Aleanca transatlantike nuk ka qenë kurrë më e fortë.
Në mbyllje të asaj që liderët në të gjithë Perëndimin e cilësuan si një samit “historik” të enjten, i cili përfshinte darka në pallatin mbretëror luksoz të kryeqytetit spanjoll dhe muzeun spektakolar Prado, superlativat qarkulluan kudo.
Duke e quajtur samitin “transformues”, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg parashikoi se vendimet e marra atje do të “siguronin që Aleanca jonë të vazhdojë të ruajë paqen, të parandalojë konfliktin dhe të mbrojë njerëzit dhe vlerat tona.”
Gjithsesi, shikoni përtej atij takimi, dhe mund të shihni se ndërsa uniteti i aleancës mund të jetë një milje i gjerë, ai është gjithashtu vetëm një centimetër i thellë.
Filloni me çështjen në fjalë: fakti që udhëheqësit arritën të shpallin Rusinë – e cila ka kërcënuar sigurinë evropiane që nga të paktën 2007 – “kërcënimi më i rëndësishëm dhe më i drejtpërdrejtë” për sigurinë, paqen dhe stabilitetin në zonën euro-atlantike është më shumë një shenjë se ata janë mjeshtër të strategjisë.
Arritja tjetër e përmendur nga Stoltenberg ishte një marrëveshje shumë e paralajmëruar për të pranuarSuedinë dhe Finlandën. Ky ishte më pak rezultat i diplomacisë së lartë dhe mbrojtjes reciproke sesa ajo që me mirësjellje mund të quhet zhvatje nga ana e Recep Tayyip Erdoğan.
Presidenti turk e mbajti peng pranimin e vendeve për dëshirën e tij për të blerë luftëtarë të rinj F-16 nga SHBA – dhe mori atë që donte.
A beson ndokush me të vërtetë se ai mund të mbështesë dërgimin e trupave për të ndihmuar Baltikun në rast të një pushtimi rus? Vështirë.
Deri në sulmin e 24 shkurtit të Rusisë ndaj Ukrainës, Franca dhe Gjermania ende fantazonin për “autonominë strategjike” – nocioni që Evropa duhet të çlirohet nga garancitë e sigurisë amerikane që lejuan kontinentin të lulëzonte në epokën e pasluftës, dhe në vend të kësaj të “merrte frerët” e sigurisë.
Në fakt, vetëm disa javë përpara pushtimit rus, politikanë të shquar gjermanë, duke përfshirë Annalena Baerbock, tani ministre e Jashtme, po kërkonin që SHBA të tërhiqte të gjitha trupat e saj bërthamore nga toka gjermane.
Si gjithmonë, Rusia në fund të fundit kishte më shumë ndikim mbi të menduarit e Gjermanisë sesa Uashingtoni. Çfarëdo që dikush mendon për presidentin rus Vladimir Putin, ai e bindi Gjermaninë të ndryshojë qëndrim.
Të gjitha aleancat ushtarake janë krijuar disi nga frika, NATO-ja është konsumuar prej saj.
Ngjitësi që e lidh nuk është një unitet vizioni, por instinkti për t’u strukur nën ombrellën bërthamore të Amerikës.
Kjo nuk mjafton për ta mbajtur atë së bashku – veçanërisht nëse Uashingtoni fillon të dyshojë se është lënë të mbajë pjesën më të madhe të barrës.
Shikoni përgjigjen ndaj luftës së Putinit ndaj Ukrainës. Dikush do të mendonte se një aleancë e themeluar mbi një premtim “për të mbrojtur lirinë, trashëgiminë e përbashkët dhe qytetërimin e popujve të tyre” do të kishte pak vështirësi për të krijuar një qasje të përbashkët ndaj kërcënimit më të madh ndaj këtij ideali që nga Lufta e Dytë Botërore.
Në vend të kësaj, pjesa më e madhe e publikut evropian mbetet e ndarë se sa larg duhet të shkojë për t’u përballur me Putinin, pjesërisht për shkak se qeveritë e tyre nuk kanë pranuar të pranojnë shkallën në të cilën i gjithë kontinenti është në rrezik.
Ndërsa disa vende – në veçanti Polonia, vendet baltike, SHBA dhe Mbretëria e Bashkuar – kanë qenë veçanërisht bujare, të tjerat nuk kanë ofruar asgjë afër asaj që mund të kishin, veçanërisht për sa i përket tankeve dhe armatimeve të tjera të rënda.
Nëse Ukraina vazhdon të humbasë territore dhe jetë sepse nuk mund të mbrohet siç duhet, përgjegjësia për dështimin do të bjerë plotësisht mbi NATO-n.
Një rezultat i tillë nuk do të ndikonte mirë për të ardhmen e aleancës – veçanërisht në Uashington, ku jashtë Shtëpisë së Bardhë zhgënjimi me mbështetjen e tepërt të aleatëve të NATO-s në garancitë e sigurisë së SHBA-së mbetet i dukshëm.
Pas katër vitesh të jetuari në terror nën drejtiminPresidentin e SHBA-së, Donald Trump, evropianët janë përgjumur në një ndjenjë të rreme sigurie nën Joe Biden.
Një transatlanticist i përjetshëm, presidenti i SHBA-së erdhi në detyrë me qëllimin për të ndryshuar qasjen më luftarake ndaj aleatëve që shënuan mandatin e paraardhësit të tij.
SHBA shpenzon rreth 3.5 për qind të PBB-së së saj për mbrojtje, më shumë se dyfishi i normës së shumicës së anëtarëve të NATO-s. Me zotimin e SHBA-së për të angazhuar edhe më shumë trupa dhe burime në Evropë, udhëheqësit amerikanë do të jenë nën presion të jashtëzakonshëm për të justifikuar shpenzimet ndaj publikut, veçanërisht nëse, siç parashikojnë shumë, vendi shkon në recesion.
Kjo nuk do të thotë se Uashingtoni ka të ngjarë të tërhiqet nga NATO, siç kërcënoi Trump.
Por ndërsa sfidat me të cilat përballet SHBA-ja me Kinën bëhen më të mprehta, ditët e përkëdheljes së aleatëve evropianë do të duhet të marrin fund.
Kjo është arsyeja pse NATO-s nuk ka nevojë vetëm për ndryshime. Duhet të rilindë plotësisht.
Në vend që të bënte premtime të paqarta siç bëri këtë javë për të “ndarë në mënyrë të barabartë përgjegjësitë dhe rreziqet për mbrojtjen dhe sigurinë tonë”, NATO do të bënte mirë të ndërmerrte reforma më radikale.
Kjo jo vetëm që do të thotë të mbështetemi më pak tek SHBA, por edhe të ripërcaktosh se çfarë është dhe çfarë nuk është NATO dhe të praktikosh atë që predikon.
E thënë thjesht, nëse anëtarët nuk u përmbahen normave themelore demokratike, ata duhet të dëbohen me forcë.
Në mënyrë të ngjashme, ata që nuk dëshirojnë të kontribuojnë në mbrojtjen e tyre duhet të inkurajohen që të kërkojnë siguri diku tjetër.
Në rrethet ushtarake, taktika e “shkatërrimit të një qyteti për ta shpëtuar atë” është e diskutueshme.
Në rastin e NATO-s, nuk ka zgjidhje tjetër.
Burimi: Politico.eu
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“NATO të hapë dyert për Ballkanin Perëndimor”
