Raporti i varësisë (Dependency ratio) mund të jetë një nga statistikat më të rëndësishme kur bëhet fjalë për të ardhmen e investimeve dhe tregjeve globale. Për Shtetet e Bashkuara, Kinën dhe Japoninë, ajo po shkon në drejtimin e gabuar. Tre ekonomitë më të mëdha në botë po përballen të gjitha me një problem të madh. Ne mund ta shohim atë duke u shfaqur mbi horizont, por është ende e vështirë të llogaritet plotësisht ndikimi.
Ne e dimë se Shtetet e Bashkuara, Kina dhe Japonia po përballen me sfidat e popullsisë. Në Japoni, popullsia është zvogëluar që nga viti 2010 dhe Kina përjetoi rënien e saj të parë të popullsisë në 60 vjet në vitin 2022. Në SHBA, rritja e popullsisë parashikohet të nivelohet gjatë viteve të ardhshme. Si mund të fillojmë të kuptojmë implikimet ekonomike dhe të tregut të këtij ndryshimi masiv?
Raporti i varësisë është krahasimi i një popullsie në moshë pune me të rinjtë dhe të moshuarit mes tyre. Kjo metrikë parashikon formën e fuqisë punëtore globale, duke matur se cilat vende janë të gatshme të rriten ekonomikisht në skenën botërore dhe cilat mund të vuajnë ekonomikisht nëse nuk ndërmerren veprime për t’iu përshtatur një popullsie në plakje dhe niveleve më të ulëta të lindjeve.
Kjo është e rëndësishme sepse, pavarësisht rritjes së automatizimit, shtytësi numër një i prodhimit ekonomik është puna. Një popullsi në plakje me shkallë të ulët të lindshmërisë do të thotë se fuqia punëtore e një popullsie do të bjerë pasi pensionistët ndalojnë së punuari dhe nuk ka mjaft të rinj përreth për t’i zëvendësuar ata.
Tre vendet kryesore sipas PBB-së (fitimi i brendshëm bruto) janë SHBA, Kina dhe Japonia. Të tre po luftojnë me një popullsi në plakje dhe nivele të ulëta të lindjeve, që do të thotë se më pak njerëz do të hyjnë në fuqinë punëtore dhe më shumë do ta lënë atë për arsye pensioni ose shëndetësore për të paktën 25 vitet e ardhshme.
Raporti i varësisë po rritet në tre ekonomitë më të mëdha sipas PBB-së. Raporti i varësisë llogaritet duke përcaktuar se cilat mosha përbëjnë popullsinë e punës dhe duke e krahasuar këtë total me popullsinë e mbetur (të rinjtë dhe të moshuarit) që nuk punojnë. Përdoret për të përcaktuar dividentin demografik – potencialin e rritjes ekonomike të një popullsie. Sa më i ulët të jetë raporti (d.m.th. 50 vartës për çdo 100 punëtorë kundrejt 95 vartës për çdo 100 punëtorë), aq më pak jo-punëtorë duhet të mbështesë një vend.
Kjo metrikë mund të përdoret për të informuar vendimet e politikave publike. Po kështu mund të jenë parimet që lidhen me të, si kush mund të punojë dhe sa një popullsi që punon mund të mbështesë vartësit e një vendi nëpërmjet taksave dhe rialokimit të buxhetit të tij kombëtar.
Njëzet e pesë vjet më parë, në vitin 1998, raporti i varësisë së SHBA-së, bazuar në përkufizimet e Kombeve të Bashkuara, ishte 0.55, ose 55 vartës për çdo 100 punëtorë. Raporti vazhdoi të bjerë deri në 52 vartës për 100 punëtorë në vitin 2011. Megjithatë, me rritjen më të shpejtë në pension, raporti filloi të rritet dhe parashikohet të vazhdojë të rritet për dekadën e ardhshme derisa pensionet të ngadalësohen dhe popullsia të vazhdojë të vjetrohet. Në vitin 2048, 25 vjet në të ardhmen, raporti i varësisë në SHBA parashikohet të godasë 67 vartës për çdo 100 punëtorë.
Një ndryshim i ngjashëm, por më dramatik ka ndodhur në Kinë. Nga viti 1998 deri në vitin 2011, raporti i varësisë së Kinës ra nga 52 vartës për çdo 100 punëtorë në 40 vartës për 100 punëtorë. Por shkalla e ulët e lindjeve nga politika e Kinës për një fëmijë, e cila përfundoi në vitin 2015, tani do të thotë se aktualisht ka më pak njerëz që hyjnë në fuqinë punëtore për të zëvendësuar pensionistët. Në vitin 2048, raporti i varësisë në Kinë pritet të arrijë në 70 vartës për çdo 100 punëtorë.
Sfida demografike e Japonisë, natyrisht, është në një nivel krejtësisht tjetër. Raporti i saj i varësisë filloi të rritet në 1993 nga 46 vartës për 100 punëtorë në 73 të varur për 100 punëtorë në 2023. Jetëgjatësia në Japoni është më e larta se çdo vend dhe shkalla e fertilitetit është 1.3 lindje për çdo grua, sipas Bankës Botërore. Këta faktorë do ta shtyjnë raportin e varësisë deri në 96 persona vartës për çdo 100 punëtorë 25 vjet nga tani, një ndarje pothuajse 1 me 1 midis moshës së tij të punës dhe personave në ngarkim. Raporti i varësisë nuk është vetëm një faktor i rëndësishëm për Wall Street dhe investitorët. Është një mjet i rëndësishëm që mund të ndihmojë në drejtimin e të gjitha llojeve të vendimeve të politikave publike që ndikojnë në një ekonomi.
Në shkallë globale, treguesi përdoret për të shënuar se ku ndodhet një vend për sa i përket tranzicionit demografik ose ndryshimeve në strukturën e tij moshore. SHBA, Kina dhe Japonia po shohin rritje të raporteve të tyre të varësisë, duke ulur renditjen e tyre të raportit të varësisë midis vendeve të botës.
