MENU
klinika

Pak histori...

Si u bë pema simboli i Krishtlindjeve?

26.12.2022 - 12:49

Krishtlindja ka tradita të shumta, nga të cilat ndoshta asnjëra nuk është më e njohur se një pemë e zbukuruar. Qofshin të vërteta apo artificiale, pemët e Krishtlindjeve janë sinonim i festës. Por si u bënë pemët pjesë e Krishtlindjeve?

Pemët janë përdorur në rituale dhe si dekorime që nga kohërat e lashta, duke e bërë kështu burimin e pemës moderne të Krishtlindjes të hapur për debat. Megjithatë, shumë besojnë se e ka origjinën në Gjermani . Pretendohet se në Gjermani rreth vitit 723 misionari anglez Shën Bonifaci takoi paganë duke përgatitur një flijim në një lis kushtuar perëndisë Thor (Donar). Bonifaci e preu pemën dhe, kur perëndia e tyre nuk e goditi, ai u shpalli paganëve se një gjelbërim i përhershëm aty pranë ishte “pema e tyre e shenjtë”. Burime të tjera raportojnë se një bredh u rrit në vendin e lisit të rënë.

Pavarësisht nëse kjo përrallë është e vërtetë apo jo, pemët me gjelbërim të përhershëm u bënë pjesë e riteve të krishtera në Gjermani dhe në mesjetë filluan të shfaqen “pemët parajsore”. Me qëllim të përfaqësimit të Kopshtit të Edenit , këtyre pemëve me gjelbërim të përhershëm u varën mollë në degë dhe u shfaqën në shtëpi më 24 dhjetor, ditën e festës fetare të Adamit dhe Evës . U shtuan dekorime të tjera – thuhet se Martin Luteri fillimisht vari qirinj të ndezur në një pemë në shekullin e 16-të – dhe pemët e parajsës evoluan në pemë Krishtlindjesh. Në shekullin e 19-të, pemët e Krishtlindjeve ishin një traditë e vendosur në Gjermani.

Ndërsa gjermanët migruan, ata i çuan pemët e Krishtlindjeve në vende të tjera, veçanërisht në Angli. Atje, në vitet 1790, Charlotte , gruaja me origjinë gjermane e mbretit George III , kishte pemë të dekoruara për festën. Megjithatë, ishte një princ me origjinë gjermane, Albert , dhe gruaja e tij, Mbretëresha e Britanisë Victoria , ata që popullarizuan traditën mes britanikëve. Çifti i bëri pemët e Krishtlindjeve një pjesë të rëndësishme të festës dhe në 1848 një ilustrim i familjes mbretërore rreth një peme të zbukuruar u shfaq në një gazetë në Londër. Pemët e Krishtlindjeve shpejt u bënë të zakonshme në shtëpitë angleze.

Kolonët gjermanë futën gjithashtu pemët e Krishtlindjeve në Shtetet e Bashkuara, megjithëse zakoni nuk u përqafua fillimisht. Shumë puritanë e kundërshtuan festën për shkak të rrënjëve të saj pagane dhe zyrtarët e Kolonisë së Gjirit të Masaçusets e shpallën të jashtëligjshëm festimin e Krishtlindjeve. Mospëlqimi i tyre për festën ishte i tillë që ata madje mbyllën kishat e tyre më 25 dhjetor. Vetëm në vitet 1820 Krishtlindjet filluan të fitonin popullaritet në Amerikë dhe pema e parë e Krishtlindjeve në vend thuhet se u shfaq në vitet 1830. Popullariteti i pemës së Krishtlindjes u përhap me ndihmën e revistës me ndikim Godey’s Lady’s Book, e cila në 1850 botoi ilustrimin e 1848 të mbretërve britanikë, megjithëse përshkrimi i familjes u ndryshua për t’u dukur amerikan. Kjo dhe përpjekje të tjera ndihmuan që pemët e Krishtlindjeve të bëheshin të njohura në Shtetet e Bashkuara deri në vitet 1870.

Pemët e Krishtlindjeve u përhapën në mbarë botën, por tradita filloi të kishte një ndikim të dëmshëm në pyjet, veçanërisht në Gjermani. Si rezultat, gjermanët filluan të bëjnë pemë artificiale me pendë pate në vitet 1880. Këto pemë gjetën rrugën e tyre në vende të ndryshme dhe me kalimin e kohës pendët e patës u zëvendësuan nga materiale të tjera. Një zhvillim i dukshëm ndodhi në vitet 1930, kur një prodhues i furçave të tualetit dyshohet se përdori produktin e tepërt për të krijuar një pemë artificiale. Këto pemë me qime fituan popullaritet, por më vonë u zëvendësuan nga versionet prej alumini dhe më pas plastike. Në Shtetet e Bashkuara, 85 për qind e pemëve të Krishtlindjeve të shfaqura nga familjet janë artificiale, sipas një sondazhi të vitit 2020 nga Shoqata Amerikane e Pemëve të Krishtlindjeve., ndërsa 26.2 milionë pemë të vërteta, ose natyrale, të Krishtlindjeve u blenë në vitin 2019, sipas një sondazhi nga Shoqata Kombëtare e Pemës së Krishtlindjeve .