Rënia e Silicon Valley Bank në Kaliforninë veriore dhe banka e firmave në Nju Jork janë rrëzimet më të mëdha të bankave që nga viti 2008. Aksionet e bankave rajonale dhe të mesme janë ulur dhe depozituesit dhe bizneset janë të shqetësuar se kush mund të jetë i radhës. Presidenti i SHBA Joe Biden dhe Administrata dhe Rezerva Federale kanë ndërhyrë në mënyrë të duhur për të parandaluar më shumë ngecje bankare të nxitura nga paniku dhe për të mbështetur sistemin më të gjerë financiar aty ku është e nevojshme.
Për ligjvënësit, rregullatorët, bordet e bankave dhe CEO-t kudo, këto dështime të papritura bankare janë një kujtesë e fortë se puna për të siguruar stabilitetin dhe qëndrueshmërinë e një firme nuk pushon kurrë. Në rastin e SVB dhe Signature Bank, ka shumë përreth pë tu fajsuar.
Një pjesë e mirë e fajit i takon atyre anëtarëve të Kongresit dhe administratës së ish-presidentit Donald Trump, të cilët dëgjuan lobistët e bankave dhe vendosën se do të ishte e mençur të lehtësohej barra rregullatore dhe kapitale për të ashtuquajturat banka më të vogla. Sipas ndryshimeve legjislative në 2018, bankat me aktive më pak se 250 miliardë dollarë u përjashtuan nga mbikëqyrja më e rreptë (përfshirë kapitalin dhe testimin e stresit) të cilit i nënshtrohen bankat e mëdha. Arsyet për ta bërë këtë – që banka të tilla nuk paraqesin rreziqe sistematike për stabilitetin e sistemit financiar të SHBA – ishin qartazi të rreme.
Në mënyrë tronditëse, Barney Frank, një nga arkitektët e legjislacionit bankar Dodd-Frank pas vitit 2008, në fakt e mbështeti këtë përjashtim rregullator, pasi që atëherë u bë anëtar i bordit të Signature Bank. Natyrisht, anëtarët e bordit të bankave nuk duhet të minojnë stabilitetin e firmave të tyre; por kjo duket se është ajo që ndodhi këtu.
Nëse ligjvënësit do të kishin dëgjuar të ndjerin Paul Volcker, i cili paralajmëroi kundër eliminimit të Rregullit Volcker (një ndalim kundër përdorimit të depozitave për tregti të pronarit) për institucionet më të vogla, SVB dhe Signature Bank mund të ishin kursyer.
Tani mund të shohim se, si në krizën financiare 2007-08, paniku mund të përhapet shpejt nga një bankë e vogël në ato më të mëdha, dhe më pas përtej kufijve dhe tregjeve. Duke pasur parasysh këtë dinamikë, është thelbësore që Kongresi të rishqyrtojë zbërthimin rregullator të keq-menduar të Dodd-Frank.
Por problemi nuk ndalet me kaq. Përveç lehtësimit të rregullave financiare, rregullatorët dhe mbikëqyrësit gjithashtu duhet të luajnë rolin e tyre.
Ku ishin mbikëqyrësit e Bordit të Rezervës Federale në San Francisko dhe Uashington ndërsa këto banka të mëdha rajonale ngarkoheshin me teknologji, kripto dhe asete të tjera të rrezikshme dhe shumë të paqëndrueshme? Pse mbikëqyrësit dhe rregullatorët nuk po i kushtonin më shumë vëmendje përgjegjësive të tyre mikroprudenciale dhe efekteve të përhapura tërësisht të parashikueshme që shtrëngimi i politikës monetare mund të kishte në stabilitetin financiar të bankave? Ku ishin rregullatorët e bankave të Kalifornisë? A ishin ata shumë komod me SVB për të qenë mjaftueshëm kritikë?
Publiku amerikan ka të drejtë të përgjigjet për këto pyetje. Ata tani po paguajnë çmimin për marrjen e rrezikut dhe lakminë private, duke garantuar 100% të depozitave të pasiguruara që u përkasin kryesisht kapitalistëve sipërmarrës, investitorëve të kriptove dhe të tjerëve që duhet të jenë mjaft të sofistikuar për të përballuar rreziqet negative të veprimeve të tyre.
Po vetë firmat? Meqenëse menaxherët e një banke janë përgjegjës për suksesin ose dështimin e saj, ata duhet të mbajnë llogari, duke përfshirë edhe përballjen me rrezik ligjor kur është e përshtatshme. Publiku ka të drejtë të dijë se çfarë- nëse ka -po bënin bordet e SVB dhe Signature Bank ndërsa rreziqet u rritën, normat u rritën, rreziqet e përqendrimit u shfaqën dhe kostot u rritën. Vetëm disa orë para rënies së SVB-së, CEO i saj, Greg Becker, thuhet se ka paguar shpërblime për punonjësit. Pse bordi i SVB-së do të pajtohej me këtë?
Nuk duhet të jetë befasi kur mësohet se Becker, gjithashtu, mbrojti një lehtësim të rregulloreve Dodd-Frank. Pasi mori atë që donte, SVB mori depozitat e klientëve të saj dhe shkoi në kërkim të yield-eve më të larta. Ndërsa bankat e tjera shmangën rreziqet në rritje që lidhen me kriptovalutat e paqëndrueshme dhe përqendrimin e tepruar në startup-et e rrezikshme të teknologjisë, SVB dhe Signature Bank u anuan.
Ndërsa menaxherët e rrezikut gjetkë rregulluan portofolet e tyre në pritje të shtrëngimit monetar që Fed kishte sinjalizuar qartë, këto banka nuk arritën të rikalibronin (dhe SVB nuk kishte as një menaxher të lartë të rrezikut gjatë muajve kyç para rënies së saj). Ndërsa menaxherët e bankave të tjera e kuptuan se Fed po hiqte tasin proverbial të parave të lehta, SVB dhe Signature vazhduan të kërcenin.
Në fund, të dy bënë gabim duke adoptuar mentalitetin e klientëve të tyre. Kulturat dhe normat e tyre të brendshme duket se kanë pësuar mutacion për të pasqyruar ato të Silicon Valley: ata lëvizën shpejt, huazuan shpejt, thyen gjërat dhe në fund shkatërruan veten e tyre.
Shumë njerëzve në Kongres, agjencitë rregullatore federale dhe C-suitat e bankave u mungon kujtimi i brendshëm i kohëve të mira të shkuara keq. Shumë ligjvënës dhe politikëbërës (veçanërisht në Shtëpinë e Bardhë të Trump) besuan në argumentet e lobistëve të bankave, të cilët ishin të dëshpëruar për të hapur rrugë të reja për marrjen e rrezikut. Në fund, rregullatorët dhe mbikëqyrësit u kapën pasi Fed rriti me shpejtësi normat e interesit për të frenuar inflacionin – një ndryshim që do të kishte gjithmonë implikime për rreziqet dhe portofolet bankare.
Shpresohet se kjo krizë do të jetë relativisht e kufizuar pas ndërhyrjeve të shpejta nga Shtëpia e Bardhë, Thesari, FDIC dhe Fed. Por problemet e Credit Suisse tregojnë se ngjarjet e javës së kaluar tashmë mund të kenë pasoja globale. Edhe nëse ekonomia amerikane i shpëton një fatkeqësie tjetër financiare, ne duhet të rishikojmë dhe të rimësojmë mësimet e krizave bankare të kaluara. Kjo do të thotë të sigurohesh që ata që janë përgjegjës për këto kolapse të bankave të përballen me pyetje të vështira dhe një llogari të vërtetë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Project Syndicate“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Institucionet financiare që po ‘rrëzohen’ aktualisht!
Përse falimentoi Silicon Valley Bank?
