Miqësia midis Hungarisë dhe Polonisë, të cilët për vite me radhë mbrojtën njëra-tjetrën ndërsa sfiduan Bashkimin Evropian për sundimin e ligjit, “ka ngrirë” që nga pushtimi i Ukrainës.
Përçarja rrezikon të dobësojë kryeministrin hungarez Viktor Orban, kampionin e “demokracisë joliberale”, i cili ka kundërshtuar liderët e BE-së përnjë embargo të naftës ruse në mbarë bllokun, erozionin e gjyqësorit të pavarur dhe liritë e medias.
Pa mbështetjen e Varshavës, përpjekja e Orbanit për një aleancë kundër Brukselit po ”zbehet”.
Burimi i tensionit është refuzimi i Orban për tu shkëputur nga Vladimir Putinin e Rusisë, sipas zyrtarëve të qeverisë polake. Qeveria në Varshavë ka ndërprerë së fundmi marrëdhëniet politike me Budapestin, thanë ata, në kushte anonimiteti.
Rezultatet janë të prekshme.
Kur Orban fitoi një mandat të pestë në prill, kryeministri nuk mori asnjë urim nga Polonia. Javën e kaluar, ministri i jashtëm i Hungarisë, Peter Szijjarto, udhëtoi në Varshavë për një konferencë donatorësh, vetëm për t’u shmangur nga zyrtarët qeveritarë.
“Miqësia hungarezo-polake po merr fund”, tha Edit Zgut, një analiste politike hungareze në Varshavë, e cila është një studiuese në Akademinë Polake të Shkencave.
Kjo situatë mund të vahdojë nëse Orban vazhdon të frenojë përpjekjet e bllokut për të thelluar sanksionet ndaj Rusisë.
Disa diplomatë thonë se një përshkallëzim i mundshëm mund të vërë në pikëpyetje të ardhmen e Hungarisë në BE.
Pavarësisht se u ballafaqua të hënën nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e cila fluturoi në Budapest, qeveria vetëm e ka ashpërsuar qëndrimin e saj, duke thënë se një paketë e BE-së do të ndodhte vetëm nëse përjashtohen importet e saj.
Qëndrimet e Orbanit, duke përfshirë Rusinë, i kanë bërë liderët e tjerë të hezitojnë të ndajnë disa informacione me Hungarinë në takimet e Këshillit Evropian për shkak të lidhjeve të kryeministrit me Moskën, sipas zyrtarëve të lartë që nuk pranuan të identifikoheshin.
Ndarja me Poloninë mund të ndryshojë dinamikën për një BE që ka luftuar për t’i mbajtur shtetet anëtare në përputhje me vlerat në një kohë kur pushtimi rus i Ukrainës ka ndikuar tej mase rendin gjeopolitik. Polonia dhe Hungaria kërcënohen të dyja me një ndërprerje të fondeve nëse nuk i përmbahen standardeve evropiane.
Dy shtetet anëtare janë mbështetur tek njëri-tjetri për mbrojtjen kundër dënimit, duke përfshirë të ashtuquajturën procedurë të nenit 7 që kërkon unanimitet për të pezulluar të drejtat e votës së shteteve anëtare.
Deri tani nuk ka asnjë shenjë se Polonia do të revokojë mbështetjen e saj për artikullin, sipas zyrtarëve. Por kjo shton rrezikun për Budapestin, i cili tashmë ka shkatërruar të gjitha aleancat e mundshme gjatë muajit të fundit.
Kryeministri nacionalist i Sllovenisë, Janez Jansa, një aleat i Orbanit, u mund nga një parti protestuese më 24 prill, në të njëjtën ditë kur presidenti francez Emmanuel Macron mundi Marine Le Pen.
Ato gara ishin një pengesë për Orban, udhëheqësin më jetëgjatë të BE-së.
Megjithatë, lideri hungarez ka treguar se ka nevojë për miq. Tre ditë pas fitores së tij në zgjedhje, Orban, i cili iu referua “aleancës mbrojtëse” të Polonisë dhe Hungarisë, tha se rivendosja e lidhjeve të ngushta me Varshavën ishte një prioritet.
“Gjëja më e rëndësishme është të forcojmë aleancën tonë me Poloninë,” u tha Orban gazetarëve më 6 prill, tre ditë pas fitores së tij në zgjedhje. “Një shtet nuk mund të mbajë këmbët në tokë vetëm në këtë lloj stuhie, ose kush e di, por më mirë të mos provojmë.”
Por rrugët e ndryshme të kombeve për sulmin e Rusisë i kanë dhënë fund miqësisë, pasi acarimi me Orbanin në qarqet qeveritare në Varshavë është kthyer në një ndjenjë tradhtie.
Hungaria ka refuzuar të lejojë dërgesat e armëve në Kiev në të gjithë territorin e saj. Varshava nuk ka plane të marrë pjesë në takimet e të ashtuquajturit grupi i Vishegradit prej katër anëtarëve lindorë të BE-së, ku Hungaria mban aktualisht presidencën.
Jaroslaw Kaczynski, lideri defakto i Polonisë si kreu i partisë në pushtet, e bëri të qartë muajin e kaluar se gjithçka kishte ndryshuar.
“Nëse kryeministri Orban thotë se nuk mund ta shohë se çfarë ndodhi në Bucha, ai duhet të shkojë të kontrollojë sytë,” tha Kaczynski në një intervistë.
Burimi: Bloomberg
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
