“Motori” franko-gjerman që ka qenë në zemër të BE-së për gjashtë dekada është prishur. Fajtori më i madh është qeveria e re në Berlin,” kështu shkruan prestigjozja Financial Time. “Kancelari Olaf Scholz është më së shumti i shqetësuar për unitetin e koalicionit të tij dhe ekonomisë së Gjermanisë. Nëse ai ngre kokën për të soditur botën jashtë Gjermanisë, zakonisht është për të parë përtej Atlantikut, jo drejt Parisit apo Brukselit. Për provë, shikoni fjalimin e Scholz për Evropën në Pragë gushtin e kaluar. Kancelari iu referua vetëm kalimtare Francës. Fjalimi i presidentit francez Emmanuel Macron mbi Evropën në Sorbonë në 2017 përmendi Gjermaninë gjashtë herë. Problemi më i madh i Scholz është se partia më e vogël e koalicionit të tij, Demokratët e Lirë, po lufton për mbijetesë, pasi është përjashtuar nga tre parlamente shtetërore që nga zgjedhjet federale në shtator 2021. Ata gjithashtu rrezikojnë humbjen në zgjedhjet në Bavari dhe Hesse këtë vjeshtë. Ata i janë rikthyer parimeve të para, qëndrimet e pakompromis për Evropën, politikën fiskale dhe ndryshimet klimatike, në përpjekje për të tërhequr mbështetjen. Pa liberalët, qeveria e Scholz-it do të binte. Ai gjithashtu nuk do të ishte në gjendje të krijonte një shumicë të re, duke pasur parasysh grupin aktual të forcave në Bundestag. Kjo shpjegon mbrojtjen e agjendës evropiane të Scholz-it dhe pse ai tërhoqi mbështetjen e qeverisë së tij për ndalimin e motorëve me djegie të BE-së nga viti 2035, megjithëse u konsiderua një marrëveshje e përfunduar në Bruksel.
Motori “franko-gjerman” është prishur
Macron nuk është i lirë nga faji. Ai ka një tendencë për të dalë jashtë skenarit, siç tregohet nga komentet e tij shumë të kritikuara të fundit për Tajvanin. Ai u ankua për subvencionet gjermane të çmimit të energjisë pasi Franca shpenzoi 100 miliardë euro për subvencionet e veta. Dyshja franko-gjermane ka pasur prishje të përkohshme në të kaluarën. Kancelari Gerhard Schröder dhe Presidenti Zhak Shirak mezi folën me njëri-tjetrin për disa muaj pas një mosmarrëveshjeje mbi politikën e fermave të BE-së në vitin 1999. Kancelarja Angela Merkel dhe presidentët Nicolas Sarkozy dhe François Hollande patën fillime të dobëta në ato që përfundimisht u bënë martesa të frytshme, sipas kushteve të Merkelit, në 2007-2012 dhe 2012-2017. Por ftohja aktuale në marrëdhënie reflekton diçka më themelore. Struktura e re e fuqisë së Gjermanisë duket e painteresuar ose e gatshme të mendojë në terma evropianë. Pa to, Macron ka pak shpresë për të realizuar vizionin e tij për një Evropë “sovrane”, të pavarur diplomatikisht nga SHBA, pa qenë i varur nga Kina.
Minohet axhenda e BE
Prishja tashmë po minon axhendën e BE-së në fusha të tilla si klima. Ai hedh dyshime mbi reformën e kuadrit fiskal të BE-së, Paktin e Stabilitetit dhe Rritjes, duke krijuar më pak parashikueshmëri për investitorët mbi qëndrueshmërinë e financave publike në ekonomitë evropiane me deficit të lartë dhe me borxhe të larta. Ai gjithashtu e bën një përgjigje të besueshme ndaj Aktit të Reduktimit të Inflacionit të SHBA-së më pak të mundshme, pasi presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen gërvisht fuçinë e buxhetit të BE-së për të financuar një përgjigje kolektive evropiane. Megjithatë, ai ngre pyetje më themelore në lidhje me prioritetet strategjike të BE-së, veçanërisht kur një komision i ri merr detyrën pas zgjedhjeve të Parlamentit Evropian të vitit të ardhshëm. Çështjet më të mprehta do të kenë të bëjnë me zgjerimin e BE-së në Ukrainë, Moldavi dhe Ballkanin Perëndimor, si dhe implikimet buxhetore dhe qeverisëse që do të pasojnë. Ndryshimi i traktatit me shumicë duket i pashmangshëm. Por përparimi në këto çështje, si dhe kush në Bruksel do të ishte më i miri për t’i avancuar ato do të jetë i vështirë, nëse jo i pamundur, pa një linjë mes Parisit dhe Berlinit. Shumica e arritjeve të mëdha të BE-së në gjashtë dekadat e fundit u krijuan bashkërisht nga Gjermania dhe Franca ose u formësuan nga kompromise franko-gjermane. “Vendimet në Evropë tani duhet të jenë një përpjekje më kolektive. Por Berlini dhe Parisi do të bënin mirë të njihnin një të vërtetë. Marrëdhënia e tyre është një laborator, për atë që është e mundur në BE. Asgjë thelbësore nuk mund të ndodhë në Evropë nëse dy ekonomitë e saj më të mëdha nuk shihen sy më sy”, përmbyllet artikulli.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ideja e Macronit mund të lërë Ballkanin Perëndimor jashtë BE-së
A do të ketë ofensivë nga Biden në dialogun Kosovë-Serbi?
Ç’po propozohet për afrimin me BE të vendeve në Ballkan, përfshi Shqipërinë?
