Afazia primare progresive (PPA) është një çrregullim i rrallë neurologjik i shkaktuar nga degjenerimi gradual i qelizave të trurit, veçanërisht në zonat që lidhen me përpunimin e gjuhës.
Sëmundja çon në një rënie graduale të aftësive gjuhësore, duke përfshirë të folurit, të kuptuarit e fjalëve dhe formimin e fjalive. Megjithatë, aftësia për të kujtuar dhe kuptuar konceptet dhe komunikimin joverbal mund të mbetet relativisht e paprekur, veçanërisht gjatë fazave të hershme.
Ndërsa nuk ekziston asnjë kurë, trajtimet janë të disponueshme për të menaxhuar në mënyrë efektive simptomat dhe për të përmirësuar strategjitë e komunikimit.
Cilat janë opsionet e trajtimit për PPA?
Ndërsa kërkimi ka rritur të kuptuarit tonë për mekanizmat themelorë të afazisë progresive parësore (PPA), theksi i trajtimit primar mbetet në zbutjen e simptomave, përmirësimin e strategjive të komunikimit dhe përmirësimin e cilësisë së përgjithshme të jetës për individët e prekur.
Nuk ka kurë për PPA, por këto qasje mund të ndihmojnë:
Terapia e të folurit dhe gjuhës: Studimet tregojnë se programet e trajnimit që theksojnë aftësitë gjuhësore (p.sh., prodhimi i fjalive, testet e emërtimit, rrjedhshmëria verbale) mund të jenë të dobishme për njerëzit me PPA.
Strategjitë e komunikimit: Mësimi i metodave alternative të komunikimit, të tilla si përdorimi i gjesteve, shkrimit ose testimi i pajisjeve të komunikimit shtesë dhe alternativ (AAC), mund të ndihmojë në përmirësimin e komunikimit ndërsa aftësitë gjuhësore fillojnë të bien.
Stimulimi i rrymës direkte transkraniale (tDCS): Kjo teknikë joinvazive përfshin aplikimin e një rryme të lehtë elektrike në lëkurën e kokës për të moduluar aktivitetin e trurit. Një përmbledhje tregon se tDCS mund të ndihmojë në përmirësimin e aftësive gjuhësore, por nevojiten kërkime të mëtejshme.
Medikamentet: Hulumtimi aktual, tregon se medikamentet që janë ekzaminuar si trajtime të mundshme për PPA kanë efektivitet të kufizuar në përmirësimin e deficiteve njohëse. Megjithatë, medikamente të caktuara, të tilla si ilacet kundër depresionit, ilaçet kundër ankthit, ndihmat e gjumit, antipsikotikët, frenuesit e kolinesterazës (ChEIs) dhe antagonistët e receptorit N-Methyl-D-aspartat (antagonistët NMDA), mund të përdoren për simptoma të ndryshme që lidhen me PPA.
Variantet dhe fazat e PPA luajnë një rol të rëndësishëm në planifikimin e trajtimit.
Cilat janë variantet e ndryshme të PPA?
PPA jo rrjedhëse/agramatike: Ky variant përfshin probleme me të folurit pa probleme, gabime gramatikore dhe gabime në strukturën e fjalisë, ndërsa të kuptuarit dhe kujtimi i fjalëve të vetme janë kryesisht të paprekura. Ky variant shoqërohet me degjenerimin lobar frontotemporal (FTLD).
PPA semantike: Në këtë variant, ka një rënie të ngadaltë në të kuptuarit e fjalëve dhe objekteve, gjë që çon në probleme në të kuptuarit e gjuhës, njohjen e gjërave dhe lidhjen e informacionit të lidhur. Ky variant mund të shoqërohet me degjenerimin lobar frontotemporal (FTLD) dhe mund të ndajë karakteristikat me sëmundjen e Alzheimerit (AD).
PPA Logopenike: Ky variant karakterizohet nga vështirësi në gjetjen e fjalëve, shpejtësi të ngadaltë të të folurit dhe pauza të shpeshta, të shoqëruara shpesh me kujtesë të dëmtuar të punës, ndërsa gramatika dhe të kuptuarit janë relativisht të ruajtura. Rreth 86% e rasteve të lvPPA janë të lidhura me patologjinë e Alzheimerit dhe mund të konsiderohet një variant atipik i AD me fillimin e hershëm.
Sa shpejt funksionon PPA primare?
Përparimi i afazisë primare progresive mund të ndryshojë shumë nga personi në person. Mesatarisht, ajo tenton të zhvillohet gradualisht gjatë disa viteve, shpesh duke filluar nga 2 deri në 10 vjet ose më shumë.
Megjithatë, shkalla e progresionit mund të ndikohet nga faktorë të tillë si varianti specifik i PPA, dallimet individuale dhe shkaqet themelore.
Ndërsa nuk ka kurë, trajtimi fokusohet në menaxhimin e simptomave dhe përmirësimin e aftësive të komunikimit përmes ndërhyrjeve si terapia e të folurit, trajnimi kognitiv dhe strategjitë mbështetëse.
Këto trajtime mund t’ju ndihmojnë të ruani aftësinë tuaj për të komunikuar, për t’u angazhuar në aktivitetet e përditshme dhe për të përmirësuar cilësinë e përgjithshme të jetës.
