nafta është një nga eksportet më të vlefshme të Rusisë. Vendi është prodhuesi i tretë më i madh në botë i naftës së papërpunuar dhe e dërgon atë në të gjithë globin, ose të paktën, dikur, derisa disa vende, përfshirë SHBA-në dhe Britaninë e Madhe, ndaluan importet.
BE-ja merr rreth 3.1 milionë fuçi naftë në ditë nga Rusia, e cila mbulon rreth 30% të nevojave të saj. Rusia i furnizon bllokut më shumë naftë sesa tre furnizuesit e ardhshëm më të mëdhenj, Iraku, Nigeria dhe Arabia Saudite së bashku. Gjermania dhe Holanda janë destinacionet kryesore.
Një e katërta e asaj nafte vjen me tubacion dhe ato rrjedha ende nuk janë ndërprerë. Shumica e naftës mbërrin me cisternë dhe është pikërisht ky furnizim që tregtarët e mallrave e kanë “vetësanksionuar” vullnetarisht, domethënë, nafta është e disponueshme, por nuk ka, ose ka shumë pak, blerës.
Dhimbja e shkaktuar në financat e Rusisë nga një embargo e naftës do të ishte më e madhe se ajo e qymyrit ose gazit natyror, thanë analistët.
“Ndalimi i importeve të naftës do ta godiste Rusinë shumë më rëndë për sa i përket të ardhurave sesa pa gazin natyror. Prandaj ka të ngjarë që një embargo e naftës të vijë më shpejt se një ndalim i importit të gazit natyror,” tha Carsten Fritsch, një analist i mallrave në Commerzbank.
Por ka arsye pse një ndalim mund të jetë i pamundur në të ardhmen e afërt. Ndërsa BE-ja merr afërsisht një të tretën e naftës së saj nga Rusia, nafta e papërpunuar është importi më i madh i energjisë në rajon për një kohë të gjatë. Ajo përbën afërsisht 70% të të gjitha importeve të energjisë.
Gazit natyror
Gazi natyror është një dhimbje koke shumë më e madhe. BE-ja merr 40% të nevojave të saj për gaz natyror nga Rusia, e cila është furnizuesi më i madh i rajonit, së bashku me Norvegjinë, Algjerinë dhe të tjerët, sipas të dhënave të BE-së.
Disa vende në bllok janë më të varura nga këto furnizime sesa të tjerat. Gjermania merr 70% të gazit të saj nga Rusia dhe gjetja e burimeve alternative të gatshme do të jetë e vështirë.
“Kriza energjetike e BE-së ka vite në zhvillim. Viti 2021 përfundoi me një muaj çmimesh rekord. Gazi natyror në Evropë tani është më i shtrenjtë se nafta,” tha Christopher Dembik, kreu i makroekonomisë në Saxo Bank.
Duke e konvertuar çmimin e gazit natyror në një ekuivalent me fuçi nafte, është e mundur të krahasohet drejtpërdrejt me naftën bruto. Tani për tani, çmimet standarde holandeze të gazit natyror janë afërsisht gjysma e asaj që ishin korrikun e kaluar, kur arritën nivelet më të larta rekord. Por me 200 dollarë për fuçi naftë ekuivalente, ato janë dyfishi i çmimit aktual të naftës së papërpunuar.
Qymyri
Qymyri përbën rreth 4% të importeve të lëndëve djegëse fosile nga Rusia dhe më pak se 4% të të ardhurave ruse nga eksporti. Gjithashtu, Rusia mbështetet më pak në BE për eksportet e saj të qymyrit sesa për çdo lëndë djegëse tjetër fosile.
Megjithatë, pavarësisht nga efekti relativisht i heshtur i ndalimit të eksporteve të qymyrit rus, ekipi i Kërkimit të Tregut të Energjisë në Rystad Energy beson se ndikimi në Evropë do të jetë më i keq.
“Këto sanksione të fundit janë një thikë me dy tehe. Eksportet ruse të qymyrit vlerësohen rreth 4 miliardë euro në vit dhe nuk ka asnjë zëvendësim të lehtë të ngjashëm me qymyrin rus në përzierjen e energjisë në Evropë,” tha Carlos Torres Diaz i Rystad.
“Konsumatorët evropianë, nga kompanitë e mëdha te familjet duhet të presin çmime të larta për pjesën e mbetur të vitit 2022, pasi qymyri dhe gazi janë thelbësore për të përmbushur kërkesën për energji të kontinentit”, shtoi ai.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ku do të preket më shumë ekonomia shqiptare?
