Autoritetet iraniane kanë paralajmëruar se do të kufizojnë aksesin në internet në vend derisa të rivendoset qetësia në rrugë, ndërsa protestat për vdekjen e një vajze të re në paraburgimin e policisë tronditin Republikën Islamike.
Mijëra iranianë kanë dalë në rrugë në protestë që nga vdekja javën e kaluar e 22-vjeçares Mahsa Amini, e cila u kap në Teheran dhe u dërgua në një “qendër riedukimi”, me sa duket për shkak të mosmbajtjes së hixhabit siç duhet.
Që nga e premtja, janë zhvilluar demonstrata në të paktën 40 qytete në mbarë vendin, duke përfshirë kryeqytetin Teheran, me protestues që kërkojnë t’i jepet fund dhunës dhe diskriminimit ndaj grave, si dhe t’i jepet fund veshjes së detyrueshme të hixhabit.
Të paktën 1,200 janë arrestuar në lidhje me protestat, njoftoi agjencia iraniane e lajmeve Tasmin e mbështetur nga shteti, duke cituar një zyrtar të sigurisë. Dhjetra protestues thuhet se janë vrarë në përleshjet me forcat e sigurisë.
CNN nuk mund të verifikojë numrin e të vdekurve, një shifër e saktë është e pamundur që dikush jashtë qeverisë iraniane ta konfirmojë dhe vlerësime të ndryshme janë dhënë nga grupet opozitare, organizatat ndërkombëtare të të drejtave dhe gazetarët vendas. Amnesty International tha të premten se të paktën 30 persona, përfshirë katër fëmijë, kishin vdekur. Sipas mediave shtetërore Transmetimi i Republikës Islamike të Iranit, 35 persona kanë vdekur.
Në protestë ka pasur edhe gazetarë të ndaluar nga autoritetet, me të paktën 17 të arrestuar, sipas Komitetit për Mbrojtjen e Gazetarëve, një organizatë jofitimprurëse që monitoron lirinë e shtypit.
Dekada të represionit
Autoritetet shpresojnë se duke kufizuar internetin ata mund të kontrollojnë protestat, kjo është e fundit në një valë që ka përfshirë Iranin vitet e fundit. Ata filluan me lëvizjen e Gjelbër në vitin 2009 mbi rezultatet e kontestuara të zgjedhjeve dhe së fundmi protestat e vitit 2019 të shkaktuara nga një rritje e çmimeve të karburantit. Sipas vlerësimeve të lëshuara nga OKB-ja dhe grupet e të drejtave të njeriut, besohet se qindra janë vrarë në goditjen e dhunshme tre vjet më parë dhe mijëra të plagosur.
Por protestat e këtij viti janë të ndryshme, në shtrirjen, shkallën dhe natyrën e paprecedentë feministe. Ekziston gjithashtu mobilizim përtej ndarjes socio-ekonomike. Një brez i ri iranianësh po ngrihen në rrugë kundër dekadave të represionit – ndoshta më të guximshëm se kurrë.
Demonstratat janë përhapur në dhjetëra qytete iraniane, nga rajoni kurd në veriperëndim, në kryeqytetin Teheran dhe madje edhe në qytete më tradicionalisht konservatore si Mashhad.
