Me kërcënimin e një krize të paprecedentë të borxhit të SHBA-së që tërhiqet shpejt, ekonomia globale duket se ka shmangur një tronditje të madhe. Por ka ende shumë re stuhie që errësojnë perspektivën.
Ligjvënësit amerikanë në Dhomën e Përfaqësuesve miratuan një projekt-ligj dypartiak të mërkurën për të rritur tavanin e borxhit dhe për të lejuar qeverinë të vazhdojë të paguajë faturat e saj. Ajo ende kërkon miratimin e Senatit, por rreziku i një falimentimi katastrofik që mund të kishte shkaktuar një shkrirje të tregut global është zhdukur plotësisht.
Ndërsa një krizë e menjëhershme ka të ngjarë të jetë shmangur, seria e problemeve që ishin lënë përkohësisht në hije nga fantazma e një falimentimi të SHBA – mes tyre, inflacioni i lartë, rritja e normave të interesit dhe rritja e ngadaltë – nuk janë zhdukur.
Tashmë ka prova se rritja ekonomike po belbëzon në Shtetet e Bashkuara dhe Kinë – ekonomitë numër një dhe dy në botë.
Është shenja e fundit që rimëkëmbja ekonomike e Kinës po humbet avull, e penguar nga kërkesa e dobët e brendshme, rritja e papunësisë dhe një rënie e thellë në sektorin e saj të pronave.
Kjo nga ana tjetër i jep Gjermanisë pak shpresë për një dalje të lehtë nga rënia e saj, sepse Kina është partneri i saj më i rëndësishëm tregtar. Gjermania ra në recesion në tremujorin e parë pasi tronditja e çmimit të energjisë vitin e kaluar shkaktoi ndikimin e saj në shpenzimet konsumatore.
Një ngadalësim i zgjatur i ekonomisë më të madhe të Evropës do të sillte telashe për pjesën tjetër të rajonit, i cili shmangi për pak një recesion në fillim të vitit.
Tashmë, vrulli në Francë, e cila ka gëzuar një rimëkëmbje të fortë ekonomike që nga pandemia, po ngadalësohet. Shpenzimet e konsumatorëve ranë për të tretin muaj radhazi në prill, treguan të dhënat zyrtare të mërkurën.
Inflacioni është ende shumë i lartë
Në këtë sfond, inflacioni është zbutur në ekonominë e dytë më të madhe të Evropës, duke imituar rëniet në Gjermani, Spanjë dhe Itali. Të dhënat për majin pritet të tregojnë se çmimet e konsumit në 20 vendet që përdorin euron u rritën me një ritëm më të ngadaltë se në prill, kur inflacioni arriti në 7%.
Inflacioni është moderuar gjithashtu në Mbretërinë e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara – në 8.7% dhe 4.9% respektivisht – por ai mbetet në mënyrë të pakëndshme i lartë për bankat qendrore, të cilat synojnë një normë prej 2%.
Investitorët presin që politikëbërësit të rrisin më tej normat e interesit në javët e ardhshme për të zbutur çmimet në rritje – të cilat të dyja veprojnë si një zvarritje për ekonominë.
Inflacioni rrit koston e mallrave dhe shërbimeve të përditshme, duke ulur konsumin. Në të njëjtën kohë, rritja e normave të interesit i bën kreditë dhe hipotekat më të shtrenjta, gjë që rëndon mbi shpenzimet e bizneseve dhe familjeve.
Efekti i kostove më të larta të huamarrjes ende nuk është realizuar plotësisht. Në një raport të mërkurën, Deutsche Bank tha se një valë dështimesh midis kompanive amerikane dhe evropiane ishte “e afërt” për shkak të politikës monetare më të shtrënguar në 15 vitet e fundit, e kombinuar me nivele të larta borxhi dhe rentabilitet më të ulët.
Analistët e Deutsche thanë se vala nuk do të arrinte kulmin deri në fund të vitit 2024.
Analiza e Capital Economics sugjeron se më pak se gjysma e efekteve të shtrëngimit monetar të deritanishëm në tregjet e zhvilluara janë ndjerë në ekonominë reale.
“Ndërsa kushtet më të shtrënguara financiare po godasin, ne presim që shumica e ekonomive të mëdha të përparuara të rrëshqasin në recesion dhe presionet e pagave dhe çmimeve të ftohen,” shkroi kryeekonomisti i grupit Neil Shearing në një shënim më 15 maj.
“Recesionet që ne po parashikojmë janë relativisht të buta dhe ndoshta duhet të kualifikohen si ulje të buta duke pasur parasysh ecurinë ekstreme të inflacionit gjatë vitit të kaluar”, shtoi ai.
Luftë, mot ekstrem
Çdo recesion, sado i butë, do të përkeqësohej nga një tronditje e papritur.
Kjo tani duket se nuk ka gjasa të rrjedhë nga brenda qeverisë amerikane. Por mund të lindë ende nga dy kërcënime të gjata: lufta në Ukrainë dhe kriza klimatike, të cilat të dyja paraqesin rreziqe për zinxhirët globalë të furnizimit dhe çmimet e ushqimit.
Presidenti rus Vladimir Putin ka kërcënuar me hakmarrje për sulmet e rralla me dron të martën në Moskë, të cilat thuhet se lanë dy persona të plagosur dhe dëmtuan disa ndërtesa.
Ukraina, e cila po përgatitet për një kundërofensivë të shumëpritur kundër forcave pushtuese ruse, ka mohuar përfshirjen në sulmet ndaj Moskës.
“Ajo që ka të ngjarë në afat të shkurtër, është se Rusia do të përdorë një strategji hibride për të sulmuar Ukrainën dhe për ta bërë jetën të pakëndshme për Perëndimin,” tha Michael Bociurkiw, një anëtar i lartë në Këshillin Atlantik.
Kjo mund të përfshijë “armatizimin e ushqimit duke kufizuar anijet që transportojnë grurë dhe produkte të tjera bujqësore nga Ukraina në tregjet perëndimore”, shtoi Bociurkiw.
Lufta ndihmoi në rritjen e çmimeve ndërkombëtare të ushqimeve në nivelin më të lartë të të gjitha kohërave vitin e kaluar. Edhe pse çmimet kanë rënë që atëherë, ato mbeten të ngritura në shumë vende dhe kanë nxitur urinë ekstreme në vendet e varfra.
Inflacioni i ushqimeve tashmë po lëviz rreth niveleve rekord në Evropë. Përmbytjet shkatërruese në Italinë veriore muajin e kaluar përmbytën mijëra ferma në një zonë të vendit të njohur si “lugina e frutave”. Fatkeqësia “një herë në shekull” pasoi vite të tëra thatësire të madhe në rajon, e cila ngjeshte tokën, duke zvogëluar aftësinë e saj për të thithur reshjet.
Një tjetër thatësirë e rëndë në Evropën Jugore mund t’i përkeqësojë gjërat. “Tokat e thara dhe thatësira intensive e Spanjës po prekin një gamë të gjerë të korrash dhe po kërcënojnë të rrisin çmimet e ushqimeve në shumë vende të BE-së”, tha Gro Intelligence, një ofrues i të dhënave bujqësore, në një raport këtë muaj.
Sipas raportit, Spanja është eksportuesi i tretë më i madh në botë i domateve. Vendi prodhon gjithashtu grurë, elb, oriz dhe vaj ulliri.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “CNN“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
ANALIZA/ Ekonomia botërore, rreziku dhe premisat
Analiza/ Parashikimet për vitin 2023
A është lufta e Putinit, që po i rrit çmimet?!
