Nga Frank Gardner
Kina ka reaguar me zemërim të priitshëm ndaj njoftimit zyrtar të kësaj jave të të ashtuquajturit pakt Aukus.
Detajet, të zbuluara të hënën në San Diego, lidhin së bashku Australinë, Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA-në në një aleancë të gjerë të mbrojtjes dhe sigurisë që synon të përballet me zgjerimin ushtarak kinez në rajonin Indo-Paqësor.
“Duke shkuar në një rrugë të rrezikshme”, “mospërfillja e shqetësimeve të komunitetit ndërkombëtar” dhe madje “rrezikimi i një gare të re armësh dhe përhapjeje bërthamore” janë vetëm disa nga akuzat që Pekini i bën kësaj treshe të aleatëve perëndimorë.
Që kur udhëheqësja e Kongresit të SHBA Nancy Pelosi bëri vizitën e saj në Tajvan verën e kaluar, Kina ka treguar pakënaqësitë e saj ndaj veprimeve perëndimore.
Kina, kombi më i populluar në botë, me ushtrinë dhe marinën më të madhe në botë, thotë se ka filluar të ndihet e “mbytur” nga SHBA dhe aleatët e saj në Paqësorin perëndimor.
Në përgjigje, presidenti Xi Jinping njoftoi kohët e fundit se Kina do të përshpejtonte zgjerimin e shpenzimeve të saj të mbrojtjes dhe përcaktoi sigurinë kombëtare si shqetësimin kryesor të viteve të ardhshme.
Nuk është çudi që kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Rishi Sunak foli këtë javë për një dekadë të rrezikshme përpara dhe nevojën për t’u përgatitur për të përballuar sfidat në rritje të sigurisë.
Pra, si arritëm në këtë pikë dhe a po i afrohet bota një konflikti katastrofik në Paqësor midis Kinës dhe SHBA-së dhe aleatëve të saj?
Për vite me radhë kishte një hamendësim naiv në ministritë e jashtme se liberalizimi ekonomik i Kinës do të çonte në mënyrë të pashmangshme në një hapje të shoqërisë dhe një liri më të madhe politike. Ndërsa kompanitë shumëkombëshe perëndimore ngritën sipërmarrje të përbashkëta dhe qindra miliona qytetarë kinezë filluan të gëzonin një standard më të lartë jetese atëherë, me siguri, sipas arsyetimit, Partia Komuniste Kineze (CCP) do të lironte kontrollin e saj mbi popullsinë, do të lejonte disa reforma modeste demokratike dhe do të bëhet një anëtar i plotë i të ashtuquajturit “rend ndërkombëtar të bazuar në rregulla”.
Por nuk ka funksionuar kështu.
Po, Kina është bërë një gjigant ekonomik, një pjesë jetike, integrale e zinxhirit global të furnizimit dhe partneri më i rëndësishëm tregtar për vendet në të gjithë botën. Por në vend që ta bashkonte këtë me një zhvendosje drejt demokracisë dhe liberalizimit, Pekini ka ndërmarrë një drejtim që ka alarmuar si qeveritë perëndimore ashtu edhe shumë nga fqinjët e tij si Japonia, Koreja e Jugut dhe Filipinet.
Të tilla si? Lista është e gjatë, por këtu janë bazat kryesore të mosmarrëveshjes midis Kinës dhe Perëndimit:
- Tajvani: Kina është zotuar vazhdimisht se do të marrë nën kontroll këtë ishull vetëqeverisës, me forcë nëse është e nevojshme. Presidenti i SHBA-së Joe Biden ka thënë se SHBA-ja do t’i dalë në mbrojtje, megjithëse politika zyrtare e SHBA-së nuk angazhohet për veprime ushtarake.
- Deti i Kinës Jugore: Vitet e fundit Kina ka përdorur marinën e saj të madhe për të kolonizuar pjesë të Detit të Kinës Jugore, duke e pretenduar atë si territorin e saj, në kundërshtim me ligjin ndërkombëtar
- Teknologjia: Kina akuzohet gjithnjë e më shumë për grumbullimin e fshehtë të sasive të mëdha të të dhënave personale, si dhe për vjedhjen e pronësisë intelektuale për të fituar avantazhe komerciale
- Hong Kong: Pekini ka shkatërruar me sukses demokracinë në ish-koloninë britanike, duke dhënë dënime të gjata me burg për aktivistët
- Myslimanët ujgurë: Të dhënat satelitore dhe dëshmitë okulare tregojnë për internimin e detyruar të deri në një milion muslimanë ujgurë në kampe në të gjithë provincën Xinjiang
Ushtarakisht, Kina sot është një forcë për t’u llogaritur.
Vitet e fundit Ushtria e saj Çlirimtare Popullore ka bërë përparime të mëdha në teknologji dhe inovacion si dhe në shifra. Raketat hipersonike të Kinës Dong Feng, për shembull, mund të udhëtojnë me shpejtësi më të madhe se 5 Mach (pesë herë më shumë se shpejtësia e zërit), të armatosura ose me një eksploziv të lartë ose me kokë bërthamore. Kjo po i jep Flotës së 7-të të Marinës së SHBA-së, me bazë në Yokosuka, Japoni, një pauzë për të menduar se sa afër është e përgatitur të rrezikojë të lundrojë drejt baterive masive të raketave të Kinës në breg.
Megjithatë, asnjë nga këto nuk do të thotë se Kina dëshiron të shkojë në luftë.
Kur bëhet fjalë për Tajvanin, ai do të preferonte shumë që të ushtronte presion të mjaftueshëm mbi të që të kapitullojë dhe t’i nënshtrohet sundimit të Pekinit pa gjuajtur asnjë të shtënë.
Për Hong Kongun, ujgurët dhe pronën intelektuale, ajo e di se me kalimin e kohës kritikat do të shuhen, sepse tregtia me Kinën është thjesht shumë e rëndësishme për pjesën tjetër të botës.
Pra, megjithëse tensionet janë shtuar tani, dhe mund të shtohen ende, të dyja palët – Kina dhe Perëndimi – e dinë se një luftë në Paqësor do të ishte katastrofike për të gjithë dhe pavarësisht retorikës, nuk është absolutisht në interesat e ndonjërës pale.
Burimi: BBC
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
