Laureati rus i Çmimit Nobel për Paqen, Yan Rachinsky, e kritikoi luftën në Ukrainë si “të çmendur dhe kriminale” gjatë një fjalimi në kryeqytetin norvegjez Oslo të shtunën.
Rachinsky, nga organizata ruse për të drejtat e njeriut Memorial, pretendoi se rezistenca ndaj Rusisë njihet si “fashizëm” nën Putin , duke shtuar se kjo është bërë “justifikim ideologjik për luftën e çmendur dhe kriminale kundër Ukrainës”.
Memorial, një nga grupet më të njohura dhe më të respektuara të të drejtave të njeriut në Rusi, punoi për të ekspozuar abuzimet dhe mizoritë e epokës staliniste për më shumë se tre dekada përpara se të urdhërohej të mbyllej nga Gjykata e Lartë e vendit në fund të vitit të kaluar.
Laureatja ukrainase e Çmimit Nobel për Paqen, Oleksandra Matviichuk, bëri thirrje për një gjykatë ndërkombëtare ndaj Putinit dhe të fortit bjellorus, Alexander Lukashenko, në fjalimin e saj të pranimit.
Matviichuk, e cila pranoi çmimin në emër të organizatës së saj për të drejtat e njeriut, Qendra për Liritë Civile në Ukrainë, tha se kjo do të ishte një mënyrë për të “siguruar drejtësi për ata që janë prekur nga lufta”.
Matviichuk paralajmëroi se kriminelët e luftës nuk duhet të dënohen vetëm pas rënies së regjimeve autoritare, duke shtuar, “drejtësia nuk mund të presë”.
“Ne duhet të krijojmë një gjykatë ndërkombëtare dhe të nxjerrim Putinin, Lukashenkon dhe kriminelët e tjerë të luftës para drejtësisë,” vazhdoi ajo.
Grupet e të drejtave të njeriut nga Rusia dhe Ukraina , Memorial dhe Qendra për Liritë Civile iu dha zyrtarisht Çmimi Nobel i Paqes për vitin 2022 të shtunën, së bashku me avokatin bjellorus të burgosur Ales Bialiatski .
Gruaja e Bialiatskit mori çmimin e tij në emër të tij në një ceremoni. Tre fituesit do të ndajnë çmimin prej 10,000,000 kronash suedeze (900,000 dollarë).
Laureatët e rinj u nderuan për “një përpjekje të jashtëzakonshme për të dokumentuar krimet e luftës, abuzimet e të drejtave të njeriut dhe abuzimin e pushtetit” në vendet e tyre përkatëse.
“Ata kanë promovuar për shumë vite të drejtën për të kritikuar pushtetin dhe për të mbrojtur të drejtat themelore të qytetarëve,” tha Komiteti Norvegjez i Nobelit në një deklaratë në tetor, kur u shpallën fituesit.
