Një mëngjes të së hënës së fundit, një grup gazetarësh vizituan atë që mund të jetë fillimi i një epoke të re energjetike në portin Fos-sur-Mer në bregdetin francez të Mesdheut. Një nga katër projektet pilot lundruese të fermave me erë të Francës po merr formë.
Vendi synon të marrë drejtimin në këtë sektor. Por sfidat teknike dhe financiare janë të shumta.
Parqet me erë lundruese në det të hapur kanë turbina të montuara në majë platformash lundruese që janë të ankoruara në tokë – në krahasim me kullat në majë të themeleve të instaluara në shtratin e detit si në fermat konvencionale, të ashtuquajturat ferma me erë në det të hapur.
Madhësia e projektit pilot është e kufizuar në 25 megavat. Një reaktor bërthamor është 40 herë më i madh me një kapacitet prej afërsisht 1000 megavat (një gigavat). Por energjia lundruese e erës në det të hapur është një bartës i shpresës; ndryshe nga burimet ekzistuese të rinovueshme, ajo mund të prodhojë energji elektrike 24/7.
“Parkat me erë tradicionale në det të hapur mund të ndërtohen vetëm në deri në 50 metra ujë, por nuk ka një kufizim të tillë për platformat lundruese. Ato mund të instalohen më larg nga bregu ku era është më e fortë,” Christine de Jouette, drejtore e projektit të Provence. Grande Large në EDF Renewables, tha për DW.
“Këto ferma me erë mund të jenë çelësi për arritjen e neutralitetit të karbonit,” shtoi ajo duke parë tre strukturat metalike 45 metra të larta dhe 80 metra të gjera pas saj.
Lufta në Ukrainë nxit interesin për fermat e erës lundruese
EDF Renewables dhe bashkë-zhvilluesit e saj, kompanitë kanadeze Enbridge dhe CPP Investment, po investojnë 300 milionë euro (308 milionë dollarë) në parkun pilot të erës, i cili do të instalohet 17 kilometra larg bregut në rreth 100 metra ujë.
Në mesin e rreth 140 njerëzve që punonin në kantierin e ndërtimit për të nisur projektin deri në vitin e ardhshëm ishte një ekip nga ofruesi i platformës SBM Offshore. Kompania holandeze ka qenë kryesisht aktive në sektorin e naftës dhe gazit, por tani shpreson të furnizojë platforma për 2 GW të projekteve të erës lundruese në det të hapur deri në vitin 2030. Kjo do të përfaqësonte 25% të biznesit të saj.
“Me luftën në Ukrainë, çdo vend duhet të jetë i pavarur në aspektin e energjisë – ka interes real për një përzierje të ekuilibruar të energjisë në mbarë botën”, tha për DW Stephanie St Hill, drejtore tregtare për burimet e rinovueshme në SBM Offshore, duke shtuar se platformat lundruese të erës në det të hapur ishin ngritur që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës në shkurt.
“Mund të shohim se ky lloj energjie do të jetë pjesë e përzierjes së ardhshme”, theksoi ajo.
Burimet e rinovueshme mendohet me të vërtetë të jenë një nga zgjidhjet për krizën aktuale energjetike të shkaktuar nga lufta në Ukrainë. Në Francë, frika nga ndërprerjet e energjisë elektrike gjatë dimrit po shtohet pasi disa reaktorë bërthamorë mbeten jashtë linje për mirëmbajtje ose riparime.
Energjia bërthamore zakonisht përbën rreth 70% të prodhimit të energjisë elektrike në Francë.
Një çështje për të mos ‘humbur fytyrën’
Ndërkohë, vendi nuk ka arritur në objektivat e tij për energjinë e rinovueshme.
Sa i përket energjisë së erës, vetëm 20 GW është në funksion deri më tani, duke e bërë objektivin e Francës prej 24 GW deri në fund të vitit të ardhshëm të duket i paarritshëm.
Asnjë fermë konvencionale me erë në det të hapur nuk është vënë ende në punë, dhe vetëm një është në ndërtim e sipër – më shumë se dhjetë vjet pas dhënies së projektit. Një arsye për këtë është rezistenca lokale kundër projekteve të tilla – të cilat mund të jenë më pak të forta kundër fermave me erë lundruese të instaluara më larg nga bregu.
Franca synon të përfitojë nga kjo. Ajo ka nisur tenderin e parë në botë për projektet e energjisë lundruese të erës me përmasa industriale.
Anna Creti, drejtore e Katedrës së Ekonomisë Klimatike në Universitetin Dauphine me bazë në Paris, thotë se për Francën, shtytja e saj drejt energjisë së erës në det të hapur është gjithashtu një çështje reputacioni.
“Vendi që përpiqet të marrë drejtimin në erën lundruese në det të hapur është një çështje për të mos humbur fytyrën, duke qenë se ka mbetur prapa në energjinë e erës në det të fiksuar në fund”, tha Creti për DW.
Pengesat teknike dhe financiare përpara
Megjithatë, instalimi i fermave të erës lundruese në det të hapur mund të mos jetë aq i thjeshtë.
“Nuk është ende e qartë se cila teknologji do të fitojë ditën – ka disa zgjidhje teknike në treg. Dhe shumë çelik nevojitet për të ndërtuar platformat – duke gjetur se çeliku mund të jetë një pengesë,” tha ajo.
Zhvilluesit gjithashtu do të duhet të përballen me detajet e mprehta teknike të kësaj teknologjie ende të pjekur, theksoi Adel El Gammal, sekretar i përgjithshëm në Aleancën Evropiane të Kërkimit të Energjisë me qendër në Bruksel.
“Ndërsa platformat lundrojnë, kjo krijon lëvizje shtesë dhe lodhje në të gjithë elementët lëvizës. Për ta marrë këtë parasysh, elementët e ndjeshëm janë aktualisht të mbidimensionuar,” tha ai për DW.
“Emri i lojës do të jetë zvogëlimi i kostove të erës lundruese, gjithashtu duke gjetur madhësinë optimale për këta elementë përpara se t’i futen në prodhim industrial,” shtoi El Gammal.
Aktualisht, energjia e erës lundruese në det të hapur është të paktën dy herë më e shtrenjtë se energjia konvencionale e erës në det të hapur.
Vendet e tjera janë gjithashtu në garë
Franca nuk është e vetme në fushën e lojës lundruese. Norvegjia, Spanja, Portugalia, Skocia dhe Italia po konkurrojnë gjithashtu për të shfrytëzuar erën nga brigjet e tyre. Në nivel global, Japonia, Shtetet e Bashkuara dhe Koreja e Jugut mund të bëhen lojtarë të rëndësishëm në treg.
Christine de Jouette mendon se një garë e tillë nuk është domosdoshmërisht një gjë e keqe.
“Ne shpresojmë të marrim çmime për projektet e madhësisë industriale të Francës, por po shikojmë gjithashtu tregje të tilla si SHBA, Kina dhe Tajvani”, tha ajo.
Potenciali global për erën lundruese në det të hapur vlerësohet në 3,500 GW.
Natyrisht, ky kapacitet nuk është saktësisht afër – fermat e para komerciale lundruese të erës në det të hapur të Francës nuk do të prodhojnë energji elektrike të paktën deri në vitin 2030.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Deutsche Welle
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
