Dollari amerikan ka dominuar tregtinë globale dhe flukset e kapitalit gjatë shumë dekadave.
Megjithatë, siç detajon Bruo Venditti i Visual Capitalist më poshtë, shumë vende po kërkojnë alternativa ndaj monedhës së gjelbër për të reduktuar varësinë e tyre nga Shtetet e Bashkuara.
Dominimi i dollarit
Shtetet e Bashkuara u bënë, pothuajse brenda natës, fuqia kryesore financiare pas Luftës së Parë Botërore. Vendi hyri në luftë vetëm në vitin 1917 dhe doli shumë më i fortë se homologët e tij evropianë.
Si rezultat, dollari filloi të zhvendoste sterlinën paund si monedhë rezervë ndërkombëtare dhe SHBA u bë gjithashtu një marrës i rëndësishëm i flukseve hyrëse të arit gjatë kohës së luftës.
Dollari më pas fitoi një rol më të madh në vitin 1944, kur 44 vende nënshkruan Marrëveshjen e Bretton Woods, duke krijuar një regjim kolektiv ndërkombëtar të këmbimit valutor të lidhur me dollarin amerikan, i cili, nga ana tjetër, ishte i lidhur me çmimin e arit.
Nga fundi i viteve 1960, eksportet evropiane dhe japoneze u bënë më konkurruese me eksportet e SHBA. Kishte një furnizim të madh dollarësh në mbarë botën, duke e bërë të vështirë mbështetjen e dollarëve me ar. Presidenti Nixon ndërpreu konvertueshmërinë e drejtpërdrejtë të dollarëve amerikanë në ar në vitin 1971. Kjo i dha fund standardit të arit dhe kufirit në sasinë e monedhës që mund të printohej.
Edhe pse ka mbetur monedha rezervë ndërkombëtare, dollari amerikan ka humbur gjithnjë e më shumë fuqinë e tij blerëse që atëherë.
Hapat e Rusisë dhe Kinës drejt dedollarizimit
Të shqetësuar për dominimin e Amerikës mbi sistemin financiar global dhe aftësinë e vendit për ta ‘armatosur’ atë, kombet e tjera kanë testuar alternativa për të reduktuar hegjemoninë e dollarit.
Ndërsa Shtetet e Bashkuara dhe vendet e tjera perëndimore vendosën sanksione ekonomike kundër Rusisë në përgjigje të pushtimit të saj në Ukrainë, Moska dhe qeveria kineze janë bashkuar për të reduktuar varësinë nga dollari dhe për të vendosur bashkëpunimin midis sistemeve të tyre financiare.
Që nga pushtimi në vitin 2022, tregtia rubla-juan është rritur tetëdhjetëfish. Rusia dhe Irani po punojnë gjithashtu së bashku për të lëshuar një kriptomonedhë të mbështetur nga ari, sipas agjencisë ruse të lajmeve Vedmosti.
Përveç kësaj, bankat qendrore (veçanërisht të Rusisë dhe Kinës) kanë blerë arin me ritmin më të shpejtë që nga viti 1967, ndërsa vendet lëvizin për të diversifikuar rezervat e tyre larg dollarit.
Si vendet e tjera po reduktojnë varësinë nga dollari
De-dollarizimi është një temë në pjesë të tjera të botës:
-Në muajt e fundit, Brazili dhe Argjentina kanë diskutuar krijimin e një monedhe të përbashkët për dy ekonomitë më të mëdha në Amerikën e Jugut.
-Në një konferencë në Singapor në janar, shumë ish-zyrtarë të Azisë Juglindore folën për përpjekjet e de-dollarizimit në vazhdim.
-Emiratet e Bashkuara Arabe dhe India janë në bisedime për të përdorur rupi për të tregtuar mallra jo-naftë në një zhvendosje nga dollari, sipas Reuters.
-Për herë të parë në 48 vjet, Arabia Saudite tha se kombi i pasur me naftë është i hapur për tregtimin e monedhave përveç dollarit amerikan.
Pavarësisht këtyre lëvizjeve, pak presin që së shpejti të shohin fundin e statusit sovran global të dollarit. Aktualisht, bankat qendrore mbajnë ende rreth 60% të rezervave të tyre valutore në dollarë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “OilPrice.com“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë vendosi Fed për normat e interesit?
Kina ‘mbretëreshë’ e tregut të aksioneve
Dollari pritet të bjerë vitin e ardhshëm
