Një projekt prej 2 miliardë frangash zvicerane (2.05 miliardë euro/2.10 miliardë dollarë) mund të ndihmojë në stabilizimin e energjisë elektrike gjithnjë e më të shtrenjtë të Evropës, ndërsa ajo kalon në energjinë e rinovueshme.
E ashtuquajtura bateria e ujit, Nant de Drance, e vendosur midis dy rezervuarëve në një shpellë 600 metra (gati 2000 këmbë) nën tokë në kantonin zviceran të Valais, po përshkruhet si një hap i madh në tranzicionin e Evropës drejt energjisë së gjelbër. Evropës do t’i duhet të zhvillojë 200 gigavat kapacitet të ruajtjes së energjisë deri në vitin 2030 – më shumë se katërfishi i kapacitetit të saj aktual, vlerëson Shoqata Evropiane për Ruajtjen e Energjisë.
Projekti, i cili u deshën 14 vjet për t’u përfunduar, përbëhet nga 17 kilometra tunele nëntokësore, që strehojnë gjashtë turbina të mëdha të fuqizuara nga uji në kaskadë poshtë një tubi çeliku në një shpellë me gjatësi sa dy fusha futbolli. Në kulmin e ndërtimit, 650 punëtorë ishin në vend, duke punuar për të gërmuar rreth 1.5 milion metra kub shkëmb mali në një lartësi prej 2000 metrash.
Projekti përfshinte ngritjen e nivelit të ujit të njërit prej dy rezervuarëve, atij të sipërm (Vieux-Emosson) me 21.5 metra për të dyfishuar kapacitetin e tij. Tani ajo mban aq ujë sa 6500 pishina me përmasa olimpike (25 milionë metra kub ujë).
Në mënyrë thelbësore për suksesin e tij, Nant de Drance përdor turbinat me pompë me shpejtësi të ndryshueshme, tha Pascal Radue, CEO i GE Renewable Energy Hydro, i cili furnizoi pajisje për objektin.
Kjo do të thotë se hidrocentrali i pompuar me energji mund të kalojë nga pompimi me fuqi të plotë në funksionimin e turbinës me fuqi të plotë brenda pesë minutave. Vëllimi i ujit që kalon nëpër turbina, 360 metra kub në sekondë, korrespondon me rrjedhën e lumit Rhone në Gjenevë në verë, tha një zëdhënës.
Hidrocentralet e magazinimit me pompa janë të rëndësishme për energjinë e rinovueshme, sepse era dhe dielli nuk ofrojnë një furnizim të qëndrueshëm me energji. Këto turbina me shpejtësi të ndryshueshme furnizojnë shpejt rrjetin me energji elektrike, duke reduktuar rrezikun e ndërprerjeve.
Nant de Drance ka një fuqi të vlerësuar prej 900 megavat dhe një kapacitet ruajtjeje prej 20,000 megavat orë, gjë që mund të ndihmojë në lehtësimin e kalimit të Zvicrës në një të ardhme me energji të rinovueshme. Me shtimin e Nant de Drance, kapaciteti i instaluar i depozitimit të hidrocentraleve të pompuara në Zvicër është rritur 35% në 3,462 MW.
Sipas një analize të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, energjia e rinovueshme, kryesisht energjia diellore dhe e erës, do të duhet të kontribuojë në 90% të prodhimit global të energjisë elektrike për të arritur emetimet neto zero deri në vitin 2050. Energjia diellore dhe e erës përbënin rreth 71% të Shtesa globale vjetore të kapacitetit neto në 2021, tha Lin Lu nga Universiteti Kombëtar Australian.
Roli balancues ndërmjet prodhimit dhe konsumit të energjisë elektrike
“Kur ka shumë energji elektrike në rrjet, që vjen për shembull nga prodhimi diellor ose i erës, Nant de Drance pompon ujin nga rezervuari i poshtëm në rezervuarin e sipërm. Duke vepruar kështu, ai konsumon energji elektrike. Në të kundërt, kur kërkesa për energji elektrike është më e lartë se prodhimi, Nant de Drance turbinon ujin nga rezervuari i sipërm dhe e kthen atë në atë të poshtëm, duke prodhuar kështu energji elektrike”, tha për DW Aline Elzingre-Pittet nga kompania që operon termocentralin.
Rezervuari i sipërm, si një bateri e madhe ekologjike, ruan energjinë derisa të nevojitet, duke ruajtur kështu ekuilibrin midis prodhimit dhe konsumit në rrjetin elektrik.
“Nant de Drance është një konsumator neto i energjisë elektrike. Roli i tij është të ruajë energjinë e prodhuar në një kohë kur nuk është e nevojshme. Nuk prodhon energji shtesë”, shpjegoi Elzingre-Pittet. Kjo do të thotë se kthen rreth 80% të energjisë elektrike që merr në rrjet dhe ruan rreth 20 orë energji rezervë.
Hidrocentralet e magazinimit me rrjedhje të hapur të ndërtuara në sisteme lumore kërkojnë tradicionalisht ndërtimin e digave dhe dëmtojnë jetën e egër dhe dëmtojnë ekosistemet. Andrew Blakers, një profesor inxhinierie në Universitetin Kombëtar Australian, vlerëson se për të fuqizuar një qytet me 1 milion banorë për 24 orë duhen rreth dy kilometra katrorë tokë të përmbytur.
Nant de Drance, ndërkohë, përdori infrastrukturën ekzistuese të digave dhe rezervuarëve, me pjesën më të madhe të punës së kryer nën tokë, duke kufizuar kështu ndikimin e saj në peizazh.
Kjo teknologji është gjithashtu ideale për t’u kombinuar me burime të tjera të rinovueshme. Për shembull, dy nga rezervuarët në termocentralet Linth–Limmern pranë Linthal në Zvicër janë të lidhur me një fermë diellore aty pranë.
Pronësia e gjelbër
Termocentrali operohet nga kompania Nant de Drance SA, e cila është në pronësi të katër partnerëve: Alpiq (39%), Hekurudhat Zvicerane (SBB) (36%), Industriellen Werke Basel (15%) dhe prodhuesi zviceran i hidrocentralit FMV (10). %). Kapitali aksionar i kompanisë është 350 milionë franga zvicerane.
“Me Hekurudhat Federale të Zvicrës që janë pronarë të pjesëve, nuk është për t’u habitur që ky lloj magazinimi/prodhimi është shumë i dobishëm për furnizimin me energji të transportit publik,” tha për DW Jonas Schmid nga grupi mjedisor WWF Schweiz.
“SBB aktualisht operon me një pjesë 90% të energjisë hidrike, pjesa më e madhe e së cilës prodhohet nga termocentralet tona. Nga një këndvështrim mjedisor, kjo e bën SBB një nga operatorët kryesorë hekurudhor në Evropë. Megjithatë, ne gjithashtu mbështetemi në energjinë elektrike vendase nga 50 rrjeti hertz për ndërtesat tona, stacionet hekurudhore dhe objektet teknike. Kjo e bën Nant de Drance një hapësirë magazinimi të rëndësishme dhe fleksibël që do të ndihmojë në stabilizimin e rrjeteve të energjisë zvicerane dhe evropiane”, tha Vincent Ducrot, CEO i SBB.
Të katër ortakët përballojnë shpenzimet në raport me pjesëmarrjen e tyre. Në këmbim, ata përfitojnë nga kapacitetet prodhuese dhe pompuese të termocentralit, gjithashtu në përpjesëtim me aksionet e tyre dhe menaxhojnë energjinë sipas nevojave të tyre, tha Elzingre-Pittet.
Kostot fillestare të ndërtimit të objekteve hidroenergjetike janë të larta dhe Nant de Drance financohet në tregjet e borxhit dhe kapitalit sa herë që nevojitet, shtoi ajo.
Megjithatë, shpenzimet fillestare paguajnë dividentë në periudhën afatmesme dhe afatgjatë. Digat dhe stacionet kërkojnë mirëmbajtje minimale dhe shpenzime operative shumë të ulëta në krahasim me burimet e tjera të rinovueshme të energjisë.
“Ne jemi gjithashtu shumë të vetëdijshëm se zhvillimi i hidrocentraleve ka pasur efekte të mëdha në ekosistemet e ujërave të ëmbla dhe biodiversitetin në të gjithë Evropën për shkak të përmbytjeve, copëzimit ose hidropikës [kur niveli i ujit rritet papritur – Shënim i redaktorit], gjë që ka çuar në humbjen e habitatit dhe zhdukjen e Për shembull, popullatat migratore të peshqve dhe një grup i gjerë organizatash po punojnë drejt rivendosjes së këtyre habitateve,” tha Schmid i WWF.
Në vitin 2021, Nant de Drance SA, WWF dhe Pro Natura njoftuan 15 projekte për të kompensuar ndikimin mjedisor të ndërtimit të termocentralit. Projektet synonin më së shumti rikrijimin e biotopeve lokale, veçanërisht ligatinave, për të inkurajuar rikolonizimin e zonës nga speciet e kafshëve dhe bimëve që janë të rrezikuara në Zvicër.
Hidroenergjia: E ardhmja me të kaluarën
Kufizimi i rritjes së temperaturës globale në 1.5 gradë Celsius (2.7 Fahrenheit) do të kërkojë dyfishimin e kapacitetit global të hidrocentraleve deri në vitin 2050, sipas parashikimit të vitit të kaluar nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë. Energjia hidrike prodhon 16% të totalit të energjisë elektrike në botë, njësoj si era dhe dielli të kombinuara, dhe rreth 60% e të gjithë energjisë elektrike të rinovueshme.
Hidrocentrali me pompë mund të sigurojë siguri energjetike edhe jashtë Evropës. Projektet e reja të mëdha, si projekti Wudongde në Kinën jugperëndimore, janë rastet kryesore. Projekti 10,200 megavat filloi funksionimin e plotë vitin e kaluar dhe përbëhet nga 12 turbina, secila me kapacitet për të gjeneruar 850 megavat.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Deutsche Welle
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do t’i kthehen shqiptarët gjeneratorëve? Përgjigjet ministrja
