Ja ku është një Flaubert tejet euforik. “Marrëzia e të zakonshmes rritet bashkë me qytetërimin”- pohoi ai, dhe për këtë arsye në moshën 27-vjeçare nisi njëudhëtim drejt Orientit (Lindjes). I neveritur nga marrëzia që e kishte pushtuar shekullin XIX, Flaubertmundi ta trulloste veten në atë botë të pandotur:nën diell dhe në mesin e palmave, me tufat e tyre të hurmave, po aq të sakta sa në vëzhgimin e Sanço Pançës: “O vajza e bukur me vathët e varur, si një palmë e ngarkuar me hurma!”.
Natyrisht, romantizmi e neverit, dhe Flaubert gjen thuajse gjithmonë përfundime groteske të fjalive të tij: ”Dhjami është për plakat, si ajo dredhka për rrënojat. Ai fsheh dëmin dhe e konsolidon atë”,- shkruan ai kur ndodhet në Maltë duke përshkruar një plakë andaluziane.
Në Kajro, tek konsulli, një grua dikur shumë e bukur (gruaja e një daullxhiu korsikan të kohës së Napoleonit, tani kryetar i policisë turistike) e veshur me të bardha, me feste turke ngjyrë ari, ka në shpinë një formë katrore.
E megjithatë, ka momente të lirizmit të pastër sentimental edhe aty ku ndoshta nuk do e prisnit.“Nata e parë buzë lumit Nil. Një gjendje kënaqësie dhe lirizmi… Në qiell ka yje. Më zë gjumi në shtratin tim në kamp. Zgjohem para Maxime; që pasi zgjohet pak më vonë zgjat krahun e majtë për të më kërkuar”.
“Në Karnak, në një pellg i vogël të gjelbër, bregu është i mbushur me kallamishte të mprehta me gjemba. Atje lahet Maxime. Spektakël i trupit të tij nudo që qëndron në breg”– shkruan Flaubert .Maxime Du Camp është miku me të cilin Flaubert u nis në “Udhëtimin” e tij në Orient më 22 tetor 1849.
Në vitin 1843 shkrimtari u magjeps menjëherë nga sjellja e shpenguar e Maxime. Por në korrespondencën e tij ai përdor fjalë që janë shumë emocionale për miqtë e tjerë (“Të kam dashur që me shikimin e parë”, “Mora letrën tënde shumë të dëshiruar. U laga!) është më tepër sesa thjesht njëmani për të shkëmbyer letra me shprehje vulgare.
Me një gjatësi 1 metër e 83 cm Gustave saktësonte:“Unë kam shpatullat e një portieri dhe nervozizmin e në shoqëruese të nuses”. Gjatë viteve 1849-1851, ata do të jetojnë në Egjipt, Liban, Rodos, Siri, Palestinë, Turqi, Greqi dhe Italia. Në librin “Udhëtimi” shfaqen kërcimtarët, e shëmtuar në pamje por magjepsës për shkak të një “degradimi të qëllimshëm”, me “trillin e tregimit të muskujve”, pubisit, ijeve dhe fillimin e vitheve të zhveshura, të mbuluar nga një copë e zezë.
“Ata përparojnë drejt teje, me krahët e shtrirë”, dhe fytyrat e tyre, “nën make-up dhe djersën, mbeten më të pashprehura se sa një statujë”- shkruan ndër të tjera shkrimtari. Dikush flet për sodominë e tij në publik dhe në tavolinë.
“Duke udhëtuar për t’u shkolluar, dhe me një post qeveritar Maxime i shkathët na ka siguruar të dyve një mision administrativ në emër të Ministrisë së Bujqësisë dhe Tregtisë. E pamë për detyrë t’i përkushtoheshim këtij lloj ejakulimi”– shton më tej ai.
Dikush e kërkon në banjë, por efekti është i neveritshëm, njëlloj si me prostitutat. Flaubertdetyrohet të zhvendosë një tufë koteleh të vogla për t’u shtrirë, ndërsa gruaja është ”barrikaduar me pantallonat plot kopsa”, dhe gjithçka i ngjan një “kolonie të keqe lebrozësh”.
Dhe në mesin e gjithë kësaj, është Joseph, kuzhinier dhe shërbëtor, që shërben si përkthyes.
Por pjesë më interesante e librit ka të bëjë me ekzotizmin; pulat që sillen nëpër shtëpi, barkatme vela të kryqëzuara që i ngjajnë shalleve; kortezhet e dasmës, timpanistët e hipur mbi gomerë, të gjitha devetë të mbuluara me pjata floriri, gra që ulërijnë me britmat tipike dhe mundësit lakuriq e të lyer me vaj që simulojnë luftime trup më trup; apo festa për synetllëkun e një deveje, nderuar nga një falus i madh i lëvizshëm.
Në Galata kërcejnë si në jerm dervishët. Ne flemë shumë pak – për shkak të pleshtave – në dyshekë të vjetër apo brenda mantelit tonë nën qiellin e happur:deve, beduinë dhe gomerë, të ngatërruar midis tyre dhe një plakë pa asnjë dhëmb.
Sublime janë incidentet kur humbasin gomarët, tëcilët duhet t’i presësh të shtrirë në rërë; apo nëse një mushkë zhytet në një vrimë dhe detyrohesh ta hapësh rrugën me duar. Por kafsha e ngarkuar plot me furnizime ushqimore dhe mjete kuzhine bie sërish brenda tyre. Ndërkohë udhërrëfyesi i zemëruar e godet më gurë në kokë. Ecim drejt Piramidave u lëkundur mbi gomarët ku kemi hipur që na duken si gjela.
Sitet e lashta janë mbresëlënëse, nga Sfinksi në Baalbek, deri tek Parnassus. Edhe Maximemeket. Por sa hyn brenda piramidave mund të rrëshqasësh mbi jashtëqitjet e lakuriqëve të natës. Në disa fshatra të Libanit, “kur të krishterët tërhiqen në rrafshnaltë”, disa burra “ua shesin të huajve përdorimin e grave të tyre”.
Bota e dikurshme rishfaqet herë pas here:një vajzë duket e shëmtuar si Laure Le Poittevin, motra e një shoqeje të humbur (e cila ndërkohë do të martohet dhe do të jetë nëna e Guy de Maupassant); një fytyrë të kujton evokon Muzën (vullnetare e fortë, me armë në dorë, poetesha Louise Colet, e cila përpiqet më kot të sigurojë dashurinë e Flaubert).
Në Hôtel du Nil, disa karikatura të Gavarni dhe Daumier qëndrojnë si roje mbi zezakun që zbraz enët e dhomës. Flaubert konsiderohet si “shumë shakator” në takimet e rralla shoqërore, në anije, në konsullata. Në Romë, e viziton e ëma. Maxime është rikthyer. Në qershorin e vitit 1851, Flaubert rikthehetnë qytetërim. Për t’i rezistuar këtij, do të ketë vetëm letërsinë të bukur:”Do të zhytem në përsosmëri”./IlVenerdi
