Një dimër relativisht i butë në Evropë ndihmoi në shmangien e një krize energjie atje këtë dimrin e kaluar, por vetë moti i ngrohtë tani po kërcënon sistemin energjetik në mënyra të tjera.
“Për momentin, ne jemi në një pozicion më komod sesa pritej në fillim të dimrit: çmimet e gazit u ulën me mbi 80% në krahasim me nivelet më të larta të gushtit dhe nivelet e ruajtjes janë më shumë se dyfishi i atyre në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.” , tha për DW Gergely Molnar, analist i gazit në Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA). “Por duhet kujdes,” shtoi ai.
Tregjet evropiane dhe globale të gazit mbeten të brishtë. “Çdo rrezik ekzogjen mund t’i destabilizojë ata. Këtë vit, nuk ka mbetur shumë fleksibilitet në sistem,” shpjegoi Molnar.
Kërkesa për gaz në Bashkimin Evropian ra me 13% nga viti në vit në 2022, më i madhi në rekord. Ndërkohë, energjia elektrike e prodhuar nga hidrocentralet, e cila prodhohet nga uji që derdhet në turbina, regjistroi një rënie prej 18% në vitin 2022, sipas një analize të IEA. Pa këtë rënie, Evropa mund të kishte kursyer edhe më shumë gaz, një domosdoshmëri pasi prodhuesi kryesor Rusia ndërpreu flukset në bllok vitin e kaluar.
Më pak energji hidro do të thotë më shumë lëndë djegëse fosile
Rënia e prodhimit të energjisë hidrocentrale çoi në një rritje të konsumit të gazit, tha Molnar. Historikisht, hidrocentrali është burimi i dytë më i madh i energjisë elektrike të rinovueshme në Evropë. Ajo siguroi 17% të energjisë elektrike të BE-së në vitin 2020, sipas Eurostat.
Aktualisht, sasia e ujit në rezervuarët evropianë është pothuajse 15% më e lartë se nivelet e regjistruara në vitin 2022, pavarësisht dimrit të thatë në Francë dhe borës së vogël në Alpe, thotë Molnar.
“Por nivelet e rezervuarëve të ujit mund të luhaten ndjeshëm,” shpjegoi ai. “Ka shumë pasiguri rreth prodhimit të hidrocentraleve.”
Shoqata Ndërkombëtare e Hidroenergjisë (IHA) thotë se nevojiten investime të konsiderueshme për objektet ujore për të mbështetur tranzicionin e energjisë, duke vepruar si zbutës dhe përshtatës klimatik. “Nevoja për fleksibilitet në nivelin e rrjetit do të rritet vetëm me rritjen e teknologjive diellore dhe të erës,” tha për DW Alex Campbell, kreu i kërkimit dhe politikave të IHA. Infrastrukturat e reja mund të ndihmojnë në menaxhimin e përmbytjeve dhe thatësirave të verës, shtoi ai.
Temperaturat e ujit kërcënojnë energjinë bërthamore
Nivelet më të ulëta të ujit dhe temperaturat më të larta të ujit gjatë verës mund të ndikojnë gjithashtu në prodhimin e energjisë bërthamore, pasi uji i lumit përdoret shpesh për të trajtuar shkarkimin e nxehtësisë së mbeturinave bërthamore.
“Nëse temperatura e lumenjve shkon mbi nivele të caktuara, ajo mund të ndikojë në flotën bërthamore. Ne e pamë atë vitin e kaluar, por edhe në vitet e mëparshme, si në Francë ashtu edhe në Belgjikë,” tha Molnar.
Lumenjtë janë gjithashtu qendrorë për transportin e qymyrit. “Pasi të ulen nivelet e Rhine, mund të shkaktojë probleme logjistike për uzinat e qymyrit, por operatorët e qymyrit zakonisht kanë rezerva, kështu që nivelet e ulëta të ujit nuk përkthehen menjëherë në probleme,” tha analisti i IEA.
Shkrirja e borës është e vështirë të parashikohet
Këto tendenca afatgjata kërkojnë vëmendje dhe një rimendim të thellë të sistemeve të energjisë, thotë Carlo Buontempo, Drejtor i Shërbimit të Ndryshimeve Klimatike të Copernicus (C3S). Janari i vitit 2023 ishte janari i tretë më i ngrohtë i regjistruar në Evropë, por kjo në vetvete nuk do të thoshte aq shumë, tha Buontempo për DW.
“2022 ishte një nga tetë vitet më të ngrohta,” tha ai, “dhe shtatë të tjerat ndodhën të gjitha në tetë vitet e fundit. Dimrat në Evropë po ngrohen dhe ka pasoja.”
Llogaritja e shkrirjes së borës kërkon një element të parashikueshmërisë në fushën e energjisë, pasi ajo grumbullohet në dimër dhe më pas është e disponueshme në verë. Por gjatë 30 viteve të fundit, trashësia e akullit të akullnajave të Evropës është ulur mesatarisht me 30 metra. Sasia e borës, e cila përfshin borën në akullnajat dhe pjesët e tjera malore, është po aq alarmante për nivelet e ujit në vazhdim.
“Këtë vit, ne nuk jemi në një situatë të ndryshme me vitin e kaluar. Në lidhje me vitin e kaluar, ka një sfidë shtesë: ne vijmë nga një vit mjaft i thatë, shumë pjesë të Evropës janë ende në kushte gati thatësire,” tha Buontempo.
Nevojitet më shumë energji për ftohje në verë
Moti i verës, krahas reshjeve të pranverës, është një tjetër faktor kyç që do të ndikojë në nivelet e lumenjve. Temperaturat e larta të verës rrisin temperaturat e ujit dhe avullimin, duke rritur gjithashtu kërkesën për energji elektrike, veçanërisht në Evropën Veriore.
“Temperaturat në rritje kërkojnë ajër të kondicionuar në qytete dhe gjeografi të reja,” tha Buontempo. Kërkesa kulmore e brendshme për energji në Evropën veriore ndodh në dimër, por tani po shohim një kulm të dytë në verë”.
Ngjarjet e papritura klimatike janë rreziqe shtesë për sigurinë energjetike të BE-së. Buontempo kujton se si Evropa përjetoi një thatësirë të erës në vitin 2021. “Ne mund të gërmojmë thellë në rreziqet tona, duke përdorur skenarin e rastit më të keq dhe të fillojmë prej andej si pikë referimi,” tha ai.
Modelimi i rrezikut dhe të dhënat e besueshme janë veçanërisht të rëndësishme për t’u përgatitur.
“Ne duhet të shfrytëzojmë informacionin që kemi për atë që mund të ndodhë këtë vit, një prej tyre është bora në Alpe,” tha drejtori i C3S. “Parashikimet prill-maj mund të na japin më pas udhëzime më të mira për verën.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Deutsche Welle“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është kjo një tjetër luftë për naftë?
Si u thanë HEC-et e Drinit me sytë nga qielli
Europa po shkon drejt recesionit. Sa i rëndë do të jetë?
