Destinacionet kryesore turistike evropiane kanë vendosur për një sezon veror kryesisht pa vizitorë rusë mes sanksioneve për luftën në Ukrainë dhe veprimet e ndërmarra nga Moska.
Presidenti rus Vladimir Putin ka kërkuar të ndëshkojë vendet që kanë vendosur sanksione kundër vendit të tij. Më 4 prill, ai pezulloi disa aspekte të një marrëveshjeje për lehtësimin e vizave të vitit 2006 midis Rusisë dhe anëtarëve “jomiqësorë” të Bashkimit Evropian që kanë vendosur sanksione kundër Rusisë pas pushtimit të saj në Ukrainë.
Të nesërmen, Putin lëshoi një këshillë udhëtimi duke u kërkuar rusëve të mos udhëtojnë në vendet “të rrezikshme” evropiane. Ai sugjeroi që ata të shkonin në Indi, Turqi, Sri Lanka dhe vende të tjera që kanë refuzuar të kritikojnë pushtimin e Rusisë në Ukrainë ose të vendosin sanksione.
Megjithatë, në Greqi, shumë hotelierë dhe qeveria mbeten optimiste për perspektivat e turizmit.
“Në hotelin tonë, rusët janë zëvendësuar nga klientë kryesisht nga tregu i Mbretërisë së Bashkuar,” thotë Manolis Elpidis, menaxher i përgjithshëm në Pallatin Atlantica Caldera në Kretë. “Sezoni ka nisur shumë mirë. Nëse vazhdon me të njëjtin ritëm dhe pengesat e tjera nuk shfaqen, biznesi do të arrijë lehtësisht 80 për qind të niveleve të 2019-ës”, thotë ai.
Ky është objektivi i vendosur nga qeveria greke, bazuar në faktin se turizmi vitin e kaluar u rikuperua në 60 për qind të niveleve para pandemisë.
Në Greqi, rusët përbënin vetëm 0.8 për qind të mbërritjeve dhe 1.1 për qind të arkëtimeve vitin e kaluar, tregojnë të dhënat e Bankës së Greqisë.
“Greqia është një destinacion që kërkohet shumë. Në shumë vende është destinacioni i preferuar”, tha Sofia Zaharaki, zëvendësministre e turizmit për Al Jazeera. “Ne po shohim që ka një diversifikim të kombësive që do të thotë se kemi më shumë turizëm të ardhur nga vendet e tjera”.
Greqia nuk po sheh vetëm ardhje që i afrohen atyre të niveleve para pandemisë; po sheh një rritje të të ardhurave.
“Ka një rritje prej 27 për qind në shpenzimet mesatare për udhëtim në 2021 krahasuar me 2019. Disa njerëz mund të mos kenë udhëtuar [në vitin 2020] për shkak të pandemisë dhe mund të kenë pasur më shumë para në kursime, kështu që do të duhet të shohim nëse kjo është një trend i vazhdueshëm”, thotë Zaharaki.
Greqia do të shpenzojë 71 milionë euro (76.2 milionë dollarë) për subvencionimin e turizmit të brendshëm për familjet me të ardhura më të ulëta këtë vit, 31 milionë më shumë se sa shpenzoi vitin e kaluar. Zaharaki beson se kjo do të ndihmojë në kompensimin e humbjes prej 115 milionë eurosh (123.4 milionë dollarë) që rusët shpenzuan atje në vitin 2021.
Turqia, e vendosur të luftojë
Ndërkohë, Turqia pritet të goditet rëndë – pavarësisht përpjekjeve të saj për të qëndruar neutrale në luftë dhe kundërshtimit të saj ndaj sanksioneve ndaj Rusisë.
Turqia, destinacioni kryesor në botë për turistët rusë, priti katër milionë vizitorë rusë vitin e kaluar dhe shpresonte për gjashtë milionë këtë vit, por tani parashikon dy milionë të mundshëm dhe një humbje prej 3-4 miliardë dollarësh në të ardhura nga turizmi. Arsyeja është se sanksionet kanë zbehur fuqinë shpenzuese të rusëve.
Qeveria turke ka dhënë 300 milionë dollarë kredi për ndërmarrjet e mikpritjes që ofrojnë ushqim për rusët. Linja ajrore e saj shtetërore rriti fluturimet për në Moskë. Kjo shkaktoi pak shqetësim në Kiev.
“Nga njëra anë, Turqia vepron si ndërmjetës dhe mbështet Ukrainën me hapa të rëndësishëm, dhe nga ana tjetër, ne shohim, për shembull, përgatitjen e disa rrugëve turistike në të njëjtën kohë, veçanërisht për turizmin rus”, tha Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy. Transmetuesi shtetëror i Greqisë, ERT. “Ju nuk mund ta trajtoni atë në këtë mënyrë, është një standard i dyfishtë.”
Derusifikimi i Qipros
Qiproja, ku turizmi rus është në rritje vitet e fundit, pritet gjithashtu të preket. Rusët përbënin një të katërtën e dy milionë vizitorëve të Qipros vitin e kaluar dhe sollën rreth 290 milionë euro (311.2 milionë dollarë) – një e pesta e të ardhurave të vendit nga turizmi.
Fiona Mullen, e cila drejton Sapienta Economics, një konsulencë, ka vlerësuar se efekti i mungesës së turistëve rusë dhe çmimet e larta të energjisë do të çojnë në një humbje neto prej 0.9 përqind në tregun e turizmit këtë vit.
Kjo mund të ishte relativisht e papërfillshme nëse nuk do të ishte për faktin se shumë rusë kombinojnë pushimet në Qipro me aktivitete biznesi si investimet dhe bankat.
“Rusia dhe Qiproja kanë lidhje të gjata për shkak të Kishës Ortodokse dhe faktit që Qipro ishte pjesë e lëvizjes së paangazhuar në Luftën e Ftohtë”, thotë Mullen. “Ka pasur një traktat të mirë jo të taksimit të dyfishtë me Bashkimin Sovjetik, i cili vazhdoi pas vitit 1990, kështu që gjeneroi shumë biznes pas shpërbërjes së BRSS. Dhe [qipriotët] nuk kanë mosbesimin ndaj Rusisë që kanë vendet e NATO-s.”
Gjurma e Rusisë në ekonominë e Qipros ishte dikur e madhe. Përpara vitit 2013, rusët përbënin 21.5 miliardë euro (23.1 miliardë dollarë) të depozitave bankare të Qipros. Në shkurt, ajo kishte rënë në 6.4 miliardë euro (6.9 miliardë dollarë).
Por derusifikimi, thotë Mullen, filloi me krizën bankare të Qipros në vitin 2013, kur BE-ja ndërhyri për të shpëtuar sektorin financiar.
“Tashmë që nga viti 2013, rusët ishin larguar nga bankat, gradualisht ata u larguan nga sektori i shërbimeve profesionale, më pas u larguan nga pasuritë e paluajtshme, tani është e gjitha,” thotë ajo.
Pas një hetimi të Al Jazeera në vitin 2020, Qipro gjithashtu u zhvendos për t’i dhënë fund praktikave korruptive në dhënien e vizave dhe pasaportave të arta, duke përfshirë shtetasit rusë dhe kinezë.
Megjithatë, Mullen vlerëson se biznesi rus vlen deri në 4.8 për qind të prodhimit të brendshëm bruto (PBB) të Qipros.
“Ka kompani specifike që janë mbështetur shumë në biznesin rus [që do të vuajnë] – disa nga hotelet që kanë vetëm turizmin e paketave, dhe disa firma ligjore dhe të pajtueshmërisë që mbështeten shumë te klientët rusë.”
Por tabelat mund të kthehen. Qiproja po tërheq nomadët dhe bizneset dixhitale nga Rusia dhe Ukraina të gatshëm të vendosin selinë e tyre në ishull me taksa më të ulëta mbi të ardhurat.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga AlJazeera
