Që nga fundi i verës, Ukraina ka zhvilluar një kundërofensivë disamujore për të rimarrë qytetin jugor të Khersonit nga pushtuesit rusë, pa pasur nevojë të luftojë rrugë më rrugë.
Objektivi i ushtrisë së udhëhequr nga gjenerali Valery Zaluzhny ishte të vendoste artileri të saktë perëndimore për të prerë linjat ruse të furnizimit përgjatë lumit Dnieper duke minimizuar viktimat ukrainase përballë një force armike superiore. Sulmet precize kishin në shënjestër depot e armëve, postet komanduese dhe dy ura të lidhura me Krimenë, të cilën Moska e aneksoi në vitin 2014, me synimin për të izoluar gradualisht më shumë se 20,000 trupa ruse.
Kjo strategji kulmoi me një disfatë për Moskën pasi forcat ruse u tërhoqën nga qyteti i Khersonit dhe pjesë të tjera të zonës. Dhe pas suksesit të Kievit në fushën e betejës që nga fillimi i pushtimit në shkurt është dora e fortë e një njeriu të cilin ukrainasit e quajnë “Gjenerali i Hekurt”, shkruan “Financial Times” (FT).
“Është e mrekullueshme kur e njeh armikun, si vepron dhe kur me ndihmën e partnerëve të huaj mund ta godasësh në pikë të dobët. Dhe komandanti i përgjithshëm Zaluzhny vepron në këtë mënyrë” – tha për gazetën Vitaly Markiv, një oficer i Gardës Kombëtare të Ukrainës.
Shkathtësia e përshtatjes
Aftësia e Zaluzhny për t’u përshtatur me një fushë beteje që ndryshon me shpejtësi u demonstrua në Kharkov, kur trupat e tij raportuan se linja e frontit ruse ishte bërë keq e mbrojtur. Ndryshe nga prishja e ngadaltë që pati sukses në Kherson, Zaluzhny dhe gjeneralët e tij kapën këtë moment. Në shtator, ata ndërmorën një kundërsulm rrufe përpara të cilit ushtarët rusë u larguan, duke lënë pas gjithçka, nga tanket tek çizmet.
Kështu ndodhi pikërisht Kharkiv dhe Kherson. Luftë oportuniste, vuri në dukje Andriy Zagorodnyuk, ish-ministër i Mbrojtjes i Ukrainës dhe këshilltar aktual i qeverisë për sigurinë. Ai ia atribuoi suksesin e Zaluznit aftësisë së tij për të deleguar detyrat, për të inkurajuar iniciativën mes vartësve dhe për të marrë reagimet e nevojshme për t’iu përgjigjur mundësive.
“Njerëzit në terren e njohin situatën më mirë se ata në Kiev. Ata janë aty. Ato ndihmojnë në ndërtimin e kësaj lufte oportuniste kur shohin pikat e dobëta të armikut”- thekson Zagorodniuk.
Ai tha se stili i komandës së gjeneralit “u mundëson të tjerëve të kuptojnë aftësitë dhe talentin e tyre”, ndërsa në ushtrinë ruse “vetëm një ose dy persona marrin vendime dhe pjesa tjetër duhet të heshtin”. I shoqëruar me armatim modern nga Perëndimi, ky avantazh tejkalon numrin më të madh të artilerisë, tankeve dhe gjërave të tjera që ka Rusia.
“Nuk do të ndalemi”
Analistët ushtarakë thonë se një qasje nga lart-poshtë në të cilën komandantët kanë frikë të marrin drejtimin e ka vënë Rusinë në një pozitë të keqe, ndërsa Ukraina nuk pritet të lirojë kontrollin e saj.
“Nuk ka mundësi që ukrainasit të bëjnë pushim gjatë dimrit. Ata do të vazhdojnë të ushtrojnë presion mbi forcat ruse, për të mos u lënë atyre kohë për të zgjidhur problemet e tyre ose për të forcuar mbrojtjen e tyre,”- tha Ben Hodges, ish-komandanti i ushtrisë amerikane në Evropë, në Twitter pas lirimit të Kherson.
Pasi gjenerali Mark Milley, kryetari i Shefave të Shtabit të Përbashkët të SHBA-së, sugjeroi se Kievi mund të përdorte dimrin për të arritur një marrëveshje me Rusinë, Zaluzhny, i cili rrallë flet në publik, u kundërshtua me të. Ai njoftoi në Facebook se i tha kolegut të tij amerikan në një telefonatë se “qëllimi ynë është të çlirojmë të gjithë vendin ukrainas”.
“Ne nuk do të ndalemi në atë rrugë në asnjë rrethanë. Kushti i vetëm për negociata: Rusia duhet të largohet nga të gjitha territoret e pushtuara”, tha ai.
Një zyrtar ushtarak amerikan vlerësoi aftësinë e Zaluznit për të reaguar shpejt. Si shembull, ai përmendi mbrojtjen e Kievit në ditët e para të luftës, kur trupat ruse i shtrinë linjat e tyre të furnizimit shumë larg dhe u mbërthyen, vetëm për t’u goditur nga njësitë ukrainase që vepronin në krahët e tyre.
“Ai i mbajti forcat e tij të shkathëta dhe nuk i la kurrë (rusët) të zgjidhin (problemet e tyre). Qëndrimi në lëvizje është i vështirë dhe kërkon disiplinë,” tha zyrtari amerikan, duke shtuar se në betejën për Kievin, vendimi i Zaluzhny për të shpërndarë mbrojtjen ajrore ukrainase ishte çelësi për të parandaluar rusët të fitonin epërsi të plotë ajrore.
Kush është Valery Zaluzny?
I lindur në 1973 në Novograd-Volynskyi në perëndim të vendit, Zaluzhny u diplomua në shkollën lokale të inxhinierisë në 1993, dy vjet pasi Ukraina shpalli pavarësinë nga Bashkimi Sovjetik. Më vonë ai hyri në akademinë ushtarake në Odessa, ku u diplomua në 1997.
Ai ishte në Donbass pas vitit 2014, kur Moska filloi të nxiste konflikte atje. Më pas, ushtria ukrainase e pafinancuar humbi pjesë të territorit ndaj separatistëve pro-rusë, por fitoi përvojë në luftime dhe Zaluzhny një reputacion falë iniciativave të tij të pazakonta.
“Në një rast, ai lëvizi artilerinë nëpër një terren pothuajse të pakalueshëm për të hedhur në erë një depo armësh. Punoi me mjeshtëri. Nuk pati asnjë reagim nga armiku sepse ishte shumë i shpejtë” – kujton gjenerali Mihailo Zabrodski, ish-komandanti i Zaluzhnit.
I emëruar në gradën e tij aktuale në korrik 2021, gjenerali me katër yje është vlerësuar si hero, por pak qarqe të jashtme ushtarake kanë dëgjuar për të. Zaluzni rrallë jep intervista dhe një person i afërt i tij tha se ai e kalon shumicën e kohës në dhomat e luftës.
“Ai është një produkt meritor i gjeneratës së re të oficerëve ukrainas. Ju mund ta shihni këtë ndërsa flisni me të. Ai është informal, flet thjesht dhe është shumë i drejtpërdrejtë. Nuk ka atmosferë ekskluziviteti rreth tij”- thekson Zagorodniuk.
Zaluzhny, i cili është i martuar dhe ka dy vajza, është bërë një temë e nxehtë në mediat sociale ukrainase, me meme që komentojnë pozitivisht figurën e tij si ariu, këtë vjeshtë, kanali ushtarak Telegram publikoi një karikaturë të një Zaluzhny të madh në stendat e ditëlindjes së 70-të të Vladimir Putinit, prapa presidentit rus, duke mbuluar sytë teksa përgatitet të shuajë qirinjtë e tortës.
Disa orë më vonë, një shpërthim i madh dëmtoi urën e Kerçit, e cila lidh Krimenë me Rusinë dhe të cilën Putin e hapi personalisht në vitin 2017.
Ndër më të njohurat në vend
FT raporton se ka pasur zëra për tension mes gjeneralit dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky, ndërsa sondazhet tregojnë se Zaluzhny është një nga figurat më të besuara në vend. Të dy pretendojnë se është dezinformim rus, por njerëzit e njohur me situatën thonë se gjeneralit i është kërkuar të zbusë profilin e tij publik.
Vetë Zaluzhny nuk merr të gjitha meritat për sukseset ushtarake të Ukrainës dhe përdor mediat sociale për të lavdëruar oficerë të tjerë, ushtarë të zakonshëm dhe civilë.
“Udhëheqja dhe guximi i vërtetë zbulohen në situata vendimtare. Komandantët tanë nuk udhëhiqen nga parimi i thjesht dërgimit të trupave të tyre përpara. Në vend të kësaj, ne themi ‘ndiq shembullin tim’”, ka shkruar së fundmi Zaluzhny.
Për Oleksiy Reznikov, ministri i mbrojtjes i Ukrainës, talenti i Zaluzhny qëndron në përdorimin e madhësisë më të vogël në avantazh të Ukrainës.
