Çfarë ndodhi me marrëveshjen e grurit?
Në një marrëveshje të ndërmjetësuar nga Turqia, Rusia dhe Ukraina kishin rënë dakord për një marrëveshje që bënte që Ukraina të eksportonte drithërat e saj përmes Detit të Zi. Marrëveshja lejonte që anijet të udhëtonin pa u sulmuar në rrugë specifike nga Ukraina në Bosfor.
Në fundjavë, Rusia tha se do të pezullonte pjesëmarrjen sepse Ukraina dhe Britania e Madhe dyshohet se kishin sulmuar flotën ruse të Detit të Zi me drone. Moska tha se sulmet prekën anijet civile në korridoret e grurit, si dhe një anije minapastruese.
Si Ukraina ashtu edhe Britania e Madhe i kanë hedhur poshtë akuzat dhe thonë se Rusia organizoi sulmin. Pavarësisht tërheqjes së Moskës nga marrëveshja, anijet me grurë do të vazhdojnë të përdorin korridoret. Nuk është ende e qartë nëse Rusia do t’i lërë ata të kalojnë.
Çfarë roli luan Ukraina në sigurinë globale të ushqimit?
Ukraina është një nga prodhuesit kryesorë të grurit në botë. Vendi kryesisht kultivon dhe eksporton grurë, misër dhe elb. Sipas Komisionit Evropian, Ukraina zë 10% të tregut botëror të grurit, 15% të tregut të misrit dhe 13% të tregut të elbit. Me më shumë se 50% të tregtisë botërore, ajo është gjithashtu lojtari kryesor në tregun e vajit të lulediellit.
Të renditur përkatësisht në vendin e parë dhe të dytë, misri dhe gruri janë gjithashtu drithërat më të rritur në botë. Një eksportues i madh si Ukraina, duke lënë jashtë, mund të ketë pasoja të rënda për sigurinë globale të ushqimit.
Cilët janë prodhuesit më të mëdhenj të grurit, misrit dhe elbit?
Sipas statistikave të Departamentit Amerikan të Bujqësisë, Ukraina ishte prodhuesi i shtatë më i madh në botë i grurit në 2021/22 me 33 milionë tonë. Vetëm Australia, Shtetet e Bashkuara, Rusia, India dhe Kina prodhuan më shumë – me BE-në në fakt të renditur në vendin e parë nëse numëroni së bashku shtetet anëtare të unionit.
Ukraina renditet e gjashta në tregun e misrit. Nga mesi i vitit 2021 deri në mesin e vitit 2022, vetëm Argjentina, BE, Brazili, Kina dhe veçanërisht SHBA-ja kultivuan më shumë misër. Më së shumti elbi kultivohet në BE, i ndjekur nga Australia, Rusia dhe Ukraina.
Kush i importon kryesisht këto drithëra?
Importuesit më të mëdhenj të grurit në vitin 2020, sipas Observatorit të Kompleksitetit Ekonomik (OEC), një vend vizualizimi për të dhënat e tregtisë ndërkombëtare, ishin Egjipti (5.2 miliardë dollarë), Kina (3.47 miliardë dollarë), Turqia (2.44 miliardë dollarë), Nigeria (2.15 miliardë dollarë). dhe Indonezia (2.08 miliardë dollarë). Egjipti ishte gjithashtu blerësi më i madh i grurit nga Ukraina, tregojnë statistikat.
Kur bëhet fjalë për misrin, shifrat më të fundit të disponueshme të OEC ishin nga viti 2018, me importuesit kryesorë Meksikën (3.14 miliardë dollarë), Japoninë (2.94 miliardë dollarë), Korenë e Jugut (1.92 miliardë dollarë), Vietnamin (1.85 miliardë dollarë) dhe Spanjën (1.72 miliardë dollarë) . Blerësit kryesorë të misrit nga Ukraina përfshinin Holandën, Spanjën dhe Kinën.
Vendet kryesore importuese të elbit në 2020 përfshinin Kinën (1.77 miliardë dollarë), Arabinë Saudite (1.38 miliardë dollarë), Holandën (512 milion dollarë), Belgjikën (369 milion dollarë) dhe Gjermaninë (307 milion dollarë). Kina ishte blerësi më i madh i elbit ukrainas.
Si ndikon lufta e Rusisë në Ukrainë në tregun global të grurit?
Dërgesat e grurit fillimisht u pezulluan si rezultat i bllokadës së porteve të Ukrainës nga Rusia, duke nxitur frikën e mungesave në mbarë botën dhe rritjes së çmimeve. Nga mesi i majit, çmimet e eksportit për grurin dhe misrin ishin rritur në lartësi të paprecedentë. Kjo ka pasur pasoja të gjera, veçanërisht në Afrikë, Lindjen e Mesme dhe Azi, sipas OKB-së, – vende ku pandemia e koronavirusit dhe pasojat e saj tashmë e kishin përkeqësuar situatën ushqimore.
Ndërkohë, presioni në tregun e drithërave është ulur disi. Organizata e OKB-së për Ushqimin dhe Bujqësinë (FAO) vlerëson se, pavarësisht luftës në Ukrainë, korrja globale e grurit në vitin 2022 ka të ngjarë të jetë pak më e vogël se në vitin 2021. Mbetet për t’u parë nëse pezullimi i marrëveshjes së eksportit të grurit nga Rusia do të ndikojë në tregun global .
Çfarë do të thoshte marrëveshja midis Ukrainës dhe Rusisë për eksportet?
Si pjesë e marrëveshjes së arritur në Turqi, 20-25 milionë tonë drithë të bllokuar aktualisht në Ukrainë mund të eksportohen më në fund. Eksportet e grurit dhe plehrave ruse – të kufizuara si rezultat i sanksioneve kundër Rusisë – u lehtësuan gjithashtu.
Marrëveshja parashikonte gjithashtu korridore të sigurta në Detin e Zi midis Ukrainës dhe Bosforit; anijet në zonë dhe portet e përfshira nuk do të sulmoheshin. Një qendër kontrolli në Stamboll, e kryesuar nga Kombet e Bashkuara dhe me staf nga përfaqësues nga Rusia, Ukraina dhe Turqia do të monitoronte eksportet e drithit.
Marrëveshja midis Ukrainës dhe Rusisë ishte e rëndësishme për sigurinë globale të ushqimit. Drithërat mbeten urgjentisht të nevojshme në tregun botëror, veçanërisht në Azi dhe Afrikë. Në vazhdën e luftës së agresionit të Rusisë në Ukrainë, Kombet e Bashkuara kishin paralajmëruar për krizën më të madhe ushqimore në dekada.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Deutsche Welle“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Rusia po mbjell farën e “diplomacisë së grurit”
