Sulmi i Rusisë ndaj Ukrainës po i ngjan shumë krizave të mëparshme gjeopolitike.
Gjatë gjithë historisë, episodet që fillimisht dukeshin si të përkohshme janë shndërruar në konflikte të zgjatura. Ajo që fillon si konfrontime të shkurtra shpesh rezulton në një rrëmujë në dukje të pafund.
Rasti më i famshëm i një krize të tillë është Lufta e Parë Botërore, të cilën George F. Kennan e përshkroi me saktësi si “katastrofën e madhe” të shekullit të njëzetë. Shkalla e madhe e mobilizimit në gusht 1914 nxiti një ide se konflikti nuk mund të zgjaste shumë, se ai “do të përfundonte deri në Krishtlindje”. Por ajo që pasoi ishte një luftë katastrofike. Ashtu si Ypres, Flanders, ishte vendi i betejave të ashpra në 1914, kështu ishte përsëri në 1918.
A do të ketë ende beteja në Mariupol në 2026?
Vërtetë, kancelari gjerman Olaf Scholz ka thënë se Rusia “nuk duhet të fitojë” luftën dhe filozofi i madh gjerman Jürgen Habermas ka deklaruar, në mënyrë të ngjashme, se Ukraina “nuk duhet të humbasë”.
Megjithatë, kur liderët politikë dhe intelektualë evropianë bëjnë këto deklarata dramatike, është e qartë se ata po fshehin mungesën e fuqisë dhe ndikimit. Çfarë mund të nënkuptojnë deklarata të tilla?
Nëse Rusia nuk rrëzohet ose nuk i nënshtrohet një ndryshimi të papritur të regjimit dhe demokratizimit, është e vështirë të imagjinohet se si Ukraina mund të “mos humbasë”.
Krizat si ajo në Ukrainë priren të ndjekin një skenar të njohur përshkallëzimi dhe politizimi. Ndërsa konflikti zgjatet, pjesëmarrësit bëhen më të investuar në të, jo vetëm financiarisht, por edhe shpirtërisht. Sakrificat e bëra për kauzën e shndërrojnë konfliktin në diçka të shenjtë, ose të paktën të shenjtëruar. Ky është një hap i domosdoshëm për përgjegjësit e konfliktit. Meqenëse askush nuk dëshiron të jetë përgjegjës për shkaktimin e vdekjeve të kota, humbja e jetëve duhet të marrë një kuptim më të thellë, siç është përpjekur të bëjë Patriarku Kirill i Kishës Ortodokse Ruse duke bekuar luftën e Vladimir Putinit.
Sapo të zbatohet ky model, bëhet gjithnjë e më e vështirë të shihet se si mund të përfundojë konflikti pa një kolaps të plotë të njërës palë.
Interpretimi i mendësisë së një diktatori të fshehtë nuk është kurrë i lehtë dhe ne kurrë nuk mund ta dimë saktësisht se çfarë dinamikash pushteti po luhen në Kremlin. Por është e arsyeshme të supozohet se strategjia e Putinit është të rezistojë derisa Evropa dhe Shtetet e Bashkuara të kenë humbur kapacitetin ose vullnetin për të vazhduar mbështetjen e Ukrainës dhe ndëshkimin e Rusisë.
Kremlini pa dyshim shpreson se vendet e pasura nuk do të jenë në gjendje të përballojnë vështirësitë e çmimeve më të larta të karburanteve dhe ushqimeve dhe pasojat e tyre në ekonomi dhe të ardhura.
Në të kaluarën, udhëheqësit e kohës së luftës, kanë ëndërruar të zgjerojnë konfliktin. Kështu, Putini mund të jetë gjithashtu duke llogaritur se kriza globale e ushqimit e shkaktuar nga lufta do të shkaktojë trazira politike në rajone si Lindja e Mesme, duke çuar kështu një valë të re refugjatësh drejt Evropës
Putini dhe miqtë e tij kanë treguar tashmë se mund t’i përdorin emigrantët dhe refugjatët e dëshpëruar si një armë kundër Perëndimit.
Nga ana tjetër, strategët rusë mund të jenë duke llogaritur se Perëndimi thjesht do të humbasë interesin.
Në epokën tonë të mbushurme informacion, vëmendja është jashtëzakonisht jetëshkurtër dhe tërhiqet lehtësisht nga skandalet e bujshme, qoftë një përplasje në gjykatë me persona të famshëm apo një të shtëna në shkolla. Ndaj, imazhet e Severodonetsk do të duken të zakonshme, të largëta dhe të pakuptueshme.
Për më tepër, demokracitë kanë zgjedhje, kështu që mund të jetë vetëm çështje kohe para se të ndryshojnë politikat.
Kremlini padyshim shpresonte që Marine Le Pen do të mundte presidentin francez Emmanuel Macron në raundin e dytë të zgjedhjeve franceze muajin e kaluar.
Po sikur konflikti të zgjasë deri në vitin 2025? Si do t’i qaset çështjes një administratë tjetër Trump (ose Trumpiste) në SHBA?
Ndërkohë, secila palë do të vazhdojë të luftojë për kontrollin e gjuhës politike.
Duke mbështetur Ukrainën, udhëheqësit perëndimorë thonë se po i rezistojnë agresionit, po parandalojnë gjenocidin, po kontrollojnë autoritarizmin fashist dhe po ruajnë multilateralizmin.
Megjithatë, dikush dëgjon pothuajse të njëjtën gjuhë në Rusi, ku Putini supozohet se ka nisur një “operacion special ushtarak” për të ndaluar agresionin e NATO-s, për të kundërshtuar nazizmin ukrainas, për të parandaluar gjenocidin dhe për të shpëtuar multilateralizmin nga hegjemonia amerikane.
Ndërkohë që politikanët perëndimorë thërrasin gënjeshtrat e Putinit, propagandistët rusë po krijojnë një version tjetër të historisë dhe realitetit.
Sipas Maria Zakharova, drejtoreshë e zyrës së informacionit të Ministrisë së Jashtme ruse, paralajmërimi i George Orwell në vitin 1984 nuk ishte drejtuar kundër Bashkimit Sovjetik apo regjimit nazist, por kundër liberalizmit perëndimor.
A do të thotë përdorimi i së njëjtës gjuhë nga të dyja palët se mund të ketë disa versione për përfundimin e luftës? Apo sugjeron të kundërtën: Që fjalët janë bërë të pakuptimta?
Në fund të Luftës së Parë Botërore, fituesit folën vazhdimisht për demokracinë dhe vetëvendosjen, duke krijuar kushtet që konflikti të vazhdojë në një formë tjetër.
Për të shmangur këtë rezultat këtë herë, fitorja duhet të çojë në ndryshime thelbësore në rendin politik ndërkombëtar.
Harold James, profesor i Historisë dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Princeton, është autor i “Lufta e Fjalëve: Një Fjalor i Globalizimit” (Yale University Press, 2021).
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A e ka filluar Rusia tashmë Luftën e Tretë Botërore?
DW: Si shkojnë armët e perëndimit në Ukrainë?
“Lufta e Rusisë në Ukrainë mund të zgjasë 10 vite, duhet të…”
