Qendrat e mendimit të konservatorëve janë të gjitha në një mendje. Në Liz Truss, një radikale e re konservatore është mbi ne.
Me të si kryeministre dhe Kwasi Kwarteng si kancelar, turma e Britannia Unchained është në Downing Street.
Transformimi i ngecur i shtetit britanik mund të rifillojë me shpejtësi.
Zgjedhja e Boris Johnson-it, Michael Gove-it dhe të gjithë atyre që u larguan shumë nga drejtuesit e konservatorëve synuan të paralajmëronin një rilindje themelore të ekonomisë britanike. Ata kishin identifikuar probleme të shumta, duke përfshirë produktivitetin dhe rritjen e ulët, infrastrukturën e vjetëruar, shërbimet publike të pafinancuara dhe të pareformuara.
Kësaj mund t’i shtojmë një strategji të gabuar të sigurisë.
Fitorja e Johnson krijoi kushtet për një ‘ri-inxhinierim” të shtetit. Si dhe liritë derregulluese të Brexit-it, do të kishte nivelim, një revolucion aftësish, reforma për të lehtësuar ndërtimin e shtëpive dhe infrastrukturën kryesore dhe investimet në shkencë dhe teknologji. Mbi të gjitha, ai kishte një shumicë me të cilën mund ta bënte.
Pandemia e nxori qeverinë tërësisht jashtë shinave, por dobësia e Johnson, jo më pak përballë deputetëve rebelë, bëri që axhenda të mos rikthehej.
Mandati për ndryshim u shpërdorua.
Aleatët e Truss-it tani shohin një shans të dytë për të përmbushur ëndrrën e liberalëve të Brexit, të cilët e panë atë si një rrugë drejt ekonomisë me taksa të ulëta.
Ajo është një prej tyre dhe, për më tepër, ajo ka qartësinë dhe këmbënguljen që i mungonte Johnson. Ata e nxisin atë të lëvizë shpejt, jo vetëm sepse zgjedhjet e ardhshme nuk ka gjasa të ofrojnë përsëri një shumicë të tillë.
Nuk duhet të dyshojmë në vendosmërinë e saj, por ka arsye për të ulur pritshmëritë. Realitetet politike ndikojnë. Kjo qeveri po hyn në fundin e biznesit të ciklit zgjedhor. Shumica e saj është shumë më pak solide nga sa tregojnë shifrat.
Siç tregon paketa e madhe e parashikuar e mbështetjes për energjinë – një ndërhyrje e shtetit për të rivalizuar lejen – prioritetet urgjente të votuesve do të kenë përparësi ndaj ambicieve ideologjike.
Paketa e shpëtimit të energjisë do të blejë hapësirën e saj politike, por ajo ende përballet me uragane ekonomike të kategorisë 5; inflacioni, rreziqet e recesionit, rritja e normave të interesit dhe frika për sterlinën.
Truss e sheh me të drejtë përmirësimin e kujdesit social si çelësin për t’i dhënë fund pengesave që kalojnë nëpër sistem, megjithëse kjo mund të ketë nevojë për disa shpenzime paraprake.
Kriza e personelit ndoshta kërkon paga më të mira. Fitoret e shpejta nuk do të vijnë nga trazirat e dhunshme, por nga produktiviteti. Nuk është rastësi që Truss ka zgjedhur aleaten e saj më të besuar Thérèse Coffey si sekretare të shëndetësisë.
Instinktet e Truss janë të ndryshme nga ato të Johnson. ”Ringjallja’ e Britanisë do të udhëhiqet nga tregu dhe, me gjithë mbështetjen në huamarrjen tani, taksat më të ulëta do të bazohen në shkurtimet e shpenzimeve.
Do të ketë disa projekte radikale, më qartë në reformën e madhe të tregut të energjisë. Një fushë tjetër do të jetë derregullimi, veçanërisht në shërbimet financiare ku progresi ka qenë shumë i ngadaltë. Por, siç mund të dëshmojë industria kimike, zëvendësimi i rregullave të BE-së me ato britanike nuk e zvogëlon gjithmonë barrën.
Deri më tani, axhenda e saj e produktivitetit nuk shkon shumë më larg se taksat dhe derregullimi.
Ajo ka thënë pak për ngritjen e nivelit dhe nuk shfaq dëshirën për të testuar kufijtë e radikalizmit të deputetëve të saj me një luftë të re mbi reformën e planifikimit.
Me një mosbesim ndaj bizneseve të mëdha dhe dëshirë për paga dhe kushte më të mira, ata nuk ndajnë qëllimin e derregullimit të tregut të punës ose përçmimin e Truss për britanikët joproduktivë.
Reforma radikale do të duhet të jetë kryesisht një axhendë paszgjedhore.
Krizat e menjëhershme, nevoja për të siguruar koalicionin e gjerë elektoral të Johnson dhe fokusi në zgjedhjet e ardhshme do të thotë se retorika do të tejkalojë realitetin.
”Britannia Unchained” do të duhet të presë edhe pak.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Kryeministrja e re e Britanisë duhet të jetë me këmbë në tokë
Profil i Kryeministres së re britanike/ Kush është Liz Truss?
Liz Truss, Kryeministre e Britanisë së Madhe
