Zemërimi asimetrik ndaj reagimit të dukshëm të Rusisë ndaj bombardimit të javës së kaluar të urës simbolike të Ngushticës së Kerçit duket se sinjalizon se sulmi kapërceu një nga linjat e kuqe të rëndësishme të Vladimir Putinit.
Megjithatë, ende nuk është e sigurt se koncepti shumë i përdorur i vijave të kuqe – i cituar, me raste, edhe nga vetë Putini, në fakt vlen për diktatorin rus.
Dhe pikërisht për këtë arsye është kaq e vështirë t’i përgjigjesh pyetjes nëse Putini është i përgatitur të përdorë armë bërthamore.
Nocioni i “vijave të kuqe” që, kur kapërcehen, mund të shkaktojë pasoja të tmerrshme mund të kthehet në vijën që një i dërguar romak tërhoqi në rërë në këmbët e mbretit seleukid Antiokus IV për ta larguar atë nga sulmi ndaj Aleksandrisë. Vijat u kthyen të kuqe në vitet 1970, dhe udhëheqës të ndryshëm që atëherë i kanë vendosur ato si një paralajmërim ose një kërcënim, ndonjëherë pa e kuptuar realisht.
Barack Obama këmbënguli se përdorimi i armëve kimike nga Bashar Assad në Siri do të ishte një “vijë e kuqe” – por Assad, i cili pothuajse me siguri i përdori armët, ende udhëheq atë vend shumë kohë pasi Obama pushoi së qeni president i SHBA.
Putini pa aleatin e tij sirian të kalonte vijën e Obamës pa ndonjë pasojë të veçantë, por kjo nuk e pengoi atë të fliste shpesh për “vijat e kuqe” të tij, megjithëse në një mënyrë qëllimisht të paqartë.
“Shpresoj se askush nuk do t’i hyjë në kokë të kalojë të ashtuquajturën vijë të kuqe të Rusisë,” tha ai në prill 2021. “Ku do të vizatohet, ne do të vendosim vetë në çdo rast specifik.”
Pavarësisht paqartësisë, Putini dukej se supozoi se homologët e tij perëndimorë e dinin se ku ishte kufiri.
Tre muaj më vonë, ai urdhëroi pushtimin e Ukrainës, duke kaluar vetë “vijën e kuqe” më të rëndësishme që ka ekzistuar në Evropë që nga disfata e Gjermanisë naziste – atë midis paqes së brishtë dhe një lufte të madhe.
Herë pas here, ukrainasit kanë kapërcyer ato që shumë do të supozonin se ishin “vijat e kuqe” të Rusisë. Ata fundosën anijen e flotës ruse të Detit të Zi; ata kanë granatuar dhe vazhdojnë të bombardojnë rajonet ruse përtej kufirit të njohur ndërkombëtarisht; ata madje kanë injoruar aneksimin formal të territoreve të pushtuara nga Putin dhe kanë marrë disa prej tyre vetëm disa orë pas njoftimit të Putinit.
Me fjalë të tjera, ata vazhdimisht e kanë sfiduar dhe tallur Putinin – deri në një pikë ku shumë, si brenda ashtu edhe jashtë Rusisë.
Igor Girkin (Strelkov), një nga kritikët e Putinit në të djathtën ultranacionaliste ruse, ka përsëritur rregullisht në kanalin e tij Telegram besimin e tij se e vetmja “vijë e kuqe” e vërtetë e elitës ruse kalon diku në afërsi të Novo-Ogaryovo afër Moskës, ku Putin ka rezidencën e tij zyrtare dhe ku shumë nga të pasurit dhe të fuqishmit e Moskës kanë ndërtuar vila.
E megjithatë, vetëm dy ditë pasi shpërtheu ura, qytetet ukrainase u goditën nga shumë raketave.
Edhe pse presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy ka pohuar se gjysma e tyre janë devijuar, dëmet – duke përfshirë zonat e banuara – ishin të dukshme dhe të tmerrshme.
Zyrtarët rusë e konsideruan këtë si shpagim për shpërthimin e urës.
Vetë Putini i lidhi dy ngjarjet në një fjalim të shkurtër në Këshillin e tij të Sigurimit të hënën, duke paralajmëruar: “Në rast se tentativat për sulme terroriste vazhdojnë në territorin tonë, përgjigjet e Rusisë do të jenë të ashpra dhe në një shkallë proporcionale me nivelin e kërcënimit”.
A do të thotë kjo, megjithatë, se Putini, në të vërtetë kishte një “vijë të kuqe”?
Pa marrë parasysh rëndësinë e urësqë lidh Krimenë e pushtuar me Rusinë dhe kapërceu një bllokadë ukrainase, bombardimi i saj – për të cilin Ukraina nuk mori kurrë përgjegjësinë – nuk është goditja më e rëndësishme për prestigjin e Kremlinit që nga fillimi i luftës.
Përveç kësaj, trafiku hekurudhor nëpër urë rifilloi menjëherë pas shpërthimit, kështu që goditja ndaj logjistikës ushtarake të Rusisë nuk ka qenë shkatërrimtare. Braktisja e qyteteve të tëra dhe dërgimi i bashkëpunëtorëve rusë për të ikur përtej kufirit ka qenë një siklet shumë më i madh – dhe një humbje shumë më e kushtueshme.
Përfshirja emocionale e Putinit në konfliktin me Ukrainën është e dukshme. Ura ndikoi dukshëm në gjendjen e tij të paqëndrueshme.
Nga ana tjetër – dhe veçanërisht duke pasur parasysh çorganizimin e demonstruar shpesh nga ushtria ruse – sulmi me raketa ka të ngjarë të mos ishte planifikuar dhe përgatitur brenda një kohe të shkurtër që nga shpërthimi.
Dhe edhe nëse ura e Kerçit nuk do të ishte sulmuar, breshëria përputhet me stilin personal të komandantit të ri, gjeneralit të ushtrisë Sergei Surovikin, një njeri i njohur për pamëshirshmërinë e tij dhe, ndër të tjera, për shkatërrimin pothuajse të plotë të qytetit të dytë të Sirisë, Halepit.
Sulmi me raketa synonte të shkatërronte pjesën më të madhe të infrastrukturës së prodhimit të energjisë dhe ngrohjes të Ukrainës. Të martën, sulmet vazhduan në të njëjtën mënyrë, duke goditur më shumë termocentrale dhe infrastrukturë të rrjetit.
Nuk ka asnjë provë që Putini ka patur ndonjëherë për ndonjë “vijë të kuqe” – të tijën apo nga të tjerët.
Përkundrazi, ai ka goditur kur ndjeu se mund t’i shpëtonte, duke mos u udhëhequr nga asnjë lloj parimi, përveç një ideje mjaft të qartë se kush janë armiqtë e tij. Njerëzit shpesh kanë pyetur veten për aftësinë e tij për të marrë me përulësi atë që shumë liderë të fuqive të mëdha nuk do ta toleronin – si, për shembull, rrëzimi i një avioni luftarak rus nga Turqia në vitin 2015, i cili çoi vetëm në pasoja komike joadekuate që përfshinin ndalimin e domateve turke.
Por Putini nuk vepron në të vërtetë sipas logjikës së provokimit dhe reagimit.
Në vend të kësaj, ai është vazhdimisht në kërkim të mundësive për të fituar një avantazh.
Mënyra për ta mposhtur Putinin, pra, nuk është ta provokosh atë derisa të humbë ekuilibrin.
Nëse Ukraina arrin të fitojë në terren pavarësisht nga fuqia e frikshme e Rusisë, dhe pavarësisht nga forcat e sapomobilizuara ruse që po shkojnë në vijat e frontit, nuk do të ishte sikur Putini të niste një apokalips; ai do të pësonte një humbje, do të ndërmerrte hapa për ta minimizuar atë dhe – ndërkohë që mundet – të kërkonte shansin e tij të ardhshëm.
Kjo është, sigurisht, nëse ai është ende relativisht i arsyeshëm – diçka që ka pasur shumë arsye për të dyshuar në muajt e fundit.
Burimi: The Washington Post
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
