Këtë javë Britania ka një kryeministre të re të Mbretërisë së Bashkuar, Liz Truss, dhe një monark të ri, Mbretin Charles III.
Zhvillimet nuk janë të panjohura, por ato vijnë në kohë shumë shqetësuese.
Ky burim stabiliteti nuk ishte për të si individ, por për atë që ajo ka përfaqësuar në momente të ndryshme të historisë britanike.
Ajo kishte qenë atje për të thënë dhe bërë gjënë e duhur në kohën e duhur.
Mbretëresha ishte pjesë e kujtesës së gjallë të disa brezave. Kuptimi i saj vinte nga ajo që ajo mishëronte për njerëzit.
Padepërtueshmëria dhe përkushtimi i saj ndaj detyrës do ta bëjnë atë të kujtohet si një nga monarkët më të mëdhenj të Britanisë.
Mbreti Charles III është një propozim shumë i ndryshëm. Publiku di shumë për pikëpamjet e tij, interesat e tij dhe atë që ai mendon se është e rëndësishme.
Letrat e tij famëkeqe të “merimangës së zezë” zbuluan se trashëgimtari i atëhershëm ishte duke lobuar deputetë, ministra dhe madje edhe kryeministrin.
Fjalimi i tij, vetëm një ditë pas vdekjes së nënës së tij, është një çështje më vete.
Kur George VI vdiq papritur në 1952, Elizabeth e re ishte në Kenia dhe u kthye duke mos thënë asgjë – duke filluar mbretërimin e saj ashtu siç donte të vazhdonte.
Por Princi i Uellsit ishte një pozicion me pak detyra kushtetuese.
Mbreti Charles pa dyshim e kupton se mbijetesa e monarkisë varet nga përforcimi i demokracisë në vend që të duket se e kërcënon atë.
Megjithatë, kurora ka shumë më tepër fuqi kushtetuese sesa njihet zakonisht.
Familja mbretërore mund të ndikojë ndjeshëm në qeverinë me dyer të mbyllura përpara se të merren vendimet përfundimtare në parlament.
Pajisja e përdorur për ta bërë këtë, siç zbuloi Guardian vitin e kaluar, ishte pëlqimi i Mbretëreshës – tani mbretit.
Ministrat normalisht do të pajtohen me vullnetin e sovranit në vend që të shkaktojnë një krizë politike.
Charles III do të duhet të jetë edhe kreu i kombit, dhe të flasë për dhe për vendin në tërësi.
Sido që të jenë pikëpamjet e tij personale, ai nuk mund të mbajë qëndrime polarizuese. Por rrezikon të bëhet një figurë përçarëse dhe jo unifikuese.
Asnjë mbret nuk mund t’i nënshtrohet interesave private. Monarku i ri duhet të largojë shqetësimet që mbetën pas hetimit të policisë mbi pretendimet se nderimet ishin ofruar në këmbim të donacioneve bamirëse.
Pikëpamja e tij se një monarki e pakësuar i përshtatet më mirë temperamentit të kohës është për t’u mirëpritur.
Vetëm parlamenti ka fuqinë të nxjerrë ligje për monarkinë.
The Guardian pohon, siç bëri dikur Truss, se parimi trashëgues nuk është mënyra për të zgjedhur një kryetar shteti.
Por veprimi parlamentar në lidhje me monarkinë ka qenë i kufizuar.
Gjatë mbretërimit të Mbretëreshës kishte vetëm dy pjesë kryesore të legjislacionit; e fundit, në vitin 2013, lejoi të dy djemtë dhe vajzat e sovranit të kishin të drejtë të barabartë në fron.
Ka pasur periudha jashtëzakonisht të gjata të heshtjes parlamentare. Kjo duhet të ndryshojë.
Kurorëzimi i Charles III, i caktuar për vitin e ardhshëm, nuk mund të jetë një kopje e nënës së tij, një ceremoni, autoriteti i së cilës rrjedh nga kisha anglikane ku aristokracia i bëri homazhe kurorës.
E kaluara është një vend tjetër. A nuk duhet të përfitojë parlamenti nga kjo periudhë për të shqyrtuar në mënyrë formale dhe të matur kuadrin kushtetues dhe ligjor të monarkisë?
Nëse bëhet nga një komitet i përbashkët, asnjë qeveri nuk do të jetë përgjegjëse për rezultatin e tij. Një shans për të rimenduar rrallë lind në një monarki kushtetuese.
Një mbret i ri dhe një kryeministër i ri duhet të shfrytëzojnë rastin.
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtatja: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Vajtoj për këtë humbje të pazëvendësueshme”
