Ka më shumë të përbashkëta mes Turqisë dhe Rusisë sesa mund të mendohet.
Të dyja janë vende në periferi të Evropës dhe që po përballen me humbjen e perandorive të tyre përkatëse.
Procesi i rivendosjes së statusit të fuqisë së madhe ruse dhe turke ka çuar në një përputhje mendimesh midis Moskës dhe Ankarasë.
Pavarësisht nga fakti se Turqia është një anëtare e NATO-s dhe fakti që Rusia dhe Turqia e gjejnë veten në anët e kundërta në konfliktet e tyre rajonale të Sirisë, Libisë, Kaukazit Jugor dhe Ukrainës, të dyja ndajnë një interes të përbashkët për të gjetur vendin e tyre në tavolinën ndërkombëtare.
Në të vërtetë, takimi i fundit midis presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan dhe presidentit rus Vladimir Putin në Soçi më 5 dhe 6 gusht ishte më pak një samit dypalësh i liderëve mes dy rivalëve që përplaseshin me njëri-tjetrin sesa një përpjekje për të demonstruar peshën e tyre gjeopolitike.
“Pavarësisht sfidave aktuale rajonale dhe globale, liderët riafirmuan vullnetin e tyre të përbashkët për të zhvilluar më tej marrëdhëniet ruso-turke”, tha Kremlini në një deklaratë të lëshuar pas përfundimit të bisedimeve të tyre.
Erdogan shkoi në takimin me Putinin pas marrëveshjes së tij të ndërmjetësuar me sukses midis Rusisë dhe Ukrainës për rifillimin e eksporteve të drithit, për të cilin udhëheqësi turk shpreson se mund të krijojë bazën për një zgjidhje afatgjatë të paqes.
Rusia dhe Turqia kanë qenë të aftë për të nxitur krizat në ‘lagjen’ e tyre dhe për t’i përdorur ato në avantazhin e tyre.
Shpërbërja e Sirisë në një gjendje lufte civile në vitin 2011 i dha Ankarasë dhe Moskës një mundësi për të krijuar një prani sigurie në botën arabe.
Ndërsa Rusia ka mbështetur regjimin laik, alavit të presidentit sirian Bashar al-Assad, Turqia i ka dhënë mbështetjen e saj islamistëve sunitë dhe forcave të tjera opozitare.
Konflikti sirian u ndërkombëtarizua me forcat ruse dhe turke që hynë në konfrontim të drejtpërdrejtë me njëra-tjetrën, siç u demonstrua në rrëzimin e një avioni rus dhe shënjestrimin e sulmeve ajrore ruse ndaj ushtarëve turq në Sirinë veriperëndimore në vitin 2020.
Pavarësisht përplasjeve të hapura mes Rusisë dhe Turqisë, ngrirja e konfliktit në Siri si rezultat i ndërhyrjeve të huaja ushtarake i ka shërbyer objektivave të përbashkëta gjeopolitike ruse dhe turke.
Në lehtësimin e negociatave të armëpushimit midis rebelëve dhe forcave të mbështetura nga Assad në Aleppo në vitin 2016, Rusia dhe Turqia u bënë aktorët kryesorë ndërkombëtarë në gjetjen e një zgjidhjeje për krizën në Siri.
Kjo u dëshmua të ishte një pikë kthese në konflikt pasi formoi bazën e bisedimeve të ‘Formatit të Astanës’, të cilat në mënyrë efektive mënjanuan Perëndimin në procesin e paqes në Siri.
Takimet trepalëshe midis Rusisë, Turqisë dhe Iranit janë një demonstrim se një zgjidhje e qëndrueshme paqeje në Siri nuk mund të jetë e mundur pa forcën ushtarake ruse dhe turke.
Diçka e ngjashme po ndodh edhe në rastin e luftës në Ukrainë sot.
Rusia dhe Turqia kanë ndërhyrë në mbështetje të forcave që janë kundër njëra-tjetrës me synimin për të avancuar interesat e tyre të përbashkëta rajonale.
Pushtimi i plotë rus i Ukrainës detyroi çështjen e përpjekjeve të dështuara për të zbatuar marrëveshjet e paqes të Minskut që Rusia dhe Ukraina nënshkruan në vitin 2015.
Rusia këmbëngul se zonave të Donetskut dhe Luhanskut në Ukrainë, të kontrolluara nga separatistët, duhet t’u jepet status special përpara se të ndodhë tërheqja e trupave të saj.
Turqia ka dhënë miratimin e saj për marrëveshjet e Minskut (një marrëveshje e vjetër armëpushimi në Ukrainë) me ofertën e Erdoganit për të ndërmjetësuar midis Ukrainës dhe Rusisë, të mirëpritur nga Kievi.
Gjenerali prusian dhe teoricieni ushtarak, Carl von Clausewitz, tha se “lufta është një vazhdimësi e politikës me mjete të tjera”.
Ndërsa luftimet midis forcave separatiste ukrainase dhe pro-ruse intensifikohen, do të vazhdojë të shtrohet pyetja nëse procesi i Minskut ofron një rrugë të qëndrueshme drejt paqes.
Marrëveshja midis Kievit dhe Moskës për rifillimin e eksporteve të grurit është një tregues se një rrugë e mundshme e negociuar për konfliktin është ringjallur.
Ky është një zhvillim shqetësues për Perëndimin, pasi krijon kushtet për të cilat Rusia dhe Turqia mund të çimentojnë rolet e tyre përkatëse në vendosjen e fatit të Ukrainës në një mënyrë të ngjashme që kanë bërë në Siri.
Rusia dhe Turqia janë në një pozicion të fortë për të mposhtur Perëndimin në Ukrainë në një përsëritje të asaj që kanë arritur të arrijnë në botën arabe.
Evropa ka filluar të ndjejë ndikimin e luftës në Ukrainë përmes krizës së energjisë dhe kostos së jetesës.
Gjermania, ekonomia më e madhe e BE-së, ka vonuar dërgesat e armëve në Kiev.
Kjo e ka detyruar Poloninë, qendrën kryesore për transferimin e pajisjeve ushtarake në Ukrainë, t’i drejtohet Shteteve të Bashkuara dhe të tjerëve për mbështetje.
Me lodhjen që ka filluar të shfaqet në kontinentin evropian, ekziston një rrezik real që Moska dhe Ankaraja mund të ndajnë prenë e Ukrainës, në një mënyrë që lë sovranitetin dhe integritetin e saj territorial të komprometuar rëndë.
Burimi: Eu Observer
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Dërgoni në Ukrainë sistemin raketor rus!”
“The Economist”: Për çfarë u ra dakord, në Turqi?
Aventurat e Rusisë në Detin e Kuq
