Rrënojat e lashta romake në Pompei janë pajisur me panele diellore të padukshme, në një lëvizje që do të kontribuojë në përpjekjet për qëndrueshmërinë e sitit arkeologjik dhe në uljen e kostove. Panelet novatore, të cilat shkrihen në sfond duke imituar materialet tradicionale, u instaluan në Shtëpinë e Cerere, në një termopolium – një bar rostiçeri romake – dhe në Shtëpinë e Vettii-ve, e cila u rihap së fundmi pas 20 vitesh punë restauruese.
“Ato duken tamam si pllakat terrakote të përdorura nga romakët, por ato prodhojnë energjinë elektrike që na nevojitet për të ndezur afresket”, tha Gabriel Zuchtriegel, drejtori i parkut arkeologjik të Pompeit, në një deklaratë për shtyp.
Çdo vit, 3.5 milionë turistë eksplorojnë rrënojat e mëdha të qytetit të lashtë romak, i cili u varros nga shpërthimi i malit Vezuvius në vitin 79 pas Krishtit. Por për shkak të madhësisë së Pompeit, faturat e energjisë janë të shtrenjta dhe metodat konvencionale të sigurimit të energjisë në të gjithë sitin mund të kërcënojnë pamjen e tij.
“Pompei është një qytet antik i cili në disa pika është ruajtur plotësisht,” tha Zuchtriegel. “Meqenëse kishim nevojë për një sistem të gjerë ndriçimi, ne mund të vazhdonim të konsumonim energji, duke lënë shtylla dhe kabllo përreth dhe duke shpërfytyruar peizazhin, ose të zgjidhnim ta respektonim atë dhe të kursenim miliona euro.” Teknologjia e re do të ndihmojë vendin arkeologjik të shkurtojë faturat e energjisë dhe ta bëjë atë më të këndshëm, shtoi ai.
Panelet diellore të padukshme – ose “pllakat tradicionale PV” siç njihen teknikisht – u krijuan nga kompania italiane Dyaqua. Ato mund të dizajnohen që të duken si gur, dru, beton ose tulla dhe të fshehura në mure, dysheme dhe çati, sipas Elisabetta Quagliato, familja e së cilës zotëron Dyaqua, në deklaratën për shtyp.
“Ne jemi një sit arkeologjik, por duam të jemi gjithashtu një laborator real për qëndrueshmërinë dhe vlerësimin e trashëgimisë jomateriale,” tha Zuchtriegel. “Iniciativa jonë nuk është thjesht simbolike. Nëpërmjet miliona turistëve që na vizitojnë çdo vit, ne duam t’i dërgojmë një mesazh botës: trashëgimia kulturore mund të menaxhohet ndryshe dhe në një mënyrë më të qëndrueshme.”
Vende të tjera në Itali që përdorin teknologjinë e padukshme diellore janë komuna Vicoforte në Itali dhe së shpejti muzeu i artit bashkëkohor të Romës Maxxi. Ndërtesat publike në Evora, Portugali dhe Split, Kroaci do të instalojnë gjithashtu panelet, sipas deklaratës për shtyp.
Përdorimi i kohëve të fundit i këtyre paneleve nga Pompei është vetëm fillimi, tha Zuchtriegel. “Që tani e tutje, ne do ta marrim parasysh këtë zgjidhje për të gjitha projektet e ardhshme të rinovimit dhe restaurimit.”/cnn
