Hantavirusi është një sëmundje e shkaktuar nga një prej disa llojeve të hantaviruseve. Hantaviruset mund të shkaktojnë një sërë simptomash të ngjashme me gripin që përparojnë me ditë dhe javë. Në fazat e mëvonshme të sëmundjes, hantavirusi mund të shkaktojë vështirësi në frymëmarrje pasi lëngu grumbullohet në mushkëri.
Brejtësit e egër, mund të bartin hantavirus. Njerëzit më së shpeshti janë të ekspozuar ndaj hantaviruseve kur bien në kontakt me brejtësit dhe urinën, jashtëqitjet ose pështymën e tyre. Kjo mund të jetë nëpërmjet ushqimit, ajrit të kontaminuar ose, rrallë, kafshimit të brejtësve.
Si përhapet hantavirusi?
Hantavirus është kryesisht një virus i ajrit. Kjo do të thotë që ju vini në kontakt nga thithja e ajrit që virusi ka kontaminuar. Virusi hyn në ajër kur forca, të tilla si elementët ose aktiviteti tjetër i kafshëve ose njerëzve, nxisin urinën, jashtëqitjet ose foletë e brejtësve.
Por ekspertët besojnë se ju mund ta merrni virusin edhe në mënyra të tjera, duke përfshirë:
- duke prekur një objekt të kontaminuar dhe më pas duke prekur hundën ose gojën
- duke ngrënë ushqim të kontaminuar
- nga pickimet e brejtësve, edhe pse të rralla
Cilat janë shenjat dhe simptomat e hantavirusit?
Një person me një infeksion hantavirus, mund të zhvillojë simptoma diku midis 1 deri në 3 javë pas ekspozimit.
Simptomat shpesh fillojnë si të lehta dhe përparojnë brenda disa ditësh dhe javësh. Ndërsa sëmundja përparon, shenjat përcaktuese janë:
- grumbullimi i lëngjeve në mushkëri (edemë pulmonare)
- nivele të ulëta të oksigjenit në gjak (hipoksemia)
- ritmi i shpejtë i zemrës (takikardi)
- presioni i ulët i gjakut (hipotensioni)
Dy sëmundjet më të zakonshme të lidhura me infeksionet hantavirus janë HPS dhe HFRS. Le të hedhim një vështrim në simptomat e tyre.
Sindromi pulmonar Hantavirus (HPS)
Ndërsa shumë njerëz përjetojnë një infeksion të butë hantavirus, disa infeksione hantavirus përparojnë në HPS. HPS përfundimisht mund të çojë në grumbullimin e lëngjeve, duke shkaktuar probleme të rënda të mushkërive.
Në fillim, një person me HPS mund të përjetojë simptoma të ngjashme me gripin si:
- ethe
- lodhje
- dhimbjet e muskujve
- dhimbje koke
- marramendje
- të dridhura
- të përziera
- të vjella
- diarreja
- dhimbje barku
Më vonë, një person me HPS mund të zhvillojë kollë dhe gulçim të shkaktuar nga grumbullimi i lëngjeve në mushkëri. Simptoma të tilla priren të zhvillohen 4 deri në 10 ditë pas simptomave më të hershme.
Për disa njerëz, HPS mund të përparojë në dështim të frymëmarrjes dhe vdekje. Shkalla e vdekshmërisë për HPS është e lartë, por mund të varet nga virusi që keni dhe ku jeni. Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), është fatale në rreth 38% të njerëzve që e kontraktojnë atë.
Ethet hemorragjike me sindromën renale (HFRS)
HFRS është një sëmundje serioze me simptoma të hershme që ngjajnë me ato të HPS. Simptomat zakonisht zhvillohen në 2 deri në 4 javë, por mund të duhen deri në 8 javë për t’u shfaqur.
Pasi ato shfaqen, simptomat e hershme të ngjashme me gripin zgjasin nga 1 deri në 7 ditë. Pas kësaj, mund të zhvillohen simptoma më serioze. Kjo perfshin:
- gjendje shoku
- presionin e ulët të gjakut
- rrjedhje vaskulare
- mbajtjen e lëngjeve
- dështimi i veshkave
- numër i ulët i trombociteve (trombocitopeni)
- shumë lëngje në trup (hipervolemia), veçanërisht te gratë shtatzëna.
Disa nga shtamet e hantavirusit që dihet se shkaktojnë HFRS mund të jenë fatale deri në 15% të njerëzve që e kontraktojnë atë.
Edhe pas rikuperimit nga simptomat më serioze, mund të përjetoni simptoma të lehta për 3 deri në 6 muaj të tjerë.
Si e trajtojnë mjekët infeksionin hantavirus?
Infeksioni Hantavirus mund të përparojë në sëmundje të rëndë. Qëllimi i trajtimit për hantavirus është të menaxhojë simptomat për të ulur rrezikun e dëmtimit të mushkërive dhe zemrës.
Për shkak të simptomave të rënda pulmonare (të mushkërive), shumë njerëz do të kenë nevojë për ndihmë në frymëmarrje. Rreth 40% e njerëzve që shkojnë në spital me simptoma hantavirus kërkojnë ventilim mekanik. Nëse simptomat nuk përmirësohen, ekipi mjekësor mund të provojë oksigjenimin e membranës ekstrakorporale (ECMO).
Njerëzit që zhvillojnë HFRS mund të kenë nevojë për hemodializë. Kjo është një mënyrë për të filtruar gjakun derisa veshkat të rikuperohen.
Një mjek mund të konsiderojë të përshkruajë ilaçe antivirale për të ndihmuar në largimin e virusit nga organizmi. Asnjë studim njerëzor nuk ka treguar që ndonjë antiviral të jetë efektiv në trajtimin e llojeve të ndryshme të hantavirusit. Por disa studime kanë parë rezultate pozitive.
Ribavirina: Disa studime sugjerojnë se ribavirin trajton në mënyrë efektive viruset Hantaan dhe Andes. Por këto efekte duket se janë të dobishme vetëm përpara se të fillojnë simptomat pulmonare. Ky ilac gjithashtu ka efekte anësore të rëndësishme. Një studim i kafshëve i vitit 2021, gjeti rezultate pozitive kur përdorej ribavirinë së bashku me favipiravir për të trajtuar virusin Hantaan.
Klorokina: E njohur si një ilaç kundër malaries, klorokina është parë të jetë efektive kundër viruseve Hantaan dhe Andes në studimet me brejtës. Nuk ka pasur prova njerëzore.
Antitrupat monoklonalë: Hulumtimet e fundit, sugjerojnë që antitrupat monoklonal (të prodhuar nga njeriu) mund të parandalojnë infeksionin nga viruset Ande dhe Puumala te brejtësit.
Vini re se këto trajtime janë ende duke u hetuar. Nuk ka asnjë trajtim të aprovuar nga FDA, për hantavirusin.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Ndryshimet klimatike, ndër sfidat shëndetësore në dekadën e ardhshme”
“Koronavirusin e prodhoi Kina”, pretendimet e nobelistit japonez janë të pavërteta!
