Në dhjetor 2016, OPEC, Rusia dhe disa prodhues të tjerë jo-OPEC nënshkruan një marrëveshje historike. Për herë të parë në 15 vjet, do të ketë shkurtime të prodhimit të naftës. Shtatë vjet më vonë, OPEC dhe Rusia ende po kontrollojnë tregun. Por tani, Arabia Saudite po thotë se nuk mund të bëjë asgjë për tregun dhe çmimet e naftës. Ajo ka bërë gjithçka që mundi, sipas ministrit të saj të jashtëm, Princit Faisal bin Farhad.
Ndoshta shtatë vjet më parë, vëzhguesit dhe analistët e industrisë do të ishin habitur nëse dikush do t’u thoshte se Arabia Saudite do të kthehej nga një mik i vendosur i vendeve të mëdha importuese të naftës në një armik.
Megjithatë, mosgatishmëria e qartë e Mbretërisë për të ulur çmimet e naftës që po i bëjnë ekonomitë më të mëdha në botë të gulçojnë është një vazhdim logjik i proceseve që kanë ndodhur gjatë kësaj periudhe.
Si fillim, shkurtimet e vitit 2016 dhe lindja e OPEC+ kishin për qëllim rritjen dhe jo frenimin e çmimeve. Megjithatë, me gjithë drejtësinë, vlen të theksohet se OPEC dhe lideri i tij de fakto kanë qenë po aq aktivë në mbajtjen e kapakut të çmimeve sa herë që niveli i tepërt i tyre ka ndikuar në kërkesë.
Ky nuk është realisht rasti tani. Tani, kërkesa për naftë është e fortë dhe ka të ngjarë të kalojë pak kohë përpara se nivelet e çmimeve të fillojnë të ndikojnë në të. Arsyet për këtë mund të përmblidhen si më poshtë: sanksionet, ekonomia amerikane e shist argjilorit dhe gabimet e politikës në Lindjen e Mesme.
Sanksionet e BE-së, Britanisë së Madhe dhe SHBA-së ndaj naftës ruse, megjithëse indirekte, kanë zvogëluar disponueshmërinë e naftës nga një prej prodhuesve kryesorë në botë. Tkurrja e mëtejshme është në rrugë e sipër nëse duhen besuar zyrtarët e BE-së. Shumë argumentojnë se Rusia thjesht mund të ridrejtojë rrjedhat e saj të naftës nga Evropa në Azi, por kjo nuk do të ndodhë brenda natës dhe nuk do të kontribuojë në zgjidhjen e problemit të mungesës së naftës në Evropë. Tregu, me fjalë të tjera, mbetet i shtrënguar.
Ndërkaq, shpuesit e argjilës amerikane nuk po e shfrytëzojnë mundësinë, sepse duket se e kanë mësuar mësimin e tyre, domethënë se rritja e palidhur e prodhimit tenton të shkojë në bumerang. Pra, ata tani janë duke u fokusuar në kthimin e parave të gatshme dhe duke qenë të kujdesshëm me rritjen e prodhimit, me inflacionin e kostos së prodhimit dhe mungesat e materialeve, pajisjeve dhe fuqisë punëtore që i ndihmojnë ata të qëndrojnë të fokusuar.
Ndërsa kjo po ndodh, vendimmarrësit në Uashington po kërkojnë me dëshpërim një mënyrë për të ndrequr gardhet me Arabinë Saudite. Ndoshta është e sigurt të thuhet se askush në Shtëpinë e Bardhë nuk mendoi se SHBA-ja mund të ketë ende nevojë për naftën saudite kur po shkruhej ai fjalim i Bidenit që e quajti Mbretërinë “një shtet i keq” për shkak të vrasjes së Jamal Khashoggi. Tani, konsumatorët amerikanë po paguajnë çmimin.
Shtatë vjet më parë, marrëdhënia midis Arabisë Saudite dhe Shteteve të Bashkuara – dhe në vazhdim me Evropën – ishte mjaft e përzemërt. Sigurisht, disa aktivistë të të drejtave të njeriut patën një problem me veprimet e Arabisë Saudite në Jemen, por qeveritë ishin mjaft të lumtura që të vazhdonin të bënin biznes me Riadin.
Më pas, administrata e Biden-it erdhi në detyrë dhe ata vendosën t’ia shprehnin troç partnerëve të tyre në Lindjen e Mesme: mikpritësit aktual të Shtëpisë së Bardhë nuk i pëlqente lufta në Jemen dhe nuk do ta mbështeste atë. Me Houthi-t jemenas që synojnë rregullisht objektet saudite, kjo nuk mund të ishte mirë me vendimmarrësit në Riad. Princi i kurorës saudit e bëri të qartë këtë në intervistën e tij të parë për një media perëndimore, The Atlantic.
Në kontekstin e përkeqësimit të marrëdhënieve dypalëshe, vështirë se mund të jetë befasi që Riadi refuzoi në mënyrë të përsëritur të rriste prodhimin e tij të naftës pasi fillimisht iu kërkua dhe më pas u kërcënua nga Presidenti Biden për të rritur ose ndryshe. Me sa duket, pjesa ose-tjetër nuk ishte kurrë aty për të filluar.
As Evropa nuk ka qenë mjeti më i zgjuar në kasolle. Pas vitesh përkrahjeje të erës, diellit dhe hidrogjenit, duke argumentuar se nafta është në rrugëdalje, dhe duke dekurajuar investimet në kërkimin e ri të naftës dhe gazit, nuk është befasi që vende si Arabia Saudite po kërkojnë t’i japin një mësim.
Në fund të fundit, ata nuk kanë asgjë për të humbur. E vetmja gjë që ata mund të bëjnë është të fitojnë – çmimet mbeten të larta, dhe po ashtu edhe kërkesa, sepse askush nuk mund të shtojë më shumë ofertë aq shpejt sa për të çuar çmimet në nivele më të arsyeshme nga këndvështrimi i konsumatorit.
Më pas, gjithçka erdhi në vendimmarrje të keqe. Pas vitesh që u thanë se industria e tyre kryesore që fiton bukë po vdes dhe nuk ka nevojë të kursejnë, pas vitesh që u veçuan si një nga fajtorët e ndryshimeve klimatike për shkak të industrisë së saj të naftës dhe pasi u quajt një shtet i pafavorshëm nga lideri i një kombi që supozohej të ishte miku më i mirë, Arabia Saudite thjesht duhet të ketë pasur mjaft.
Rastësisht, po fiton shumë para nga situata aktuale e çmimeve.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
